İbrahimî dinler

Hristiyanlığın sembolü (sol üstte), İslami sembol (sağ üstte), Museviliğin sembolü (sol altta), Bahailik sembolü (sağ altta)

İbrahimî dinler, tek tanrılı olup İbrahim'in soyundan gelen peygamberlere nispet edilen Orta Doğu kökenli dinlerdir.

Kronolojik sırasıyla İbrahimî dinler Musevilik, Hristiyanlık ve İslam'dır. Bazen Bahailik de bu kategoriye dahil edilir.^[1]

Kökenler ve tarih

İbrahim'in oğullarından İshak'ın soyundan Musevilik ve Hristiyanlık dinlerinin peygamberlerinin; İsmail'in soyundan İslam peygamberi Muhammed'in geldiği kabul edilir. İbrahim sözcüğü "pek çok milletin babası" anlamına gelir.^[2] Mekkeliler İbrahim'in dinini Sâbiîlik olarak nitelerdi. Kur'an'da İbrahim'den hanif olarak söz edilir. İbrahim'in adı Tanah'ta Avram olarak geçer.

İslâm kültüründeki semâvî dinler kavramı zaman zaman İbrahimî dinler kavramına karşılık olarak kullanılmasına rağmen bire bir aynısı değildir. Semavî dinler İslam'da İbrahim'den öncekiler de dahil ilk insan kabul edilen Âdem'den beri Tanrı'dan indirildiğine inanılan ve bazıları bugün unutulmuş olan bütün tek tanrılı dinleri içine alır.

Din bilimlerinde din tanımları

Farklı disiplinlere mensup bilim adamlarının dinlere getirdiği tanımlar farklıdır. Din tanımları genel olarak teolojik, ahlaki, felsefi, psikolojik ve sosyolojik kategoriler altında ele alınabilir.

Semavî dinlerin diğer tek tanrılı dinlerden ayrıldığı nokta bu dinlerde sonra gelen dinin önce gelen dinlerin peygamberlerini ve din büyüklerini kabul edip saygıyla anmasıdır. Ancak tersi durum her zaman geçerli değildir. Örneğin; İsa Yahudilik'te, Muhammed ise hem Yahudilik'te hem de Hristiyanlık'ta peygamber olarak kabul edilmez.

İbrahimî dinlerin özellikleri

Tüm semavi dinler, Tanrı'nın zat ve sıfatlarında tek olduğunu ve onun yegane yaratıcı olduğunu, ibadetin yalnız ona yapılacağını ve ondan başkasına ibâdet edilemeyeceğini söylerler. Peygamberler, Tanrı'nın kendilerine vahiy gelen elçileri olduğunu mucizeler göstererek kanıtlamaya çalışırlar.

İbrahimî dinlerde birçok kurgu, kavram, deyim ya da hikâye benzer içeriklere sahip olmakla birlikte birbirleriyle tam bir benzeşme görülmez. Örneğin tanrı, kutsal kitaplar, peygamberlik ya da peygamberler ya da ahiret gibi kavramlar her dini gurupta farklı anlam ve içeriğe sahiptirler.

Etnografik İbrahimî dinler

Bazı etnografik İbrahimî dinler Samirizm,^[3] Ezidilik,^[4]Dürzilik,^[5]Sabiilik ^[6], ve Rastafaryanizmdir ^[7]

Kaynakça

1. • "Why "Abrahamic"?". Lubar Institute for Religious Studies at U of Wisconsin. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160505103349/http://lisar.lss.wisc.edu/welcome/Why%20Abrahamic.html. Erişim tarihi: 3 March 2012. 
   • Lawson, Todd (December 13, 2012). Cusack, Carole M.; Hartney, Christopher. ed. "Baha'i Religious History". Journal of Religious History 36 (4): 463–470. DOI:10.1111/j.1467-9809.2012.01224.x. ISSN 1467-9809. http://bahai-library.com/lawson_bahai_religious_history. Erişim tarihi: September 5, 2013. 
   • Collins, William P., reviewer (September 1, 2004). "Review of: The Children of Abraham : Judaism, Christianity, Islam / F. E. Peters. -- New ed. -- Princeton, NJ : Princeton University Press, 2004". Library Journal (New York) 129 (14): 157, 160. http://www.hclib.org/pub/bookspace/discuss/?bib=1061320&theTab=Reviews. Erişim tarihi: Sept 13, 2013. 
2. "Abraham." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
3. "Introduction to Judaism Classroom Materials". Jewish Museum of Maryland. 2007. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160623093206/http://www.jhsm.org/sites/default/files/IntroductiontoJudaismcurriculum2007_000.pdf. Erişim tarihi: 19 September 2009. 
4. Yazidis borrow elements from the Abrahamic religions and consider Abraham among their greatest prophets (see The Kurdish national movement: its origins and development, Wadie Jwaideh, pp. 20–21), though these are highly mixed with Indo-European elements (see Global Encyclopaedia of Education (4 Vols. Set), Rama Sankar Yadav and B.N. Mandal, p. 513), and sometimes they are even described as Zoroastrians (see Debating Muslims: cultural dialogues in postmodernity and tradition, Michael M. J. Fischer and Mehdi Abedi, p. 487)
5. "Synopsis of book, "The Druze and Their Faith in Tawhid"". 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120314232656/http://www.eurospanbookstore.com/display.asp?K=9780815630975&ds=Islam&sf1=bic2_subj_code&st1=HRH*&sort=sort_date/d&m=79&dc=232. 
6. Mandeans claim Abraham was of their people (see The Mandeans of Iraq and Iran, pp. 265–269). On the other hand, though they have many affinities, they consider that «the Jewish God was an evil spirit, the law was given by the evil ruha and the seven planets, and the Hebrew Bible was read with a particularly critical eye» (see Neusner on Judaism: History, Jacob Neusner, pp. 536–537)
7. "Abrahamic Religion". Christianity: Details about…. Christianity Guide. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160303170515/http://www.christianity-guide.com/christianity/abrahamic_religion.htm. Erişim tarihi: 19 September 2009.