Şen Dul
| Şen Dul | |
|---|---|
 Şen Dul piyano notası kapağı | |
| Özgün ismi: | Die lustige Witwe |
| Müzik: | Franz Lehar |
| Libretto: | Victor Léon ve Leo Stein |
| Galası: | 30 Aralık 1905 |
| İlk gösterim yeri: | "Theater an der Wien", Viyana, Avusturya |
| Oyuncular: | *Hanna Glavari: Zengin bir dul (Baş rol), soprano
|
Şen Dul (Almanca: Die lustige Witwe) Avusturya-Macaristanlı Franz Lehár'ın [1] üç perdelik operetidir. Operetin librettosu Viktor Léon ve Leo Stein tarafından Fransız yazarı Henri Meilhac tarafından 1861'de yazılmış "L'attaché d'ambassade" adlı oyundan uyarlanarak hazırlanmıştır. Bu oyun ve operet çok zengin bir dul kadın olan Hanna Glavari'nin kendine yeni bir koca bulma çabalarını konu edinmektedir. Operetin prömiyeri 30 Aralık 1905'te Viyana'da Theater an der Wien'de yapılmıştır. 1905'le bestecinin ölüm yılı olan 1948 yılları arasında Dünya çapında 300.000'in üzerinde sahneye konulmuştur.
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller 30 Aralık 1905 (Orkestra şefi: Franz Lehár ) |
|---|---|---|
| Hanna Glavari, Zengin bir dul (Bas rol) | soprano | Mizzi Günther |
| Kont Danilo Danilovitsch, Elçilikte Başkatip Hanna'ın eski sevgilisi |
tenor veya lirik bariton | Louis Treumann |
| Baron Mirko Zeta, Elçi | bariton | Siegmund Natzler |
| Valencienne, Baron Zeta'nın karısı | soprano | Annie Wünsch |
| Camille, Kont de Rosillon, Elçiliğe bağlı Fransız ataşesi Barones'in hayranlarından |
tenor | Karl Meister |
| Njegus, Elçilik Sekreteri | Konuşma | Oskar Sachs |
| Kromov, Ponteverdo ordu danışmanı | bariton | Heinrich Pirl |
| Bogdanovitch, Ponteverdo askerî ateşesi | baritone | Fritz Albin |
| Sylviane, Bogdanovitch'in karısı | soprano | Bertha Ziegler |
| Raoul de St Brioche, Fransız diplomat | bariton | Carlo Böhm |
| Vicomte Cascada, Latin Amerika diplomatı | bariton | Leo von Keller |
| Olga, Kromow'un karısı | mezzo-soprano | |
| Pritschitsch, Elçilikte konsolos | bariton | |
| Praskowia, Pritschitsch'in karısı | mezzo-soprano | |
| Parisliler ve Ponteverdolular, müzikciler ve uşaklar | ||
Konu özeti
I. perde
Ponteverdo Büyük Dükalığı Paris Elçiliğinde balo
Ufak fakir bir ülke olan Ponteverdo Büyük Dükalığı'nın Paristeki elçiliğinde devlet başkanı olan Granduk'un doğum yıl dönemini kutlamak için bir balo tertip edilmiştir. Rahmetli kocasindan 20 milyon frank mirası olan Hanna Glavari, bu balonun baç davetlisi olacaktır. Elçi Baron Zeta dul hanımın bir Ponteverdo'lu kişi ile evlenip kendine miras kalan paraların Ponteverdo dışına akıp zaten fakir olan ülkeyi tam iflas durumuna sokmasını ünlemek istemektedir. Baron Zeta, en uygun kişinin elçilikte baş kâtip olan Kont Danilo Danilovitsch olduğunu düşünmekte olsa da bu plânı istediğine uygun gitmemektedir. Danilo, baloya gelmemiştir. Bunun üzerine Baron Zeta, elçilik sekreteri Njegus'u onu o gece gitmiş olduğu Paris Maxim Gazinosu'ndan geri getirmek için gönderir.
Danilo, en sonunda baloya gelir. Hanna ile karşılaşır. Anlaşılır ki yıllar önce Hanna evlenmeden Hanna ve Danilo birbirlerini çok sevdikleri için evlenmek istemisler; fakat Pontevedro'da Kont Danilo Danilowitsch'in aristokrat ailesi bir köy kızı olan Hanna Glavari ile evlenmesini engelemis ve istemeyerek birbirinde ayrılmislardir. Kont Danilo bu evlilik yasağını unutmaya çalışırken Hanna zengin, yaşlı ve kalp hastası bir bankerle evlenmiş ve banker düğün gecesi vefaat etmiştir. Çiftin hala birbirini sevdiği açıkca bellidir. Danilo'nun Hanna'ya karşı sevgisi baloda tekrar alevlense de parası yüzünden Hanna'yla ilgilendiğinin düşünülmesinden korkarak buna cesaret edemez. Hanna ise Danilo "Seni seviyorum" demedikçe onunla evlenmemeye and içmiştir.
