Şeftali
Şeftali | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||
Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Prunus persica (L.) Batsch | ||||||||||||||||
Şeftali (Prunus persica), gülgiller (Rosaceae) familyasından bir yaz meyvesi. Dünyaya Çin'den yayıldığı düşünülen şeftali, uzun yaşam ve ölümsüzlük sembolüdür. Bol sulu ve tatlıdır.
Ilıman iklimi seven bir bitkidir. Genellikle 30 yıl yaşar. Türkiye'de en çok Bursa ve Akdeniz bölgelerinde tarımı yapılır. Meyvesi taze tüketildiği gibi suyu çıkarılarak meyve suyu yapılır. Bu meyvenin ekonomik değeri yüksek olup çok tüketilmektedir. Ağaç boyu genellikle 2 ve 2,5 metre olup yaz mevsiminde meyve verirler. Dona karşı dayanıksızdır.
Şeftalinin içinin geniş kullanım alanının dışında çekirdeği de yakıt olarak kullanılabilir. Çok sayıda olan ve ağacı örten yaprakları, sapında 2-5 adet balozu bezi bulunan kenarları dişli, yeşil renkli ve ok ucu biçimlidir. İlkbaharda erkenden ve yaprağından önce açan pembe renkli çiçekleri yabani güle benzer. Çeşitlerine göre Haziran'dan Eylül ayına kadar olgunlaşan şeftali meyvelerinin pek çok çeşidi (Türkiye'de yaklaşık 64 çeşit) vardır.
Şeftali çekirdeği, kabuğu yakıt olarak kullanılabilir ayrıca bazı fiziksel işlemlerden sonra çekirdeğin içerisindeki tanecik hayvan yemi olarak da kullanılabilir. Şeftali çekirdeğinin kabuğu yakacak olarak kül oranı az ve kükürt oranı düşük bir temiz enerji kaynağıdır. Fırınlarda, seralarda, hamamlarda, kalorifer sistemlerinde, tavuk çiftliklerinde kullanılabilen alternatif bir enerji kaynağıdır. Şeftali çekirdeği gibi ürünler biyokütle olarak adlandırılan sıvı ve gaz yakıtların dışında tutulan yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak küresel ısınma, kirlilik, doğal kaynakların azalması gibi sebeplerden dolayı tavsiye edilmektedir.
Etimoloji
Şeftali Farsça kökenli bir sözcüktür. Orijinali şaft-alu biçimindedir ve kaba erik demektir.
Dünyadaki şeftali üretimi
Dünyadaki şeftali üretimi - FAO 2005 | ||||
---|---|---|---|---|
Ülke | Üretim (t) | Oran | ||
Çin Halk Cumhuriyeti | 6.030.000 | |||
İtalya | 1.697.854 | |||
Amerika Birleşik Devletleri | 1.369.300 | |||
İspanya | 1.130.800 | |||
Yunanistan | 817.341 | |||
Türkiye | 485.000 | %3,07 | ||
Fransa | 426.799 | |||
İran | 390.000 | |||
Mısır | 360.000 | |||
Şili | 315.000 | |||
Dünya | 15.782.002 | %100 | ||
Dış bağlantılar
- Beyaz şeftali
- Tüysüz şeftalinin meyve verme aşamaları
Wikimedia Commons'ta Şeftali ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
Wikispecies'te Şeftali ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. |