Aclunî
Ebü’l Fida İsmail b. Muhammed b. Abdilhadi b. Abdulgani el-Cerrahî el-Aclûnî | |
---|---|
Doğum |
1676 Aclun, İrbit [günümüzde Ürdün] |
Ölüm |
1749 Şam |
Milliyeti | Arap |
Dalı | Hadis, Tefsir, Fıkıh, Arap dili, Matematik, Usul, Mantık |
Doktora hocası |
|
Aclunî (d. 1676, İrbit - 1749, Şam), Hadis alanında adını duyurmuş Arap âlim ve bilim adamı.
Acluni'nin en önemli eseri olan Keşfü’l Hafâ ve Müzîlu'l İlbâs, uydurma hadisleri-hadis biliminde bunlara mevzu hadis denmekte- ve hadis zannedilen sözleri topladığı için çokça tartışılmıştır.
Tam adı 'Ebü’l Fida İsmail b. Muhammed b. Abdilhadi b. Abdulgani el-Cerrahî el-Aclûnî' olan alim 1676'da (h.1087), Amman'ın yakınlarındaki İrbit şehrinin güneyindeki Aclun'da doğmuştur.[1] 'Cerrâhi' nisbesini soyunun meşhur sahabi Ebû Ubeyde b. Cerrah'a ulaşmasından dolayı almıştır.
Acluni, küçük yaşlarındayken hâfız olmuş, 13 yaşındayken Şam'a gitmiş ve bu şehirde yetişmiştir.[2] Hadis, fıkıh, tefsir, Arapça, matematik, usul ve mantık gibi bilim dallarında tahsil yapan Acluni'nin, Şam'da ders aldığı başlıca hocaları şöyledir: Şeyh Ebu’l Mevâhib, Muhammed el Kâmilî ed Dımeşkî, İlyas el-Kürdî ed-Dımeşkî, Abdülganî en-Nablûsî ed-Dımeşkî, Yunus el-Mısrî, Abdurrahman el-Mücled ed-Dımeşkî, Abdürrahim el-Kâbilî el-Hindî, Ahmed el-Gazzî ed-Dimeşkî, İsmail Hâik, Nureddin ed-Desukî ed-Dimeşkî, Osman el-Kattân ed-Dimeşkî, Osman eş-Şeyh Şum'a ed-Dimeşkî, Abdülkadir et-Tağlibî el-Hanbelî, Abdülcelil Ebi’l-Mevahib, Abdullah el-Aclûnî.
Acluni, 1706 yılında İstanbul’a gitmiş, bir sene sonra Osmanlı Devleti tarafından daha önce ders aldığı hocası Yunus el-Mısri’nin vefatından boşalan Şam Emevi Camii müderrisliğine tayin edilmiştir. Vefatına kadar kırk yılı aşkın bir müddetle bu görevi yürütmüştür.
Aclunî'nin, Şam dışında yer alan bölgelerdeki ders aldığı hocalar ise: Muhammed Halil el-Makdisî, Muhammed Şemsüddin el-Hanefî er-Remlî, Abdullah b. Sâlim el-Mekkî el-Basrî, Tacüddin el-Kal'î, Muhammed eş-Şehîrî, Muhammed el-Velîdî, Muhammed el-Mekkî, Yunus ed-Demirtâşî el-Mısrî el-Mekkî, Ebu Tâhur el-Kûrânî el-Medenî, Ebu’l Hasan es-Sindî el-Medenî, Muhammed bin Abdirrasûl el-Berzencî el-Hüseynî el-Medenî, Ahmed en- Neclî el-Mekkî ve Ayasofya Cami'nde imamlık yapmış olan Süleyman b. Ahmed er-Rumî'dir.
Aclunî, Şafii fıkhı konusunda uzmandı ayrıca şiir ve edebiyata da ilgi gösterdiği yazdığı şiirlerden anlaşılmaktadır.
1749’da (h.1162) Şam'da vefat etmiştir.[3]
Eserleri
|
başlamıştır. Ancak müellifin vefatı sebebiyle “Kitabü't-tefsir”de kalmştır. Sekiz cildi tamamlanmştır.
|
Kaynakça
- ↑ Bostan, İdris, “Aclûn mad.”, DİA, T.D.V. Yay., İstanbul 1988, s. 326.
- ↑ Muradî, Silkü’d Dürer, I, 260.
- ↑ Murâdî, Silkü’d-Dürer, I, 259; Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü’l Arifin, I, 220-221; Ziriklî, el A'lâm, I, 325;Yıldırım, Ali, “Aclûnî mad.”, DİA, I, 327.
- ↑ Ayrıca eserin Atrıca Riyad Üniversitesi (el-Mektebetü’l-Abbâiyye bi’l-Basra, c/138, h. 1150 mukabele ile takyid edilmiş, h.1151), Diyarbakır (b/1767, 74 sayfa), Âşır Efendi (4/37, 64-114 sayfa, h. 1209), Dârü’l-Mesnevî (63, 68 sayfa), Dârüs’s-Saddam (S 8699, 137, h. 1210) ve el-Hizânetü’t-Teymûriyye (Mustalah 60, h. 1152) yazmaları bulunmaktadır. (Zirikli, el-Alam, I, 325; Karabulut Ali – Karabulut, Ahmet, Mu’cemü’t-Târihi’t-Türâsi’l-İslâmî, I, 673.)