Bu sırada Baron Zeta'nın karısı Valencienne elçiliğe Fransa ataşesi olan Kont Camille de Rosillon ile flört etmektedir. Camille kadinin yelpazesi uzerine "Seni seviyorum" diye yazı yazar. Valencienne Camille'in bu açık yaklaşmalarını, kendisinin namuslu bir evli kadin olduğunu soyliyerek geri çevirir. Fakat uzerinde yazı bulunan yelpazeyi kaybetmiştir. Yelpaze Kromov tarafından bulunmuştur; bunun çok kıskandığı karısına ait olmasından korkan Kromov, yelpazeyi Baron Zeta'ya verir. Karısı Valencienne'e ait olduğunu bilmeyen Baron Zeta ise bu yelpazeyi karısı Valencienne'in umutsuz girişimlerle yelpazeyi kendilerine saklamasını yalvarmasına rağmen Olga'ya vermeye karar verir.
Olga'yi görmek için giderken Baron Zeta Danilo ile karşılaşır. Diploması görevi şahsî yelpazeyi götürme görevinden üstün gelir. Baron bir üst olarak Danilo'ya Hanna ile evlenmek için emir verir. Danilo bunu rededer; fakat Danilo bir alternatif olarak Hanna'nın Proverdolu olmayan diger evlenme taliplerini elimine etmeyi teklif eder.
Balo dansları arasında bulunan "hanımların partoner seçimi" dansı vakti gelmiştir. Hanna'nın etrafı erkeklerle doludur; hepsi de onun kendisini partoner seçmesini ummaktadır. Valencienne Camille'in kendine daha fazla kur yapması ile sonunda kendini baştan cıkartması imkânı olduğunu bildiği için Camille'in Hanna'yla evlenmesine karar verir ve ona göre bir plân uygular. "Hanımların partoner seçimi" dansı için Hanna'ya partoner olarak Camille'i gösterir. Danilo balo salonuna girer. Orada partoneri bulunmadan bekleyen hanımların gidip Hanna etrafına birikmiş erkekler arasından partoner seçimi yapmalarını sağlar. Bu hanımlar kendi seçimlerini yaptıktan sonra bile Hanna'nın etrafında onunla evlenmeye talip erkekler ve potensiyel partonerler kalmıştır. Hanna kendinle evlemeye talip olmayan birini partoner olarak seçmek ister; bu kişi ise Danilo'dur. Danilo bu seçimi rededer, ama bu dans teklifini açık artırmaya koyup bir hayir kurumuna gidecek 1000 frank verecek erkeğin Hanna'nın partoneri olabileceğini ilan eder. Bu para ile dans teklifi Hanna'nın etrafındaki erkeklerin dağılıp gitmelerine sebep olur. Bu erkeklerin ayrılmasından sonra Danilo, Hanna'a dans etmeyi teklif eder. Fakat bu dans "hanımların partoner seçimine" göre olması lâzım gelmesi sebebiyle ve daha önce kendi teklifini reddedip bunu açık artırmaya koymuş olan Danilo'ya Hanna kızgındır ve önceden onunla dans etmekten çekinir. Bunun uzerinde Danilo tek başına çalınan valse dans etmeye başlar; Danilo'nun bu kayıtsız hareketi Hanna'nın direnişini kırar ve birlikte dans etmeye başlarlar.
