Agnostisizm

İlgili makaleler
Dinsizlik

Agnostik Teizm · Agnostik Ateizm
Agnostik Nötralizm
İgnostisizm ·
Apateizm
Zayıf ·
Güçlü

Seküler hümanizm  · Post-teizm
Özgür Düşünce  ·
Dinin Eleştirisi
Dinden Hür Olma From Religion Kuruluşu
Anti-klerikalizm ·
Anti-din
Parodi din ·
Deizm

Metafiziksel · Dinsel · Doğalcılık

Kişiler
Kitaplar

Tanrı Yanılgısı
Tanrı büyük değildir · İnancın sonu
Kutsal Kitapların Kaynakları

Portal ·

Agnostisizm, bilinmezcilik[1] ya da bilinemezcilik;[2] teolojik anlamda Tanrı'nın varlığının ya da yokluğunun, bilimsel olarak da evrenin nereden türediğinin bilinmediğini veya bilinemeyeceğini ileri süren felsefi bir akımdır.[3] Bu akımın takipçilerine agnostik veya bilinemezci denir.[2] Agnostisizmin iki türü vardır. Zayıf agnostisizme göre hiç kimsenin Tanrı hakkında bir bilgisi yoktur; ancak bu belki bilinebilir; güçlü agnostisizme göre ise Tanrı hiçbir şekilde bilinemez. Agnostisizm genel olarak olaylara kuşkucu yaklaşır, kuşkucu sorular sorar ve yanıtları kuşku ile bulmaya çalışır.[3] Agnostik sözcüğünü ilk olarak İngiliz biyolog Thomas Henry Huxley 1869 yılında kullanmıştır.[1][3] Buna rağmen daha erken düşünür ve yazarların da bu düşünceye sahip olduğu bilinir. Örneğin Eski Yunan düşünür Protagoras da agnostik olarak anılır.[4] Protagoras'ın çağdaşı olan MÖ 5. yüzyılda yaşamış Hint filozof Sanjaya Belatthaputta ölümden sonrasının bilinemeyeceğini söylemiştir.[5]

Agnostisizmin tanımı

Agnostisizm, ateizm ile aynı şey değildir.[6] Ateizm, Tanrı'nın var olmadığını veya var olamayacağını savunur.[7] Buna rağmen, agnostisizm Tanrı'nın var olup olmadığının bilinmediğini veya asla bilinemeyeceğini savunur.[3] Demografik araştırmalar için ise ateizm ve agnostisizm diğer tüm dinsiz felsefeler ile aynı kategoridedir.[8] Bazı kaynaklar ise agnostisizmi "tarafsızlık" olarak yorumlar.[9] T. H. Huxley ise agnostisizm hakkında şunu demiştir:

Agnostisizm bir inanç değildir; ancak özü tek bir dinç uygulamaya yatan bir metottur. Bu ilke kesinlikle akıl olarak gösterilebilir; ancak sonuçlar kanıtlanmış veya kanıtlanabilir denebilecek kadar kesin gösterilmemelidir.[10]

Etimolojisi

"Agnostik" sözcüğü Eski Yunanca olumsuz öneki olan "an+" ve yine aynı dilden "bilen, bilgisi olan" anlamına gelen "gnōstikós (γνωστικός)" sözcüklerinin birleşiminden oluşmuştur.[1] Kabaca anlamı "bilgisi olmayan" demektir. Bu sözcük ise yine Eski Yunanca "bilmek" anlamına gelen "gignōskō, gnō- (γιγνωσκω, γνω-)" sözcüğünden türemiştir.[1] İlk kullanımı T. H. Huxley tarafından 1869 yılında gerçekleştirilmiş ve Türkçeye Fransızca "agnostique" sözcüğünden geçmiştir.[1]

Agnostisizm [Fr. agnosticisme, İng. agnosticism] bilinemezcilik demektir. En sık kullanım biçimi dini inançlara agnostik yaklaşımdır. Bertrand Russell'ın tarif ettiği agnostik bakış açısına göre, Tanrı'nın varlığı ve dünya ötesi yaşam hakkında, mevcut dinlerin öne sürdüğü iddiaların günümüzde doğrulanması mümkün değildir. Dolayısıyla herhangi bir dine mensup olmak anlamsız görülebilir. Öte yandan agnostisizm kendini "Tanrı kesinlikle yoktur" diyen ateizmden de ayrı tutar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

This article is issued from Vikipedi - version of the 10/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.