İmran Öktem

İmran Öktem, (d. 1904, İstanbul - ö. 1 Mayıs 1969), Türk hukukçu. Türkiye Yargıtay eski başkanı.

Yaşamı

İlk ve orta öğrenimini yaptıktan sonra 1924'te Kabataş Lisesi'ni bitirdi. İstanbul Darilfünunu Hukuk Şubesinden 1927 yılında pekiyi derecede diploma aldı. Göksun Cumhuriyet Savcılığına atanmış ise de bu yere gidemediğinden 2,000 kuruş aylıkla Sinop Aza Mülâzimi (Üye yardımcısı) olarak görevlendirilmiş ve böylece 30 Haziran 1928'de eylemli olarak mesleğe girmiştir. Bundan sonra sırasıyla, 1930'da Sarıkamış Yargıçlığına, 1933'te Uzunköprü Hukuk Yargıçlığına 1936'da Ankara Ticaret Mahkemesi Üyeliğine, 1942'de Ankara Hukuk Yargıçlığına, 1948'de Ticaret Mahkemesi Başkanlığına atanmıştır. 16 Haziran 1949'da birinci sınıfa ayrılmasından kısa bir süre sonra Yargıtay Üyeliğine seçilmesi üzerine 29 Ağustos 1949'da buradaki görevine başlamıştır. 11 Ekim 1952'de Yargıtay İkinci Başkanlığına, 1 Mart 1966'da ise Recai Seçkin'den boşalan Yargıtay Birinci Başkanlığına yükselmiştir.

Cenazesi

7 Eylül 1967 tarihinde yeni Adli Yıl'ın açılışı töreninde bir yıl önce laikliği yorumlarken Voltaire'in bir sözünü tekrarlayarak "Tanrı'yı da insan yaratmıştır demesi belirli çevrelerin tepkisine ve diğerlerinin de desteğine konu olmuştu. Konuşmasında şöyle söylemişti:

“	"Türkiye'de bir İslâm Devleti ve hilâfet rejimi kurmak, Türk Milleti'ni dini esaslara dayanan bir hu­kuk düzenine sokmak isteyen ve bunun için gizli ve açık çalışan mistik hezeyan halindeki bir avuç meczûb, ruh hastası veya dini, kazanç metası haline getirmiş kimseler, saf ve cahil yurttaşın en temiz varlığını, itikadını, imanı­nı geçim vasıtası yapmış olan bezirganlar -o bezirganlar ki, dinin emrettiğini yerine getirmezler, yasak ettiklerini gizli gizli yaparlar ve fakat dindar gö­rünürler- evet bunlar ve bir takım hurafeleri dini esaslar gibi göstermeye kalkan ve bu suretle halkı uyuşturan kökü dışardaki yurt düşmanları daima hüsrana uğrayacaklardır"	”

Başka konuşmalarda sarf ettiği sözleri Nurcuların tepkisine neden oldu.^[1] Yargıtay Birinci Başkanı olarak görevini sürdürürken 1 Mayıs 1969 tarihinde vefat etmiştir. 3 Mayıs'ta Ankara Maltepe Camisi'nde yapılan cenaze töreninde, çoğunluğunu çember sakallı kişilerin oluşturduğu bir kalabalık^[1] cenaze namazının kılınmasını engellemeye çalıştı ve cami görevlileri görevlerini yerine getirmekten kaçındı. Olaylar sırasında camide bulunan ve saldırganlar arasında kalan İsmet İnönü'yü korumak amacıyla Kara Kuvvetleri Komutanlığı Topçu Dairesi Başkan Vekili tuğgeneral Nabi Alpartun tabancasını çekti. İnönü'nün, CHP İl Başkanı Rauf Kandemir'e Namazı kılınacak, namaz kılınmadan gitmem dediği de belirtilmişti. Bu tutucu grubun baskısından etkilenen imamların direnişi sürünce, namazı MBK Hükümeti'nin bakanlarından Abdullah Pulat Gözübüyük'ün ağabeyi İzzet Gözübüyük kıldırmıştı.

İnönü olaylar hakkında, Her manasıyla kesin ölçüde bir 31 Mart Vakası'dır derken, Başbakan Süleyman Demirel de Hadise gayet üzücüdür biçiminde konuştu. 7 Mayıs'ta, töreni engellemek isteyen kişileri ve onların koruyucularını protesto etmek için Ankara'da, geniş aydın çevrelerinin katıldığı ve Anıtkabir'de sona eren bir yürüyüş yapıldı.

Eserleri

1. Medeni Kanunumuza göre Hak ve Borçlarımız (1934, Edirne).
2. Bina Sahibinin Hak ve Mesuliyeti (1938, Ankara).
3. Hukuk Mahkemesinde Hak Nasıl Müdafaa Edilir? (1938, Ankara).
4. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İçtihatlar (1940, Ankara).
5. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İçtihatları Zeyl I (1941, Ankara).
6. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve İçtihatları Zeyl II (1942, İstanbul).
7. Kolektif Mülkiyetten: İştirak Halinde Mülkiyet (1946, İstanbul).
8. Temyiz Mahkemesi Yedinci Hukuk Dairesi Emsal Kararları – 1953-1956 ve Usul Hakkında Birçak Söz adlı iki ciltlik derleme ve incelemesi

Dipnotlar

1. ↑  Yargıtay Başkanları
2. ↑  İmran Öktem'in 1967-1968 Adli Yıl Açılış Konuşması
3. ↑  Cenazede imam krizi
4. ↑  Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü Kimkimdir

Kaynak

1. İmran Öktem

Hukuki görevi
Önce gelen: Recai Seçkin	Türkiye Yargıtay Başkanı 1966 - 1969	Sonra gelen: Ferruh Adalı