II. perde
Hanna Glavarı'nın konağının bahçesinde
II. perde Hanna'nın konağının bahçesinde geçer ve bu sefer Granduk'un doğum günü Ponteverdo geleneklerine göre kutlanmaktadır ve herkes Ponteverdo kıyafetiyle davete gelmiştir. Hanna davetlileri için eski bir Ponteverdo şarkısı söyler; bu ünlü "Vilja Şarkısı"'dır. Bu arada Baron Zeta da Hanna'nın bir Ponteverdolu ile evlenme plânının Fransız olan Camille'in işe karışmasıyla, bozulacağından korkmaya başlamıştır. Hala kendinde bulunan yelpazenin, karısı Valencienne'e ait olduğunu da bilmemektedir. Bunun Camille'in metresi olan evli bir kadına ait olduğunu sanmaktadır. Bu sebeple üzerinde "Seni seviyorum" yazılı yelpazenin kime ait olacağını Danilo'dan arayıp bulmasını ister. Elçilik üst makam mensupları, Zeta, Danilo ve Njegus, arasında o akşam Hanna'nın bahçe çardağında ufak bir toplantı yapılıp yelpazenin kime ait olabileceği ve Hanna'nın bir Ponteverdo'lu olmayan yabancı biriyle evlenme imkânı konuları gözden geçirilmesine karar verilir. Hanna yelpazeyi görür ve üzerindeki mesajın Danilo tarafından kendine aşk ilan edilmesi olduğunu sanır. Fakat Danilo bunu yalanlar. Danilo yaptığı araştırmalar sonunda elçilik mensuplarının karılarının bazılarının evliliklerine ihanet ettikleri gerçeklerini ortaya çıkartır,, ama yelpazenin kime ait olduğu gerçeği ortaya çıkmaz.
O akşamüstü Valencienne ve Camille tekrar bahçede buluşurlar. Valencienne Camile'ın birlikte olma tekliflerini rededip birbirlerinden uzaklaşmaları gereğini açıklar. Camille bu kalde Valencienne'in kendine bir hatıra vermesini ister. Danilo'nun bahçede unutarak bırakmış olduğu yelpazeyi görür ve bu yelpazeyi alarak bir hatıra olarak saklayacağını bildirir. Valencinne bunu kabul eder, ama yelpazenin üzerindeki "Seni seviyorum" yazısı altına "Ben namuslu evli bir kadınım" yazısını ekler.
Camille ile Valencienne'i birbirlerine elvada etmek için, Camille'in Danilo, Baron ve Njegus ile yapacağı toplantı için seçilmiş olan, bahçe çardağına birlikte gitmeye ikna eder. Toplantıya ilk gelen Njegus Camille'in Valencienne'le birlikte çardakta olduklarını görür. Danilo ve Baron Zeta'nın geldiğini gören Njegus hemen çardağın kapısını kilitler ve böylece onları çardağa girişlerini geciktirir. Baron anahtar deliğinden içeri bakar ve karısının içeride olduğunu görünce canı çok sıkılır. Njegus Hanna ile görüşerek onun Valencienne ile yer değiştirmesini sağlar.
Camille bahçe çardağından önce çıkar ve onu Hanan takip eder ve bu Baron'u çok şaşırtır. Hanna Camille evlenmeye karar verdiklerin ilan eder; bu işe Ponteverda'nın milyonlarının Camille'in idaresine geçeceği korkularını daha da depreştirir. Valencienne ise buna Camille'i kaybedeceği için aklı başından gitmiştir. Danilo'da buna çok kızgındır ve Prens'ine ihanet eden bir Prenses hikâyesi anlatır ve aklının çelecek başka şeyler biulmak için Maksim Gazinosuna gider. Hanna Danilo'nun kendinin nişanlanmasını bildirmesine karşı gösterdiği bu kızgın tutumunun Danilo'nun kendini sevmesinden ortaya çıktığını anlar ve herkes umutsuzluk havasına bürünmüşken çok sevinçli bir ruhsal duruma girer.
III. perde
Hanna Glavarı'nın konağındaki parti
Üçüncü perde Hanna'nın konağındaki büyük salonda bir temalı partide geçmektedir. Seçilen tema Paris'te bulunan Maksim Gazinosudur; salon Maksim gibi dekore edilmiştir ve Maksim'in ünlü "Grisette" kankan dansöz kızları dans etmektedir. Valencienne'de bir "grisette" gibi giyinmiş davetlileri eğlendirmektedir. Gerçek Maksim'i o akşam boş bulan Danilo'da partiye geri gelmiştir. Danilo, Hanna'ya ülkesinin hayırı için Camille ile evlenmemesi gerektiğini bildirir. Hanna ona Camille ile hiçbir zaman nişanlı olmadığını ve bir başka kadının şerefini kurtarmak için bu oyunu hazırladıklarını söyler. Bu Danilo'yu çok memnun eder. Danilo Hanna'ya olan aşkını ona bildirmeye hazırlanır fakat son dakikada onun büyük servetini hatırlar ve bundan vazgeçer.
