İsfendiyar Bey
İzzeddin İsfendiyar Bey (ö. 1440, Sinop), Candaroğulları beyi. Beyliği en geniş sınırlarına ulaştırmış, ticaret alanında büyük gelişmeler sağlamıştır. Candaroğulları, onun adından dolayı İsfendiyaroğulları olarak da anılır.
Candaroğulları beyi Celaleddin Bayezid'in (Kötürüm Bayezid) ortanca oğluydu. Onun ölümünden (1385) sonra beyliğin Sinop kolunun başına geçti. I. Bayezid'in II. Süleyman Paşa'yı öldürterek beyliğin Kastamonu koluna son verdiği 1392'de, Sinop'un kendisine bırakılması koşuluyla Osmanlılara bağlılığını bildirdi. Böylece Candaroğulları Beyliği, Sinop'ta İsfendiyar Bey kolundan devam etti. İsfendiyar Bey'in yarım asra yakın süren hükümdarlığı döneminde, Candaroğulları Beyliği, Anadolu beylikleri tarihinde İsfendiyaroğulları adıyla meşhur olmuştur.[1]
Ancak çok geçmeden bu bağımlılıktan kurtulmaya yönelik çabalara girişti. Ankara Savaşı (1402) öncesinde Timur'la görüşerek ona bağlandı. Bu savaşta Osmanlıları yenen Timur'un Anadolu beyliklerini canlandırma siyaseti sayesinde beyliğin eski topraklarına sahip oldu. İsfendiyar Bey, Timur'un himayesinde Candaroğulları beyi olarak idareyi ele aldı ve bastırdığı paralarla Timur'un adını zikretti, Safranbolu, Kalecik, Samsun ve Bafra'yı da alarak beyliği en geniş sınırlarına ulaştırdı.
Fetret Devri'nde (1402-13) Osmanlı şehzadeleri arasındaki taht mücadelesinden yararlanmaya çalıştı. Bu mücadeleden galip çıkan I. Mehmed ile iyi ilişkiler kurdu. 1417'de onun Karaman (1415-16) ve Eflak (1416-17) seferlerine oğlu Kasım Bey komutasında yardımcı kuvvetler gönderdi. Bu sefer sonrasında Kasım Bey, beyliği öbür oğlu Hızır Bey'e bırakmak isteyen babasına karşı ayaklanarak Osmanlılara sığındı.
I. Mehmed'in desteğini alan oğlu Kasım Bey'e Tosya, Çankırı ve Kalecik'i vermek zorunda kalan İsfendiyar Bey, I. Mehmed'in ölümünden (1421) sonra II. Murad ile şehzadeler arasında başlayan taht kavgalarından yararlanarak bu yerleri geri aldı. Aynı yılın sonbaharında II. Murad'ın üzerine kuvvet göndermesi karşısında Sinop'a kaçtı ve barış istedi. Osmanlı iç kavgaları yeniden yoğunlaşınca, bunu fırsat bilerek Taraklı Borlu'ya (bugün Safranbolu) değin ilerledi. Ama 1423'te yönetimi kesin olarak ele geçiren II. Murad'a Taraklı Borlu'da yenildi ve barış istedi. Osmanlılara her yıl asker gönderme ve vergi verme koşuluyla Kastamonu ve Küre-i Nuhas'ın (bugün Küre) yönetimi kendisine bırakıldı. 1425'te torunu Hatice (Halime) Hatun'u II. Murad'a vererek Osmanlılarla arasındaki anlaşmazlığa evlilik yoluyla gidermeye çalıştı. Sonraki yıllarda, antlaşmaya bağlı kalarak bütün koşulları yerine getirdi.
İsfendiyar Bey, Sinop limanını kullanarak Venedik ve Cenovalılarla ticareti geliştirmiş, bilim ve sanatı korumuştur.
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Celaleddin Bayezid |
Candaroğulları Beyi 1392-1439 |
Sonra gelen: II. İbrahim Bey |