Aiol
Koordinatlar: 40°44′K 26°04′D / 40.733°K 26.067°D Ainos, Marmara Bölgesi'nde günümüz Enez ilçesi yakınlarındaki bir Antik Yunan kentidir. Yerleşim Saros Körfezi'nin [not 1] batısında, Meriç Nehri ağzının güneyindedir. Orta Miyosen’de oluşmuş bir yarımada kıyısında kurulmuş olan kent bugün kıyıdan 3,5 km. içeride kalmıştır. İki limanı olan kentin bu limanları, Meriç’in yığdığı alüvyonlarla, günümüzde Dalyan ve Taşaltı gölleri olarak bilinen iki göl haline gelmiştir.[1]
Kazılar
Yerleşimde ilk kazılar A. Erzen başkanlığındaki bir ekip tarafından 1971-72 yıllarında yapılmıştır. Kazı çalışmalarına 1979 yılında yeniden başlandı. S. Başaran’ın 1994 yılında başkanlığını üstlendiği kazılar günümüze kadar sürdürülmektedir.[2]
Tabakalanma
Tabakalanma konusu 1971-1994 yılları arasındaki kazılarda şekillenmiş olup, bunlar beş yapı katı (kültür tabakası) olarak tanımlanmıştır.
- I. yapı katı, Trak yerleşimleri,
- II. yapı katı, Aiol yerleşmeleri,
- III. yapı katı, Roma Dönemi,
- IV. yapı katı, Bizans Dönemi,
- V. yapı katı, Osmanlı Dönemi[2]
Buluntular
Mimari
Aiol kültür tabakasında, bütün olarak kalkerden oluşmuş kaya içine oyulmuş dikdörtgen bir yapı ortaya çıkarılmıştır. Duvarların üst kısmında ahşap kiriş yuvaları oyulmuş olan yapı 4,8 X 2,5 boyutlarında olup yaklaşık 3 metre yüksekliktedir. Buradan batıya doğru, şarap dinlendirme mahzenlerine[3] inen galeriler yine kayaya oyulmuştur. Ayrıca büyük bir tapınağa ait olan Aiol sütun başlıklarına rastlanmıştır.[2]
Diğer buluntular
Ainos’un MÖ 6. yüzyıl başlarından başlayarak Attika etkisinde kaldığı bu yüzden bu bölgede imal edilmiş seramikler giderek artmıştır.[2]
MÖ 5. ve 4. yüzyıllara ait bronz sikkeler de buluntular arasındadır.[2]
Bulunan mühürlü amforalar, Ainos'un MÖ 5. yüzyıldan itibaren Taşoz Adası'ndan şarap ithal ettiğini göstermektedir.[2]
Değerlendirme
Kazılarda elde edilen bulgulara göre Ainos'da bir Dionisos kültü varlığı düşünülmektedir.[2] Yerleşim MÖ 4. bine kadar uzanan bir iskan göstermektedir. Fakat MÖ 7. yüzyıldan itibaren gerçek bir şehir devleti karakteristiğine bürünmüştür.[2] Yakın civarda bilinen en eski yerleşme Enez ilçesinin hemen yanındaki Neolitik Çağ yerleşmesi olan Hoca Çeşme Höyüğü'dür.[3]
Tarih
Ainos, Salamis, Plataia ve Mykale savaşlarındaki (MÖ 480-479) Grek zaferleri ardından Attik Delos Birliği'ne katılmıştır. Bu ittifak, Ainos zanaatlerinde Attika etkisini artırmış, hatta Atina ile rekabet edecek duruma gelmiştir.[2]
Notlar
- ↑ Antik Dönem adı Melas Kolpos. (Richard J. A. Talbert, Map-by-map directory)