İsaağamezrası, Kovancılar
İsaağamezrası | |
— Köy — | |
Elazığ | |
Ülke | Türkiye |
---|---|
İl | Elâzığ |
İlçe | Kovancılar |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Nüfus (2000) | |
- Toplam | 50 |
Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
İl alan kodu | 0424 |
İl plaka kodu | |
Posta kodu | 23850 |
İnternet sitesi: |
İsaağamezrası, Elâzığ ilinin Kovancılar ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köy halkı Zazaca konuşur.
1.İsaağa Mezrasi eski adiyla MAZRA-İ KASIMAN'DIR. Köy adini çok eskiyıllarda ADIYAMAN GERGER ilçesinden geldikleri bilinen üçkardeşten biri olan KASIM AĞADAN alır. Bu üçkardeş :KOÇ MEHMET, HÜSEYN VE KASIM AĞADİR. Zaza aşiretlerinin en büyüğü olup, rivayetlere göre Kasıman Aşiret'i reisi Allahverdi Bey, Koç Mehmet Bey ve Ali Haydar Bey 1415 yıllarında Adıyaman ilinin Gerger kazasında Palu'ya geldikleri zaman Kara Cemşit Bey'in öncü kuvvetlerinde görev almış ve Palu'nun Yukarı Bulanık mıntıkasını fethederek yanındakilerle ile birlikte buraya yerleşmişlerdir.Koç Mehmet Bey ayrılıp Gökdere'ye yerleşmiş, Ali Haydar Bey ise Erzincan'ın Çarek bölgesine yerleşmiştir. Allahverdi Bey Yukarı Bulanık'ı fethettikten sonra yerleşim alanı olarak dağ eteğindeki ve sulak olan kısma yerleşip buraya Mezra adını vermişlerdir. Hala bu köyün adı Mezrayi kasımon'dır.
Allahverdi Bey'in ölümünden sonra aşiret reisi olan oğlu Kasım Bey, Bulanık mıntıkasının tamamını ele geçirmiş ve otoritesinden dolayı Kasıman Aşiret'i adını Kasım Bey'den almıştır. Kasım Bey'in vefatından sonra Hasan,Mahmud,Resul, Mehmet Bekir, Yusuf ve Vene adında 8 oğul bırakmıştır.
Kasıman aşiretinin Palu'da yerleştikleri köyler şunlardır:
İsa Ağa Mezrası Durmuşlar İncedal Yılbaşı Demirci Sarıbuğday
Kasıman Aşireti'nin şuan Karakoçan'da yerleştikleri köyler:
Tirkan Seyfan Aşağı Ovacık Yukarı Ovacık Aşağı Başyurt Yukarı Başyurt Sevcan
Palu bölgesinde yaşayan aşiretler arasında en büyük zaza aşireti olan Kasıman aşireti kendi arasında şubelere ayrılmıştır:
Hasanan Şubesi Bekran Şubesi Venan Şubesi A.Hasanan Şubesi
Kasım Bey'in ölümünden sonra büyük oğlu olan Hasan, Ağa sıfatıyla aşiretin reisliğini üstlenmiş ve Mezra köyünde iskan eden Kasım Bey'in diğer oğulları Mahmud, Resul ve Mehmet'le birlikte Hasanan şubesini meydana getirmişlerdir.Hasan Ağa'nın iki oğlu olmuştur. Hüseyin ve Davut. Vefatından sonra büyük oğlu Hüseyin Ağa Kasıman Aşireti'nin reisi olmuştur.
O dönemde Palu Beyi olan Cemşid Bey'in torunlarından Abdullah Bey kendisine itaat etmeyen,vergi vermek istemeyen Hüseyin Ağa'yı davet ederek Sekratta hileyle öldürmüştür.
Hüseyin Ağa'nın vefatından sonra yerine İsa Ağa geçmiştir. Hüseyin Ağa'nın kardeşi Davut Ağa ise Yılbaşı köyüne giderek buraya yerleşmiştir.İsa Ağa babasının öcünü almak için yıllarca Palu beyleri ile mücadele etmiştir. Kasıman aşireti ise İsa Ağa döneminde daha da gelişmiş ve ünü artmıştır. Artık Yukarı Bulanık bölgesini tamamen hakimiyetine almıştır. Bu vesile ile Mezra köyü İsa Ağa Mezrası olarak ad değişmiştir.
İsa Ağa'nın vefatından sonra Haydar, Hüseyin, Şibli, Ahmet ve Ağa adında beş oğul geride bırakmıştır. Büyük oğlu Haydar Ağa aşiret reisi olmuş ve daha sonra kendi şube mensupları ile geçinemeyip kardeşi Hüseyin Ağa ile birlikte ayrılıp İncedal köyüne yerleşmişlerdir. Şibli ve Ağa kardeşler ise Demirci köyüne, Ahmet ise Sarıbuğday köyüne yerleşmiştir.
Artık aşiret merkezi İncedal köyü olmuştur. Haydar Ağa'nın ölümünden sonra oğlu olmadığı için kardeşi Hüseyin Ağa'da daha önce vefat ettiğinden dolayı yerine kardeşi oğlu Tahir Ağa aşiret reisliğine getirilmiştir. Tahir Ağa II.Abdulhamit döneminde nahiye reisliğide yapmıştır. Tahir Ağa'dan sonra yerine oğlu Hüseyin Ağa geçmiş ve bu sırada Birinci Cihan Harbi başlamış ve Hüseyin Ağa'ya devlet tarafından Binbaşı rütbesi verilerek Miralay Halit Bey'in mahiyetinde aşiret mensupları ile Ruslara karşı savaşmıştır. Hüseyin Ağa'dan sonra aşiret reisliğine oğlu Ali Ağa geçmiş ve bundan sonra da aşiret reisliğinin fonksiyonu tamamen kaybolmuştur.