Bu sırada Njegüz bahçe çardağınde bulduğu yelpazeyi ortaya çıkarır ve baron Zeta yelpazenin Valencienne'e ait olduğunu hatırlar. Baron Zeta artık karısını boşayacak olacağını söyler ve Hanna'ya elini uzatarak vatanı hayırı için kendisiyle evlenmesini ister. Fakat Hanna eğer tekrar evlenirse miras şartlarına göre eski kocasından kalan serveti kaybedeceğini açıklar. Bunu duyan Danilo hemen Hanno'ya aşık olduğunu ve onunla evlenmek istediğini itiraf eder. Hanna bundan çok hoşlanmıştır ve muzafferane bir tavırla tekrar evlenince servetini kaybetme sebebinin, bu servetin kendinden evlendiği kocasına geçmesi sebebiyle olacağını açıklar. Baron ve Valencienne dikkatlerini yelpaze üzerinde toplarlar. O kocasından yelpazenin üzerinde yazılı olan cümleleri okumasını söyler. Yelpaze üzerinde "Ben namuslu bir evli kadınım" yazısı bulunmaktadır. Baron Zeta, bunun üzerine Valencienne'e dönerek "bunu hiç bilmiyordum" der. Perde davetlilerin neşe ve coşkusuyla kapanır.
Önemli müzik parçaları
I. perde - 1900da Paris'de Ponteverdo Elçiliği salonunda
- Verehrteste Damen und Herren: Giriş. (Valencienne, Sylviane, Olga, Praškowia, Camille, St. Brioche, Zeta, Cascada, Kromov, Koro).
- So kommen Sie: İkili: (Valencienne, Cascada):
- Bitte, meine Herren: Hanna ve ensambl: (Hanna, St. Brioche, Cascada, Herrenchor):
- Vaterland arya: (Danilo).
- Ja was – ein trautes Zimmerlein: İkili: (Zauber der Häuslichkeit; Valencienne, Camille).
- Damenwahl: I. perde Finale (Hanna, Valencienne, Sylviane, Danilo, Camille, St. Brioche, Cascada, koro).
II. perde : Hanna Glavari konağı bahçesi
- Ich bitte, hier jetzt zu verweilen,Es lebt eine Vilja: Giriş, dans ve Vilja-Şarkısı (Lied vom Waldmägdelein; Hanna, koro):
- Heia, Mädel, aufgeschaut: Lied vom dummen Reite; Hanna, Danilo):
- Wie die Weiber man behandelt: Marş-yedili (Danilo, Zeta, St. Brioche, Cascada, Kromow, Bogdanwoitsch, Pritschitsch):
- Oyun sahnesi ve ikili-dans: (Hanna ve Danilo)
- Mein Freund, Vernunft. Wie eine Rosenknospe: İkili ve Romanza, (Valencienne, Camille):
- Ha! Ha! Wir fragen: II. perde Finale. (Hanna, Valencienne, Sylviane, Olga, Praškowia, Danilo, Camille, Zeta, Bogdanowitsch, Kormow, Pritschitsch, Negus, koro):
- Entrakt: (Vilja-Şarkısı)
III. perde Hanna Glavari konağı
- Zwischenspiel.
- Tanz-Szene.
- Ja, wir sind es, die Grisetten: Chanson, (Grisettenlied, Valencienne, Lolo, Dodo, Jou-Jou, Frou-Frou, Clo-Clo, Margot, Danilo, Zeta, Bogdanowitsch, Pritschitsch, Kromov, koro).
- Da geh’ ich zu Maxim: Reminiszenz, (Lolo, Dodo, Jou-Jou, Frou-Frou, Clo-Clo, Margot, Danilo).
- Lippen schweigen: İkili (Hanna, Danilo).
- Ja, das Studium der Weiber ist schwer: Schlussgesang: (Herkes, koro).
