İçmesu, Şenkaya

İçmesu
—  Mahalle  —
Erzurum
Ülke	Türkiye
İl	Erzurum
İlçe	Şenkaya
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	63
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0442
İl plaka kodu
Posta kodu	25370
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

İçmesu, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir mahalledir.

Tarihçe

İsmi Cumhuriyetten sonra İçmesu olarak değiştirilmiştir. İçmesu ismi mahallede kaynak olarak çıkan maden suyundan (Acısu) dolayı verilmiştir. Eskiden Tortum'a, Narman'a, Oltu'ya ve Sarkamış'a bağlıyken 1946'da Şenkaya'nın ilçe olmasıyla Şenkaya'ya bağlanmıştır.

Köy Erzurum Şenkaya ilçesine bağlı Bardız,Norşun, Nüsünk, Yeniköy ve Dölgah arasında yer alan küçük bir köydür.

Bölgeyle birlikte çeşitli devletlerin egemenliği altında kalmıştır. Sakalar ve Ak Hunlar Türk devletlerinden ilkleridir. 395-400'lü yıllarda Hunlarla birlikte Türk varlığı vardır.

500-600'lü yıllarda Bizans ve Sasani mücadelesinde Oltu- Bardız vadisi sürekli el değiştirmiştir. Bardız Çayı vadisindekikaleler(Bardız Kalesi,Hamas Kalesi,Penek Kalesive Bardız Çayı boyundaki gözetleme kuleleri ilk olarak o dönemde yapılmıştır. 634–644 Hz. Ömer zamanında İslamla tanışmıştır.Daha sonra tekrar Bizanslıların eline geçen bölgede Bizanslılar hakimiyetinde yaşayan Uz ve Kıpçak Türkleri de yaşamaktadır.zaman zaman Gürcü istilasında kalmıştır. İşte Doğu Anadolu Bölgesi'ne Van, Bitlis Kars ,Ardahan yaylalarına Selçukluların yerleşmesini kolaylaştıran bu bölgedeki yaşayan Kıpçak ve Uz Türklerinin varlığıdır. 1015-1020'de Tuğrul ve Çağrı Beylerin öncü kuvvetlerinin Bizans'a keşif hareketiyle (Orta Asya'da Gaznelilerin sıkıştırdığı Türkler)sürüleriyle birlikte bölgeye yavaş yavaş yerleşmişlerdir. Yöredeki Türk köyleri 1020-1048 yılları içerisinde Bizans toprakları içindeki Türk köyleridir.1048 Pasinler Savaşı ile Türkler bölgeye kitleler halinde ve kalıcı yerleşmiştir.

1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Bardız, Mıcıngert ve Oltu yöresi 1072- 1180 yılları arasında Saltuklu toprakları içinde yer almıştır

1180 li yıllarda Atabey Kızıl Arslan'a geçmiştir.Yine bu yıllada Gürcü istilasına uğramıştır.1191 yılında tekrar Mama Hatun'la Saltuklu hakimiyetine girmiş ve 1202'de Selçuklu Topraklarına katılmıştır.1243'ten sonra İlhanlı,1300-1380 Karakoyunlu-daha sonra Akkoyunlular elinde kalmış 1508'de Yavuz Sultan Selim'in şehzadeliği döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır.

1508-1877 yılları içinde Osmanlılar'dadır.1828-29 1856 Osmanlı Rus Savaşlarından fazlasıyla etkilenmiştir.Ahıska Türkleri de bu dönemde bölgeye yoğun olarak göç etmiştir.

1877-78 savaşında Bardız Çayı'nın batısında sınır köyü olarak Osmanlılardadır.Bu sebeple köyün alt tarafında askeri kışla yapılmıştır.

1915 Nisan ayında Rus istilasıyla köy halkı Sivas, Tokat yöresine mecburi göç etmiştir.Mart 1918'de Rusların bölgeyi terk etmesiyle geri köylerine dönmüşlerdir. 1917-18 yılları içinde Oltu İslam Cumhuriyeti sınırları içindedir. 1926'ya kadar Tortum ilçesine, 1926- 1942 arasında Sarıkamış'a1946'dan sonra ise Şenkaya ilçesine bağlanmıştır.

Çevredeki Köy İsimlerini Menşei

Bölge 1020 1048 tarihleri arasında Selçuklu topraklarına katılmıştır.Bu tarihlerde devlet yönetiminde etkin olan Alparslan ve Melikşah'ın başvezirliğini de yapan asıl adı Ali olan Nizm-ül Mülk vardır.Tuğrul ve Çağrı Bey zamanlarında da devlete çok büyük hizmetler yapmıştır.Bu tarihlerde fethedilen yeni yerlerin kayıtlarını tutan, kayıt altına aldıran, toprak sistemini yeniden düzenleyen de Nizam-ül Mülk'tür.

Kuzey İran , Kafkaslar,Azerbaycan, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki yer isimleri 1092 yılına kadar Nizam ül Mülk'ün düzenlemeleriyle oluşturulmuştur.Tabii bu dönemde İslamiyet'in de etkisiyle dilimize Arapçadan binlerce kelime geçmiştir.Kısacası Selçuklu toprakları içerisindeki köy isimleri de aynen kalem, kitap, cümle, rüya...kelimeleri gibi Arapça veya Türkçedir.

