Söğütlü, Zara
| Söğütlü | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Zara |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 63 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 58700 |
| İnternet sitesi: | |
Söğütlü, Sivas ilinin Zara ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün adını dere yataklarında çokça bulunan söğütlerinden aldığı, kuruluşuna ilişkin olarak 1820' li yıllarda bir çift öküzle köy toprakları satın alındığı ve yerleşime başlandığı söylenmektedir.Köy Türkmen kökenli köydür. Daha önceki döneme ait bilgiler tarihi belgelerin yoğun incelenmesi ve seyyahların vermiş olduğu bilgilerden ulaşıyoruz. Tarihi ve etnografik kaynaklarda Bölge halkının büyük bir çoğunluğu Anadolu'ya ilk akınları yapan Saltuk Bey tarafından Erzurum Gümüşhane çevresinde kurulan Saltuklu beyliğinin kuruculuğunda yer alan Horasan Türkmenlerinden olduğunu ahalinin bir kısmı Gümüşhane-Torul göçmeni türkmenlerden olduğu daha sonra Erzincan-Refahiye ye göç ettikleri burda bulunan diger halklarla yaklaşık 300 yıl burada yaşadıkları 1513 -1820 daha sonra ordaki bir kısım halkla bugün ki topraklarına göç ettiklerini biliyoruz, bu göçler esnasında ve etkileşime geçtikleri halklarla dilleri başta olmak üzere kültürlerinde her alanda erazyon meydana getirmiş olmasına rahmen gerek dil fonetiği gerekse yakın zamana kadar düğünlerde davul-zurnanın yanı sıra kemençe kültürünün var olması Dogukaradeniz kültürünün kırıntıları varlığını hissettirmektedir.Bölge halkı Öz Türk kültürü özelliğinin en canlı yaşandığı yerler içinde yer almıştır;örnek verecek olursak yüksek dağ zirvelerinde kutsal mekanların varlığı ve buraların taşlarla çevrelenmesi,ağaçlara ve geçmiş zamanlarda genelde yaptıkları mezar demirlerine ip,çaput bağlamaları ayrıca bazı yerlerde kutsal olmasa dahi taş kule (taş yükseltme) geleneginin var olması bugün Türkmenistan başta olmak üzere bütün Orta Asya Türki Cumhuriyetler'inde karşılaştığımız güzel örneklerdendir. Köy halkının Gümüşhane'den göçenler için Trabzon Pontus Rum kaynaklarında bu halktan Kuşburnulular anlamına gelen ''Rosa canina'' ismiyle bahsedilmektedir.Bu da Karadenizle olan bağlantısının güzel bir örneği. Saltuklu Beyliğinin sona ermesinden sonra uzunca bir süre bulunduğu coğrafyada kaldılar Osmanlı'nın son zamanlarında bugün ki topraklarına yerleşirler.Köy sınırları içerisinde en eski yerleşim yeri olan Kısasu Höyüğü'nün M.Ö. 7-6.bine kadar uzandığı tahmin edilmekte ancak bilimsel araştırmalar yapılmadığından tam tarih verilememekte bununla birlikte koruma altına alınmadığından yoğun tahribata maruz kalmaktadır. Köy sınırları içerisinde iskan edilmeyen eski ermeni ve rum yerleşim birimleri bulunmakta burada yaşamış olan halkın bölge halkıyla komşuluk ilişkisi göç kanunu çıkıncaya kadar sürdürdüğü bilgisine ulaştık. Köyde yaşayan halktan bazıları 1. Dünya Savaşı sırasında cepheye gitmiş ve orada şehit düşmüştür. Köye ilk kez elektirik 1987'de gelmiştir. Son olarak içme suyu 2006 yılında köye gelmiştir. Köyün tarihiyle ilgili çokça bilgi kirliliği bulunmaktadır bunun nedeni belge ve bilgilere dayanmayıp bilimsellikten uzak olmasıdır .
