Millî Birlik Komitesi
Millî Birlik Komitesi | |
---|---|
Genel bilgiler | |
Türü | Yasama ve yürütme organı Kurucu Meclisin üst kanadı |
Kuruluş tarihi | 27 Mayıs 1960 |
Başkan | Orgeneral Cemal Gürsel |
Millî Birlik Komitesi, 27 Mayıs 1960 tarihinde Demokrat Parti hükümetini askeri darbe ile devirerek siyasî iktidarı ele alan ve sonradan başına Orgeneral Cemal Gürsel'in getirildiği Türk Silâhlı Kuvvetleri'ne mensup 38 kişilik bir cuntadır.
Tarihçe
38 kişilik komitenin üye sayısı 12 Eylül 1960 tarihinde, üyelerinden İrfan Baştuğ'un Ankara-İstanbul karayolunda trafik kazasında ölmesi sonrasında, 37 kişiye düştü. Orgeneral Cemal Gürsel'in onayıyla Korgeneral Cemal Madanoğlu'nun yürüttüğü bir tasfiye sonucu, demokratik yaşama geçişe karşı çıkarak ordunun yönetimde kalmasını savunan 14 üyenin; yurt dışına "görevli" olarak gönderilmesi ile üye sayısı 23'e düştü. Bu işlem için komite 13 Kasım 1960 tarihinde kendini feshetti ve 14 üyesini görevden alarak yeni bir komite halinde tekrar kuruldu. Görevden alınan üyeler dünyanın değişik yerlerinde iki yıllık mecburi hizmetle görevlendirilerek sürgüne gönderildiler. 6 Haziran 1961 tarihinde Cemal Madanoğlu'nun Silahlı Kuvvetler Birliği'nin yönetime ağırlığını koyması üzerine istifa ederek emekliye ayrılmasıyla üye sayısı 22'ye düştü.
Komite; çıkardığı ilk kanunla birlikte 1924 Anayasası'nın birçok hükmünü değiştiren geçici bir anayasal süreç başlattı. Bu süreçle beraber yeni bir anayasa düzenlenmesine dair çalışmalar da başlamış oldu.. Hazırlanan yeni anayasanın 9 Temmuz 1961 tarihinde kabulü ile, 15 Ekim 1961 tarihinde yapılan genel seçimlerden sonra seçilen milletvekilleri ile kurulan TBMM 12. Dönemi, 25 Ekim 1961 tarihinde toplanarak askerî rejime ve dolayısıyla Millî Birlik Komitesi'ne son verdi. Komite üyeleri, yeni anayasa gereği kurulan Cumhuriyet Senatosu'nun kayd-ı hayat şartıyla(yaşam boyu) tabii üyeleri oldular.
Millî Birlik Komitesi üyeleri
# | İsim | 27 Mayıs 1960 Tarihindeki Görevi | Daha Sonraki Görevi | Ölüm Tarihi |
---|---|---|---|---|
1 | Orgeneral Cemal Gürsel | Türk Kara Kuvvetleri Komutanı[1] | Türkiye Cumhurbaşkanı | 14 Eylül 1966 |
2 | Orgeneral Fahri Özdilek | 1. Ordu Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 13 Mart 1989 |
3 | Korgeneral Cemal Madanoğlu | KKK Lojistik Başkanı | Emekli | 28 Temmuz 1993 |
4 | Tuğgeneral Sıtkı Ulay | Harp Okulu Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 14 Haziran 1997 |
5 | Tuğgeneral İrfan Baştuğ | Genelkurmay Başkanlığı Personel Başkanı | Ankara Valisi | 12 Eylül 1960 |
6 | Kurmay Albay Ekrem Acuner | KKK Harekât Şube Müdürü | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 3 Ocak 2003 |
7 | Kurmay Yarbay Refet Aksoyoğlu | KKK Harekât Şubesi | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 27 Kasım 2003 |
8 | Tuğgeneral Mucip Ataklı | Kara Harp Akademisi Öğretmeni | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 19 Kasım 1984 |
9 | Hava Kurmay Binbaşı Emanullah Çelebi | Hava Harp Akademisi Öğrencisi | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 4 Temmuz 2014 |
10 | Kurmay Binbaşı Vehbi Ersü | 43. Süvari Alayı II. Grup Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 19 Ağustos 1982 |
11 | Kurmay Binbaşı Suphi Gürsoytrak | 1. Ordu 608. Topçu Taburu Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 30 Eylül 2011 |