Hamas: Kahramanlar anlamındadır.Kahramanlar köyü,Bardız: Bar Arapça...kale, dız...yapım eki :Kale köyü (yıldız, baldız, gündüz, sündüz, çuvaldız) güne ait, çuvala ait, yıla ait gibi... veya Bard Arapça kale, Uz ... uz Türkleri köyü veya bar tutanlar, bar oynayanlar anlamında kullanılmıştır.

Nüsünk...Kurban kesilen yer , ziyarete çıkılan yer, Norşun Bu isim Erzurum ve Güneydoğu Anadolu'da da vardır.Nur- şen,nurlu, nurca ışıklı anlamlarında (sarışın- sarıca, karaşın- karaca akşın- akça anlamlarındaki gibi,Norşun-kelimesinin aslı Nurşun'dur; fakat u harfi bölgemizde bazen o seslisine dönüşür gudik Bayburt lisanında godiktir,Norgah aslı Nurgah'tır Numan ismi yörede özellikle eskilerin dilinde Noman'dır Numan demezler Noman derler.Dolayısıyla bu isim bazen basında yer aldığı gibi Ermenice bir kelime değil Türkçe bir kelimedir.Bitlis'in Güroymak ilçesinin eski adının Norşun olması buranın Ermeni yurdu olduğu anlamına gelmez. Selçukluların 920'li yıllarda ilk yerleştikleri yöre burasıdır. Zakim... Arkaç yeri Davarın gece kaldığı yer,Posik...Pusik... Puslu yer,U Şenkaya dilinde ..o ..olmuş,Pertız...Değirmen köyü Per... değirmen, -tız yapım eki Katres .. suyu az olan yer. Katre... sızan su demek,Berdik yıldız köyü yıldızı parlayan köy, Göreşken Çok eşken yumuşak, kaygan topraklı yer veya güreşken Merakom... meradaki kom,Sanamer .. Meranın yanı Örneğin İd..Narman'ın eski adı...bayram yeri, Akpisor... Akçakale ..bu isim Kuzey İran'da aynen var.

Bardız Camisi Tarihi

Bu cami köy içerisinde kullanılan caminin 1168' de Emir İzzettin Saltuk Bey zamanında yaptırılmıştır.Saltuklu eseridir.Emir İzzettin Saltuk Saltuklu Beyliğinde çok sevilen bir liderdir O yıl ölmüştür. İhtimalen cami ilk olarak onun adına yapılmıştır. Cami üzerindeki 1168 tarihi Hicri takvim değil Celali takvimidir. Türkler o tarihte Melikşah'ın veziri Nizam-ül Mülk'ün Ömer Hayyam'a hazırlattığı Celali takvimini kullanıyordu.Bu takvim de "Güneş Yılı"esasına göre hazırlanmıştır.Saltuklular da o tarihte bu takvimi kullanıyordu.Bundan dolayı tabeladaki tarih doğrudur.

Köy ilk defa Parçaların karşısında ve Petektaşı'nda Yapının Başı denilen yerde kurulmuş, aşağı doğru yayılmıştır. Kısırlık'ın tepesindeki mezarlarda Hun Türkleri mezarıdır.Petek Taşı mıntıkasında kaçak kazı yapanlar mezardan koyun heykeli çıkarmışlardı.Bu da köyümüzün Akkoyunlular zamanında da yerleşime açık olduğunu gösterir.(!400-1500 yılları).

Coğrafya

Bardız Çayı vadisi'de kurulmuş küçük bir köydür. Erzurum iline 153 km, Şenkaya ilçesine 32 km uzaklıktadır. Oltu-Şenkaya istikametinden ise 187 km dir. Doğusunda Bardız (Gaziler, kuzey doğusunda Nüsünk, kuzeyinde Dölgah,güneyinde Yeniköy, batısında Norşen yer almaktadır. Yüksek kesimler ve dağların kuzey yamaçları yer yer çam ve ardıç ağaçlarıyla kaplıdır. Ortasından Bardız Çayı'nın kollarından biri olan Hamas Çayı geçmektedir.Sularını Kıl Dağlar'ndan alan çayımız ilkbaharda coşkun sularıyla köye ayrı bir güzellik katmaktadır. Etrafı çam ormanlarıyla kaplı olan Turnagölleri ve Karagöl görülmeye değer yerlerindendir.

İklim

Karasal bir iklime sahiptir.Ancak karasak iklim ile Karadeniz iklimi arasında geçiş iklimini oluşturur. Buna bağlı olarak çam ormanları dışında, alçak kesimlerde ardıç,sedir ve yöreye tipik; lilik(Çalılarda yetişen tesbih tanesi büyüklüğünde çift yapışık taneli kırmızı tatlı sulu yaban meyvesi Eski Türkçe kelime), kızamık, karagöz ve abonoz tipi ağaçlar görülmektedir. Rakım olarak 1400m civarındadır. Bu yüzden alçak kesimler kısmen meyve ve sebze yetiştirmeye uygundur. Mısır, bal kabağı, domates, biber vs.ile meyvelerden dut, kiraz, kayısı, elma yetiştirmeye uygundur.

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2007
2000	63
1997	63

Ekonomi

Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Arıcılık yapanlar da mevcuttur.

Altyapı bilgileri

Mahallede, ilköğretim okulu yoktur fakat taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Mahalledeiçme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi mevcuttur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır ancak sağlık hizmeti verilmemektedir. Bardız Sağlık Ocağı!ndan yararlanılmaktadır. Mahalleye ulaşımı sağlayan yolun 1 km'lik bölümü stabilize]] olup mahallede elektrik ve sabit [[telefon hizmetleri vardır.Cep telefonları kısmen çekmektedir.

Dış bağlantılar