Kültür
Köyün kültür yapısı oldukça zengin olması akabinde bölge coğrafyasıyla ilişkilidir etnografik olarak araştırdığımızda şaşırtıcı sonuçlara ulaştık araştırmalar devam ettiğinden bunu bir başlık halinde makale tarzında bir araya getireceğiz. Çok kısa değinirsek Bunu şu şekilde açıklayabiliriz. Yaptığımız araştırmalarda halkın kemençe ve davul eşliğinde düğünlerde oynadığı ör. (Dik horon )vb. oyunların oynandığı Karadeniz de de ayni rütüelin uygulandığı, yine bir kuzey çalgısı olan tulum gibi enstürmanların çok erken dönemlerde çalınıp eşliğinde oynandığı zamanla kuzey oyunları ve enstürmanlar kimi tamamen unutulmuş kimi oyunlar Orta Anadolu oyunları içerisinde melezleşerek varlığını sürdürmektedir ( oyun, yemek ,giyim ) Orta ve Doğu Anadolu ve (enstürman, yemek, oyun ) Karadeniz .Bu bölge kültürle bugün kiminin tamamen unutulduğu ya da belli kısımlarının deformasyona uğradığını açıkça görebiliyoruz. Bugün diğer kültürel özelliklerini unutmuş tipik Orta Anadolu kültürünü yansıtmaktadır
Coğrafya
Sivas iline 98 km, Zara ilçesine kuş uçuşu uzaklık 28 km.dir. Köy biri merkez digeride yayladan oluşmak üzere iki iskan bölgesi vardır. Köyü kışlak yaylayı ise yazlık kullanmaktadırlar. Oldukça engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Köyün şu anda yaylalarının bulunduğu yer 20.yy.ın başından beri iskan ettikleri yerdir. Bundan önce köy halkının yaylaları bugünkü Becekli sınırlarında yer alan Keçiyurdu yaylasıdır. Ancak iklimin sert olması hayvan ölümleri başlayınca daha içerilere çukur alanlara yerleşmişlerdir. Zamanla eski yaylaları Beceklilerin eline geçmiş ve birdaha geri alamamışlardır.Bölgenin en yüksek yeri Köytepe'dir. 1670 m. denizden yüksekliğe sağiptir. Köyün ortalama yüksekliği 1500 m.dir. Köyün bazı bölgelerinde buzul aşındırmalarıyla oluşturulmuş kayalara rastlanılmaktadır buda buranın Buzul Çağı'nda yoğun aşınıma sahne olduğunu göstermektedir. Köyün bitki örtüsü antropolojen Kara Çam ormanlarından oluşmakta bu ormanlar köyün kuzeydoğusunda yoğunlaşmıştır. Köy çevresinde bulunan ormanlar 1890'ların sonunda çıkan orman yangınıyla büyük çoğunluğu tağrip olmuştur. Tahrip olan bu bölgerde ağaç türleri seyrekte olsa yetişmiştir. Son yıllarda ormanları koruma konusunda köylüler daha da bilinçli hala getirilmiş ormanlarda gözle görülür bir artiş gözlemlenmiştir. Çevre köylere oranla ormanları koruma konusunda bu köy halkının daha da bilinçli olduğu görülüyor. Ancak yeterli seviyede değildir. Orman örtüsü köy arazisinin yaklaşık %30'nı kaplamaktadır. Köyde yaban armudu, Alıç, Dağ eriği, Kuş burnu, Acı elma,Meşe, Sedir, söğüt, kavak; geven, Deve tikeni, Çekem, Böğürtlen, Kekik, Yabani çay, Nanegiller gibi bitki türlerinede rastlanmaktadır. Ayrıca bölgede Karaca, Geyik, Dağ keçisi, Sincap, Yaban domuzu,tavşan, ayı, kurt vb.yaban hayvanlarına da rastlanmaktadır.Köytepe, Ziyaretburnu, Becekburnu, Ortatümsek, Kırmızıtaş, Yaylatepe önemli dağ ve tepeleridir. Köy batıda Ütükyurdu'yla,güneyde Çorak'la, doğuda Büyükgüney'le, kuzeyde Becekli'yle sınır oluşturmaktadır. En uzun sınır Ütükyurdu'ylayken, en kısa sınır Çorak Köyü'yledir. Köyün doğu ve güney sınırını Habeş Çayı oluştururken, kuzey ve doğu sınırını Göç Yolu ayırmıştır.
İklim
Köyün iklimi yazları serin ve kurak kışları sert ve kar yağışlıdır. Yazları serin olduğundan gerek doğası gerekse de iklimiyle vazgeçilmez bir özelliğe sahiptir. Köy Karadeniz iklimi etkisi altında oldugunu hissettirmektedir. Günün bellirli zamanlarında yogun sis yaşanmaktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | ||
|---|---|---|
| 2007 | ||
| 2000 | 63 | |
| 1997 | 43 | |
Köy nüfusu kuruluş döneminde fazla olmasına rahmen son yıllarda oldukça azalmıştır.Kışın göçlerle azalan nufus yazın göçlerle tekrar çoğalmaktadır. İstanbul başta olmak üzere köyden yoğun göç yaşanmıştır. Bu göç hareketi nufusu azaltmıştır. Köyün nufusu gibi eğitim durumuda azdır.Köy tarihi boyunca yalnız iki kere 1997 ve 2005 yılında fakülteye öğrenci gönderebilmiştir. Son yıllarda eğitim de ilerleme kaydedilmektedir. Ancak beklenen seviyenin çok altındadır.
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Ayrıca son yıllarda arıcılık faliyetlerinde artış gözlenmektedir. Köyde ve yaylada arıcılık faliyetleri yürütülmektedir. Ancak Yaylalarda oldukça endemik türden bitkiye sahip çok çeşitli bitkinin olması burada yapılan arıcılığın kalitesini ve ürettikleri balın kalitesini, değerini arttırmaktadır. Burada üretilen ballar son derece kaliteli olduğu görülmektedir.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardı; bugün bulunmamaktadır. Şu anda köyde eğitim gören öğrenci bulunmamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köyün yolları asvalt değil toprak yol olduğundan ulaşım hava muhalefeti nedeniyle aksayabilmektedir. Köyde elektrik ve sabit telefon vardır.