Şavşat

Koordinatlar: 41°15′05″K 42°21′33″D / 41.25139°K 42.35917°D / 41.25139; 42.35917

Şavşat
—  İlçe  —
Şavşat'ın Artvin ilindeki konumu
Şavşat'tan bir görünüm
Koordinatlar: 41°15′05″K 42°21′33″D / 41.25139°K 42.35917°D / 41.25139; 42.35917
Ülke Türkiye
İl Artvin
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Mesut Gazi Ambarcı [1]
 - Belediye başkanı Ahmet Sinan Öztürk (AK Parti)
Yüzölçümü [2]
 - Toplam 1.316 km2 (508,1 mi2)
Rakım [3] 1.134 m (3.720 ft)
Nüfus (2015)[4]
 - Toplam 17,524
 - Kır 10,634
 - Şehir 6,890
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 08700
İl alan kodu 0466
İl plaka kodu 08
İnternet sitesi: Şavşat Belediyesi

Şavşat, (Gürcüce: Şavşeti "შავშეთი") Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde bulunan Artvin iline bağlı bir ilçe ve ilçenin merkezi olan kasaba.

Türkiyenin en kuzeydoğusundaki ilçelerinden biridir. Şavşat ilçesi 1 Belde ve toplam 70 köyden oluşur. Bu köylerin 10'u Meydancık Beldesine bağlıdır. Şavşatlılar ve Meydancıklılar Gürcülerin Meskh boyundandır.

2015 yılında Cittaslow kapsamına alınmış ve Türkiye'nin 10. sakin şehri unvanını kazanmıştır. Yeşil doğasının güzelliğiyle bilinir.

Etimoloji

Şavşat nüfusunun büyük çoğunluğunu Ahıska kökenli Kıpçak Türkleri oluşturmaktadır az bir nüfusunu(8 köy) Gürcüler oluşturmaktadır.Şavşat kelimesi Gürcüce kökenli olduğu ileri sürülmektedir. Fakat manası için farklı görüşler mevcuttur. Bu görüşler ilki ve en çok bilineni Kara Orman'dır. < Gür şavi (savi) "kara" + şad "orman". [5] Bir diğer görüş ise Şavşat kelimesinin Gürcüce Şavi "siyah" sözcüğüyle ilgili olmadığıdır. Adın sonundaki +eti/+ati (>+at) eki Gürcücenin "yeri-yurdu" anlamındaki ekidir. "Şavş? yurdu" Kızıroğlu ve diğerleri Sakaların Savuş oymak adından olduğunu ileri sürerler.[6]

Tarihçe

Şavşat, M.Ö.900-650 yılları arasında Urartu, Kolhis ve Kimmerler, daha sonraları sırasıyla Romalılar ve Sasanilerin egemenliği altına girmiştir.Bir dönem Lazlarca Lazika krallığına bağlanmıştır.1118 yılında bu bölgeye gelen Kıpçak Türkleri,Kral Davidin karısı Gurandukth'un Kıpçak olması sebebiyle Gürcülerle yakınlaşmış ve Gürcü kralı David onları Ahıska Artvin,Ardahan, Erzurum vb.ye yerleştirmeye çalışmış ancak bu plan birkaç yıl sonra David'in oğlu döneminde hayata geçmiştir.1267 yılında bu kıpçaklar Atabek Devleti'ni kurdular.Yöre artık Kıpçak Atabeklerinin hakimiyetinde idi.Fakat bir diğer Anadolu Türk beyliği olan Osmanlılar da gelişiyorlardı.İşte Şavşat 1479 yılında Fatih zamanında Osmanlıya katılmıştır.

Yavuz Sultan Selim’in Trabzon Valiliği sırasında Rize ilinin Osmanlı topraklarına katılması sonrasında, Artvin, Ardanuç, Borçka çevreleri de Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yavuz Sultan Selim’in Trabzon’dan ayrılması üzerine Ardanuç, Oltu, Tortum ve Artvin yeniden Osmanlı Devleti'nden ayrılmışlardır.1578 yılı ile birlikte Osmanlılar Atabek Devleti topraklarının tamamını ele geçirdiler.Çıldır Beylerbeyliği'ni kurup Atabek kökenli kişileri de başına geçirmiştir.Bölgenin Gürcüleri işte bundan sonra müslümanlığa geçmeye başladılar.

1829 yılında Ardanuç Sancağı’na bağlanan, 1877 - 1878 Osmanlı - Rus savaşı sonrasında da 13 Mart 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması ile Batum, Kars ve Ardahan ile birlikte Çarlık Rusya’ya bırakılan ilçe, 1879 tarihinde resmen kesinleşen Osmanlı - Rus sınırı ile de Artvin, Ardanuç ve Borçka ile birlikte anavatandan koparılmıştır. Daha sonra 1921 yılında imzalanan Gümrü Anlaşması ile Doğu sınırlarımız çizilmiş oldu.