Seçilmiş ses ve video kayıtları[2]
| Yıl | Roller (Hanna Glawari, Danilo Danilowitsch, Camille de Rosillon, Valencienne, Baron Mirko Zeta, Cascada, Raoul de St Brioche) |
Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka | Katalog numarası |
|---|---|---|---|---|
| 1953 | Elisabeth Schwarzkopf Erich Kunz Nicolai Gedda Emmy Loose Anton Niessner Otakar Kraus Josef Schmidinger |
Otto Ackermann Philharmonia Orchestra ve korosu |
EMI Classics «Historical» Naxos «Historical» |
(2004)2 CD: 585 8222 (2005) 1 CD: 8.111007 |
| 1962 | Elisabeth Schwarzkopf Eberhard Wächter Nicolai Gedda Hanny Steffek Josef Knapp Kurt Equiluzbr>Hans Strohbauer |
Lovro von Matacic Philharmonia Orchestra ve korosu |
EMI «Great Recordings of the Century» | (2000)2 CD: CMS 5 67370-2 |
| 1980 | Edda Moser Hermann Prey Siegfried Jerusalem Helen Donath Benno Kusche Norbert Orth Friedrich Lenz |
Heinz Wallberg Münchner Rundfunkorchester ve Bayerischer Rundfunk korosu |
EMI «Studio» | (1989) 2 CD: CMS 7 69940-2 |
| 1986 | Maria Ewing Alan Titus Jerry Hadley Susan Mentzer Donald Adams Donald Kaasch Gualtiero Negrini |
Baldo (Bruno) Podic Chicago Lyric Opera ve korosu |
Celestial Audio | (2004) 2 CD: CA 415 |
| 1986 | Eiddwen Harrhy Alan Oke Glenn Winslade Helen Kucharek Julian Moyle Paul Parfitt Mark Curtis |
Barry Wordsworth New Sadler's Wells Opera ve korosu |
TER Classics | ZCTEO 1003 |
| 1993 | Felicity Lott Thomas Hampson John Aler Elzbieta Szmytka Robert Poulton (..) |
Franz Welser-Möst London Philharmonic orkestrası ve Glyndebourne Festival korosu |
EMI | (2008) 2 CD - 5209742 |
| 1994 | Cheryl Studer Boje (Bo) Skovus Rainer Trost Barbara Bonney Bryn Terfel Karl-Magnus Fredriksson Uwe Peper |
John Eliot Gardiner Wiener Philharmoniker orkestrsi ve Monteverdi korosu |
DG | 1 CD - 439 911-2 |
| 1997 | Pamela Coburn Michael Heltau Juan José Lopera Katherina Richter Karl Fäth Kay Stiefermann Daniel Kirch |
Helmut Froschauer Rundfunk-Sinfonie-Orchester Köln |
Capriccio | (1999) 2 CD - 60 077-2 |
| 2001 | Yvonne Kenny Boje (Bo) Skovus Gregöry Turay Angelika Kirchschlager Carlo Hartmann Curtis Sullivan Jonathan Boyd |
Erich Kunzel San Francisco Opera orkestrası ve korosu |
ABBC/Opus Arte | (2003) DVD (Video) - OA0836D |
| 2003 | Dagmar Schellenberger Rodney Gilfry Piotr Beczala Ute Gfrerer Rudolf A. Hartmann Boguslaw Bidzinski |
Franz Welser-Möst Opernhaus Zürich orkestrası ve korosu |
ArtHaus Musik | (2005) DVD (Video) - 100451 |
| 2004 | Susan Graham Boje (Bo) Skovus Paul Groves Emily Pulley James Courtney Ian Greenlaw Eduardo Valdes |
Kirill Petrenko Metropolitan Opera orkestrası ve korosu |
Celestial Audio | 2 CD: CA 556 |
| 2005 | Margarita de Arellano Mathias Hausmann Marwan Shamiyeh Brigid Steinberger Alfred Sramek Daniel Serafin Alexander Klinger |
Rudolf Bibl Chor und Orchester des Seefestspiele Mörbisch |
Oehms Classics Videoland Klassik |
1 CD: OC 530 DVD (Video) - VLMD 012 |
| 2007 | Petra Maria Schnitzer Boje (Bo) Skovus Oliver Ringelhahn Lydia Teuscher Gunther Emmerlich Christoph Pohl Gerhard Hupach Ahmed Mesgarha |
Manfred Honeck Sächsische Staatskapelle ve Dresdner Staatsoper korosu |
Medici Arts | (2008)DVD (Video): 2056818 |
Film uyarlamaları
- 1918 Die lustige Witwe - Rejisor: Michael Curtiz
- 1925 Die lustige Witwe (1925) - Rejisor: Erich von Stroheim- Roller: Mae Murray, John Gilbert.
- 1934 Die lustige Witwe - Rejisor: Ernst Lubitsch - Roller: Jeanette Mac Donald, Maurice Chevalier.
- 1952 Die lustige Witwe - Rejisor: Curtis Bernhardt- Roller: Lana Turner, Fernando Lamas.
- 1962 Die lustige Witwe - Rejisor: Werner Jacobs
- 1994 Die lustige Witwe - Bir Rus yapımı erotik bir kara komedi uyarlaması
Dipnotları
Ayrıca bakınız
Dış kaynaklar
- : İngilizce Wikipedia The Merry Widow maddesi (İngilizce) (Görülme tarihi: 28.2.2009)
- Şen Dul librettosu (Almanca) (Görülme tarihi: 28.2.2009)
- IMSLP Ses kayıtlı parçalar Şen Dul (Görülme tarihi: 7.3.2009)
| ||||||||