12 | Kurmay Yarbay Kadri Kaplan | MSB Genel Sekreterliği Harekât Subayı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | Hayatta |
13 | Kurmay Yarbay Suphi Karaman | KKK Personel Başkanlığı Erkân Şube Müdürü | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 15 Nisan 2004 |
14 | Kurmay Yüzbaşı Kamil Karavelioğlu | Kara Harp Akademisi Öğrencisi | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 5 Eylül 2012 |
15 | Kurmay Albay Osman Köksal | Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 1 Kasım 1982 |
16 | Kurmay Albay Fikret Kuytak | KKK Harekât Şube Müdürü | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 8 Ağustos 1962 |
17 | Kurmay Albay Sami Küçük | Madrid Ataşemiliteri | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 8 Eylül 2011 |
18 | Kurmay Yarbay Sezai Okan | Genelkurmay Plan ve Prensipler Şubesi | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 19 Nisan 1991 |
19 | Tuğgeneral Mehmet Özgüneş | 61. Tümen Topçu Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 28 Ocak 1992 |
20 | Deniz Kurmay Binbaşı Selahattin Özgür | Deniz Harp Akademisi Öğrencisi | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 14 Mart 2007 |
21 | Kurmay Binbaşı Şükran Özkaya | 3. Zırhlı Tugay Piyade Tabur Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 3 Şubat 2014 |
22 | Hava Kurmay Albay Haydar Tunçkanat | Hava Harp Akademisi Öğretmeni | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 14 Temmuz 2002 |
23 | Kurmay Yarbay Ahmet Yıldız | 4. Tümen 13. Topçu Taburu Komutanı | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 2 Eylül 2009 |
24 | Kurmay Albay Muzaffer Yurdakuler | Genelkurmay CENTO Şubesi Müdürü | Cumhuriyet Senatosu Tabiî Üyesi | 22 Ocak 1995 |
25 | Kurmay Albay Alparslan Türkeş | KKK NATO Şubesi Müdürü | Yeni Delhi Hükûmet Müşaviri | 4 Nisan 1997 |
26 | Kurmay Yarbay Orhan Kabibay | Genelkurmay CENTO Şubesi Subayı | Brüksel Hükûmet Müşaviri | 24 Temmuz 2002 |
27 | Kurmay Binbaşı Orhan Erkanlı | Kara Harp Akademisi Öğretmeni | Mexico City Hükûmet Müşaviri | 28 Mart 1995 |
28 | Deniz Kurmay Binbaşı Münir Köseoğlu | Deniz Harp Akademisi Öğrencisi | Stokholm Hükûmet Müşaviri | 19 Mart 2002 |
29 | Kurmay Yarbay Mustafa Kaplan | 28. Tümen Harekât Şube Müdür Vekili | Lizbon Hükûmet Müşaviri | Hayatta |
30 | Tank Binbaşı Muzaffer Karan | Tank Taburu Harekât ve Eğitim Subayı | Oslo Hükûmet Müşaviri | 10 Ocak 2006 |
31 | Kurmay Binbaşı Şefik Soyuyüce | İstanbul 1. Asayiş Bölgesi Kurmay Başkanı | Kopenhag Hükûmet Müşaviri | Hayatta |
32 | Piyade Binbaşı Fazıl Akkoyunlu | Genelkurmay Muhafız Taburu Komutanı | Kabil Hükûmet Müşaviri | 12 Şubat 1976 |
33 | Deniz Kıdemli Yüzbaşı Rıfat Baykal | Ankara Personel Okulu Karargâh Birliği Komutanı | Tel-Aviv Hükûmet Müşaviri | 9 Haziran 2000 |
34 | Kurmay Binbaşı Dündar Taşer | 5. Zırhlı Tugay 1. Tank Taburu 2. Bölük Komutanı | Rabat Hükûmet Müşaviri | 14 Haziran 1972 |
35 | Kurmay Yüzbaşı Numan Esin | 86. Piyade Alayı 1. Bölük Komutanı | Madrid Hükûmet Müşaviri | Hayatta |
36 | Kurmay Yüzbaşı İrfan Solmazer | Kıdemli Personel Yüzbaşı | Lahey Hükûmet Müşaviri | 25 Ekim 2008 |
37 | Kurmay Yüzbaşı Muzaffer Özdağ | 202. Piyade Alayı Subayı | Tokyo Hükûmet Müşaviri | 6 Şubat 2002 |
38 | Jandarma Yüzbaşı Ahmet Er | Zeytinburnu İlçe Jandarma Komutanı | Trablus Hükûmet Müşaviri | Hayatta |
Ayrıca Bakınız
- Demokrat Parti
- 27 Mayıs Darbesi
- 14'ler
- Silahlı Kuvvetler Birliği
Dipnotlar
- ↑ İzmir'de zorunlu izinli.
|