B. Bekran Şubesi
Kasım Bey'in oğullarından Bekir ve Keko, Türkan köyüne yerleşerek Kasıman Aşireti'nin Bekran şubesini meydana getirmişlerdir. Bu şubenin mensuplarından bir kısmı halen bu köyde ikamet etmektedirler.
C. Venan Şubesi
Kasım Bey'in oğullarından Vene, Yukarı Ovacık'a ve Yusuf ise Aşağı Ovacık köyüne yerleşerek Kasıman aşiretinin Venan şubesini meydana getirmişlerdir. Bu şubenin mensuplarından bir kısmı halen burada ikamet etmektedirler.
2.Zamanla bu üç kardeş Palu bölgesine gelerek Palu Beglerinden olan Karacimşit aşireti’ yle karşılaşırlar ve bir süre sonra buradaki beylik bunlara Gökdere taraflarına gidip yerleşmelerini önerilir ve bunun üzerine bu bölgeye gidilir
KOÇ MEHMET : KOÇ MEHMET GÖKDERE merkezde yerleşmiş ve Bingöl’e taraf olan güzergâhtaki bütün bölgeyi kendi tahakkümü altında tutmuş.
HUSEYN ise Bugünkü Dersim tarafına ÇAREK adindaki köye gidip orda yerleşmiş ve ta Erzurum’a dayanan bölgelere kadar zamanla yerleşmiş ve yayılmışlardır. Hatta şimdi, hala halk arasında bu dersim tarafında yaşayan halka“dezey ma“(Amca çocukları) diye hitap ederler.
KASIMAĞA ise “MAZRA-İ KASIMAN” olarak Adlandırılan yeni adi İSAAĞA MEZRASİ olan ve şuanda kovancılara bağli köye yerleşmiştir. KASIMAN AŞİRETİ olarak bilinen ve kendilerine KASIMANLILAR denilen birçok köye sahip olan geniş bir eşirdir.bu köyler bazıları şunlarıdr.başköy MAZRAYİ KASIMAN OLMAK ÜZERE ,SAFARE,GOZAREK,MEMAN, TİRKON,KURKON,LEXON, KURKON CUAR QERŞEĞ DIMİRCİ,ÇAREK,has KASIMANLILARDIR.Ayrıca civardaki birçok köydede kasıman kökenli haneler yerleşmiştir. gökdere deki KOÇMEHMET SOYUNDAN Olanlar aslında KASIMUNLARLAR amca çocuklarıdırlar. Eski adıyla MAZRAYİ KASIMUN Köyü adini KASIM AĞADAN alİR.Köyün oldukça köklübir yapisi vardir.kasıman aşireti cumhuritetin ilk yıllarına kadar bölgede hakimiyeti sağlamiş ve her yerde sözü geçerdi.köye KASIM AĞA'NİN soyundan olan İSA adi verilmiştir.kasımanlılar AŞİRETİNİN ana yurdu mezkezi bu köydür.köyde isaağanın köşkunden kalıntılar ve tarihi 400 yılöncelerine dayanan mezarlıklar mevcuttur.ayırca 200 yılı aşkin İYNé AĞON(ağalarin çeşmesi)halen kullanılmaktadir Köy her dönemde göç verdiği gibi cumhuriyet döneminde hep göç vermiştir.ve özellikler 1975ve 2000 li yıllar arasinda köyden avrupaya ve şehire yoğun göç yaşanmiştir.
Köy önceleri PALU İLÇESİNE BAĞLİ BİR KÖYDÜ. Ancak 1990li yillarda KOVANCILAR İLÇESİNE BAĞLANMIŞTIR.
Bugün çarek (dersim) de olan bölge ve gökdere köyü ile kasımanlılar aynı soydandır.kasıman aşiretinin köyleri türkçe ve zazaca adları=
İsaağa Mezrası Mezre Kasıman İncedal Meman Durmuşlar Durmuşan Demirci Dımırci Sarıbuğday Karşıyah Yılbaşı Sıfara Altunoluk Tirkan Aşağı Ovacık Aşağı Kurukan Yukarı Ovacık Yukarı Kurukan Başyurt Aşağı Leğan Çayırdam Yukarı Leğan Savucak Socak
Kültür
Köyün gelenek, görenek ve yemekleri hakkında bilgi yoktur.zaza kültürü hakimdir.
Coğrafya
Elazığ iline 113 km, Kovancılar ilçesine 31 km uzaklıktadır.köyün güneydogusunda hor(yoncalıbayır), güneyinde kiliban(köklüce) dual ve buk vardir.kuzeyinde gola(aşagidemirci)ve okcan(okcular)dogusunda Sultonkibisi (sultankubeysi) bulunmaktadir
İklim
Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2007 | |
2000 | 50 |
1997 | 21 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu yoktur. Köyün içme suyu şebekesi ve kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt yoktur köyde elektrik ve sabit telefon vardır.ancak elektirik ve telefon hatları kiş aylarında sIklIkla
arızalanmaktadirlar