Şavşat ilçesi 27 Şubat 1921 tarihinde Ardahan Sancağına bağlı olmak üzere ilçe haline getirilmiş, 7 Temmuz 1921 tarihinde ise Artvin İline bağlanmıştır.

Coğrafya

Şavşat, doğuda Ardahan il merkezi ile Hanak İlçesi, kuzeydoğuda Posof İlçesi, güney ve güney batıda Ardanuç, batıda Artvin Merkez ve Borçka İlçesi, kuzeyden de Gürcistan Devleti ile çevrilidir.

1.317 kilometrekarelik dağlık ve engebeli bir arazi üzerine yayılmış bulunan Şavşat İlçesinin dört yanı yüksek dağlarla çevrilidir. 3.537 metreye yükselen Kaçkar Dağları, ilçenin batı ve kuzeybatı yönünü sınırlandırır. Kuzeyde 2.750 metre yükseklikteki Sivritepe (Arsiyan) dağları ile 3.000 metreyi aşan Cin dağları bulunmaktadır. Doğuda Ardahan-Artvin sınırlarını teşkil eden Yalnızçam dağ sinsilesinden 2.850 metre yükseklikteki Sahara Dağları, Güneyde ise 3.050 Metreyi bulan Karagöl dağları vardır.

İlçenin rakımı minimum 950 metre, maksimum ise 1800 metredir. İlçe Merkezin rakımı 1100 metredir. Türkiyenin en güzel ilçelerinden biridir.

Şavşat ilçesi akarsu bakımından zengindir. İlçede çok sayıda buzul gölü bulunmaktadır. Bu göller nispeten küçük göllerdir. Göllerin en büyüğü Karagöl dağlarında bulunan ve bu dağa kendi adını veren Karagöl’ dür. Bol miktarda alabalık bulunan gölden sulama amaçlı olarak yaralanılmaktadır. Meşeli Köyü orman içi mevkiinde milli parklar kapsamı içerisinde bulunan ikinci bir Karagöl mevcut olup piknik, mesire yeri özelliğine sahiptir. Pınarlı köyü yakınlarında Balık Gölü, Arsiyan yaylasında ise Kız Gölü, Boğa Gölü ve Koyun Gölü isminde göller bulunmaktadır. Ayrıca Aşağı Koyunlu Köyü sınırları içerisinde, yayla yolu üzerinde görebileceğiniz 65 m civarında yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek şelalelerinden biri bulunur. Halk arasında Suatılan şelalesi olarak adlandırılır. Debisinin az olmasına rağmen bulunduğu yerin doğal ve tarih özellikleri itibariyle görülmeye değer bir yerdir.

İlçe dahilinde şifalı maden suları mevcuttur. Bunlardan Çermik-Çoraklı Köyü sınırları içerisinde bulunan sıcak su kaplıcası romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir.

İlçede tipik Türkiye'de Karadeniz iklimi hakimdir.4 mevsim yağmurlu kışları kar yağışlıdır. Yüksek rakımlı olan yerlerde kışlar çok uzun sürer. Bu bölgelerde kasım ayında başlayan kar yağışları nisan ayı ortalarına kadar sürer.

İlçe bitki örtüsü bakımından zengindir. Zengin iğne yapraklı ormanlar mevcut olduğu gibi alçak rakımlı yerlerde geniş yapraklı ağaçlara da rastlamak mümkündür.

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[7] 48.917 2.301 46.616
1970[8] 48.453 3.376 45.077
1975[9] 45.690 3.078 42.612
1980[10] 45.179 4.015 41.164
1985[11] 38.427 4.916 33.511
1990[12] 33.315 4.850 28.465
2000[13] 25.624 7.325 18.299
2007[14] 18.780 7.652 11.128
2008[15] 18.240 6.942 11.298
2009[16] 18.058 6.666 11.392
2010[17] 17.866 6.540 11.326
2011[18] 17.932 6.518 11.414
2012[19] 17.660 6.753 10.907
2013[20] 17.507 6.588 10.919
2014[21] 19.024 10.312 8.712
2015[22] 17.524 6.890 10.634

İdari yapı

İlk okul Şavşat yöresinde Balıklı Köyü'nde 1800lü yıllarda Ermeniler tarafından 3 derslik halinde açılmıştır. Daha sonra 3 katlı kagir yapımı tiyatro ve yemek salonlu merkezi bir ilkokul yapılmıştır. Okulda laboratuvar mevcuttu.

Ekonomi

Şavşat, Artvin’in diğer ilçelerinde olduğu gibi engebeli araziye sahip bir ilçedir. İlçede, tarımsal arazilerin sınırlı olması, sanayi tesislerinin bulunmaması, başlıca diğer sektörlerin de gelişmemiş olmasının sonucu olarak istihdam olanakları yetersiz kalmaktadır. Gelişime uygun potansiyeli bulunan turizm sektörünün ilçe ve il ekonomisine katkısının artırılması amaçlı çalışmalar sürdürülmektedir.

İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime dayalıdır. Tarımsal üretim, ağırlıklı olarak, geleneksel aile tipi işletme yapısı şeklinde görülür. İlçe ekonomisinde önemli yeri bulunan hayvancılık, giderek azalan bir trend izlemektedir. 61 köyü bulunan ilçede, 16.037 adet büyükbaş ve 12.535 adet de küçükbaş hayvan bulunmaktadır.

Hayvancılık açısından son derece elverişli imkânlara sahip ilçede, hayvancılığın teşvik edilmesi amaçlı çalışmalar sürdürülmekte olup, bu kapsamda yönlendirme ve kamusal destekler sağlanmaktadır.

Şavşat büyük ve küçükbaş hayvancılık yanında arıcılık açısından da son derece uygun koşullara sahiptir.Arıcılık alanında da üreticilere, kamusal imkânlar dahilinde teşvik ve yönlendirme desteği sağlanmaktadır.

Başlangıcında, Çoruh havzasında uygulanan seracılık-örtü altı yetiştiriciliğinin iklim koşullarının uygunluğu ve çiftçilerden gelen talepler üzerine il genelinde yaygınlaşması ile Şavşat’ta da seracılık faaliyetlerine başlanılmıştır. 1997 yılında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı parasal desteği ile başlatılan seracılık faaliyetleri yaygınlaşmaktadır. Bu kapsamda amaçlanan yeni istihdam alanlarının yaratılması, tarımsal üretimde çeşitlilik ve verimin sağlanması hedefine ulaşılmıştır.

1.317 kilometrekare yüzölçümü bulunan ilçenin tarım arazisi varlığı 175.696 dekar, sulu arazisi 54.840 dekar, kuru tarım alanı 120.856 dekar, mera alanı 364.166 dekar, orman alanı 552.565 dekar ve kültür dışı arazi de 224.573 dekardır. İlçenin tarım arazileri genellikle çayır olarak değerlendirilmektedir.

İlçede yetiştirilen başlıca ürünler fındık, mısır, patates, armut, elma, ayva, erik, kiraz,vişne ,dut ,ahududu , kızılcık ve cevizdir. Ancak bu ürünler az miktarda geleneksel yöntemlerle yetiştirilmektedir.

İlçede Tarım kesimi ile Esnaf kesimine kredi sağlayan Ziraat Bankası bulunmaktadır.

Spor

Şavşat ileçesinde Şavşatspor Kulübü bulunmaktadır. GSİM tarafından semt spor sahası yapılmaktadır. Şavşatspor'un Faaliyetleri: Futbol, basketbol, voleybol, tenis, yüzme, hentbol, briç, atletizm'dir.

Ulaşım

Kendi aracınızla gelebileceğiniz gibi diğer şehirlerden düzenlenen otobüs seferleriyle veya Şavşat'a 137 km uzaklıktaki Kars Havaalanı, 305 km uzaklıktaki Trabzon Havaalanı, 166 km uzaklıktaki Batum Havaalanı veya 285 km uzaklıktaki Erzurum Havaalanına kadar uçakla gelebilir, buradan da toplu taşıma araçlarıyla Şavşat'a ulaşabilirsiniz.

Şavşat, Artvin'e 71 km, Ankara'ya 1070 km, Antalya'ya 1539 km, Bursa'ya 1386 km, İstanbul'a 1388 km, İzmir'e 1636 km, Samsun'a 651 km, Trabzon'a ise 305 km uzaklıktadır.

Galeri

Kaynakça

  1. ↑ http://www.savsat.gov.tr/
  2. ↑ "İl ve ilçe yüz ölçümleri" (Türkçe). Harita Genel Komutanlığı. 12 Mayıs 2016. http://www.hgk.msb.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
  3. ↑ "Şavşat İlçesi Belediyeleri Coğrafi Bilgileri". http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198306. Erişim tarihi: 2014-4-2.
  4. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCVsgHY. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  5. ↑ Özhan Öztürk, Karadeniz Ansiklopedik Sözlüğü, Heyamola Yayıncılık, İstanbul, 2005 ISBN 975-6121-00-9
  6. ↑ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, Chiviyazıları Yayınevi, s.245, İstanbul, 2013 ISBN 978-605-5708-85-6
  7. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspUkjxY. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmmfM9Z. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoQtSV3. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuJWycL. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwDXFWc. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btxu1dZU. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btzrd8R2. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1dnYiE. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3SnJKQ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCfglAM. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEikWS3. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGKQihp. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxONB0b. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  20. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUa8fse. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  21. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCVsgHY. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  22. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

Dış bağlantılar

Şavşat belde ve köyleri
Beldeler
Köyler
Artvin'in ilçeleri
İl merkezi
Bağlı ilçeler
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/15/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.