Afganistan hükümdarları listesi
18. yüzyıldan önce bugünkü Afganistan toprakları bölünmüş durumdaydı ve büyük kısmı Delhi Sultanlığı tarafından yönetiliyordu. Batıdaki Herat bölgesi İran'daki Safevî Devleti'nin, kuzeydeki Mezar-ı Şerif bölgesi ise Buhara Hanlığı'nın yönetimindeydi. Güneydeki Kandahar bölgesi ise Safevilerle Babür İmparatorluğu (Hint-Türk İmparatorluğu) arasında el değiştiriyordu. İki tarafın baskısı altında yaşayan Afganların (Paştunlar) bağımsızlık girişimleri bastırıldı.
18. yüzyıl başında Babür İmparatorluğu'nun gerilemesi ve Safevilerin zayıflaması, kaynaşan Afgan aşiretlerinin yeniden özgürlüklerine kavuşmalarını ve modern Afganistan'ın kurulmasını sağladı. Bunun ilk belirtisi Gılzeyler aşiretinin reisi Mir Veys'in ayaklanarak, bağımsızlığını ilan etmesi (1707) oldu. Ama Gılzeyler'e karşı ulusal bir hareket başlatan İran hükümdarı Nadir Şah, 1738'de Kandahar ve Kabil'i ele geçirdi. Nadir Şah, 1747'de öldürülünce, subaylarından Ahmet Han (Abdaliler aşiretinden), kendisini Kandahar'da kral ilan etti ve ilk bağımsız Afgan hükümdarı olan Dürrani hanedanını kurdu. Dürrani Hanedanı'ndan gelen Timur Şah'ın ölümünden (1793) sonra oğulları ve onlara bağlı aşiret resileri taht için birbirleriyle çatıştılar. Sonunda, 1818'de etkinlik gösteren Dost Muhammed Han, Kabil'de emir olarak tanındı (1839) ve Barakzeyler ya da Muhammedzeyler hanedanını kurdu.
1973'te, son kral Muhammed Zahir Şah'ın, yeğeni ve kayınbiraderi Serdar Muhammet Davut tarafından muhalefetin de desteklediği bir askeri darbeyle devrilmesiyle monarşi rejimi sona erdi.
Afgan Emirleri Listesi
Dürrani Hanedanı (1747-1842)
Sultan | Portre | Tahta geçişi | Tahttan inişi |
---|---|---|---|
Ahmed Şah Dürrani | 1747 | 1772 | |
Timur Şah Dürrani | 1772 | 1793 | |
Zaman Şah Dürrani | 1793 | 1801 | |
Mahmud Şah Dürrani | 1801 | 1803 | |
Şüca Şah Dürrani | 1803 | 1809 | |
Mahmud Şah Dürrani | 1809 | 1818 | |
Ali Şah Dürrani | 1818 | 1819 | |
Eyüp Şah Dürrani | 1819 | 1823 | |
Şüca Şah Dürrani | 1839 | 1842 |
Barakzey Hanedanı (1842-1973)
Sultan | Portre | Tahta geçişi | Tahttan inişi |
---|---|---|---|
Dost Muhammed Han | 1826 | 1839 | |
Dost Muhammed Han | 1842 | 1863 | |
Şir Ali Han | 1863 | 1866 | |
Muhammed Afzal Han | 1866 | 1867 | |
Muhammed Azam Han | 1867 | 1868 | |
Şir Ali Han | 1868 | 1879 | |
Muhammed Yakup Han | 1879 | 1879 | |
Abdurrahman Han | 1880 | 1901 | |
Habibullah Han | 1901 | 1919 | |
Nasrullah Han | 1919 | 1919 | |
Emanullah Han | 1919 | 1929 | |
İnayatullah Han | 1929 | 1929 | |
Habibullah Kalakani |
1929 | 1929 | |
Muhammed Nadir Şah | 1929 | 1933 | |
Muhammed Zahir Şah | 1933 | 1973 |