Android (işletim sistemi)

Başlığın diğer anlamları için Android sayfasına bakınız.

Android 7.0 Nougat ana ekran görüntüsü
Geliştirici(ler)	Google Open Handset Alliance
İşletim sistemi ailesi	Unix-benzeri
Website	www.android.com
Kaynak türü	Açık kaynak,[1] bazı bileşenleri kapalı[2]
Lisans	Apache Lisansı 2.0, Linux çekirdeği yamaları GNU GPL v2 lisansı altında[3]
Çekirdek türü	Monolitik çekirdek
Platform desteği	ARM, MIPS
İlk yayınlanma	23 Eylül 2008) [4]
Son kararlı sürümü	7.1.1 Nougat / 4 Aralık 2016)
Kullanıcı arayüzü	Grafiksel kullanıcı arayüzü
Paket yöneticisi	Google Play ve APK

Samsung Galaxy Note

Android; Google ve Open Handset Alliance tarafından, mobil cihazlar için geliştirilmekte olan, Linux tabanlı özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Sistem açık kaynak kodlu olsa da, kodlarının ufak ama çok önemli bir kısmı Google tarafından kapalı tutulmaktadır. Google tarafından ücretsiz olmasının sebebi, sistemin daha hızlı ve çabuk gelişmesi, birçok popüler marka tarafından kullanılması ve bu sayede reklamlarını daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamaktır. Google, Android sistemi üzerinde çalışan Google Play marketteki oyun ve uygulamalar üzerinde aldığı reklamları yayınlayarak para kazanmaktadır. Android'in desteklenen uygulama uzantısı ".apk"dır.

Android, aygıtların fonksiyonelliğini genişleten uygulamalar yazan geniş bir geliştirici grubuna sahiptir. Android için halihazırda 1 milyondan fazla uygulama bulunmaktadır. Google Play Store ise, Android işletim sistemi uygulamalarının çeşitli sitelerden indirilebilmesinin yanı sıra, Google tarafından işletilen kurumsal uygulama mağazasıdır. Geliştiriciler, ilk olarak aygıtı, Google'ın Java kütüphanesi aracılığıyla kontrol ederek Java dilinde yazmışlardır.

Open Handset Alliance, 5 Kasım 2007'de Android'i kurduğunu duyurmuştur ve ardından 34 adet donanım, yazılım ve telekom şirketi, mobil cihazlar için telif hakkı olmayan bir işletim sisteminin teknolojinin gelişimi için yararlı olduğu konusunda hemfikir olmuşlardır.

Android, Linux çekirdeği üzerine inşa edilmiş bir mobil işletim sistemidir. Bu sistem ara katman yazılımı, kütüphaneler ve API C diliyle yazılmıştır. Uygulama yazılımları ise, Apache harmony üzerine kurulu Java-uyumlu kütüphaneleri içine alan uygulama iskeleti üzerinden çalışmaktadır. Android, derlenmiş Java kodunu çalıştırmak için dinamik çevirmeli Android Runtime (ART) kullanır ve cihazların fonksiyonelliğini artıran uygulamaların geliştirilmesi için çalışan geniş bir programcı-geliştirici çevresine sahiptir. Google aynı zamanda işletim sistemindeki hataları bulan kullanıcıları para ödülü ile ödüllendirmektedir.^[5]

Tarihi

Temmuz 2005'te Google, Android Inc.'i almış ve ufak bir başlangıç şirketini Palo Alto'da kurmuştur. Android'in kurucuları, Google'a çalışmak için giden Andy Rubin (Danger'in kurucusu), Rich Miner (WildFire'ın kurucusu), Nick Sears ve Chris White'dır. (WebTV'de çalışan ilk mühendislerden biri). Bu arada, Android Inc.'in işlevleri daha önce yaptıkları mobil işletim sistemleri kadar iyi bilinmemektedir ve bu da Google'ın Mobil Cihazlar pazarına gireceği söylentisini başlatmıştır. Buna karşın, bu süreç içinde pazara ne çeşit ürünle çıkacakları tam olarak belli olmamıştır.

Google'da, ekip (Rubin tarafından izin verilen) Linux tabanlı, taşınabilir cihazlar için geliştirdikleri, esnek, güncelleştirilebilir İşletim Sistemini yazmışlardır. Raporlara göre Google çoktan donanım serilerini, yazılım partnerlerini ve taşınabilir cihazlarda çeşitli derecelerde birlikte çalışacağı sinyalini vermiştir.

Android'in gelişimi

Google, Android'i satın aldıktan sonra telefon üreticilerini yanına alarak Open Handset Alliance (OHA) birliğini kurmuştur. Android'in gelişimi OHA eliyle yönetilmeye başlanmıştır.

• Android 1.0 HTC Dream'in işletim sistemi olarak telefonlara ilk adımını atmıştır. Bu sürüm; kamera desteği Wi-Fi, bluetooth, klasörler, bir web tarayıcısı, uyarılar, sesli arama, YouTube, alarmlı saat, galeri gibi özellikler sunmaktadır.
• 9 Şubat 2009 da Android 1.1 yayınlanmıştır. Bu sürüm bir önceki sürümdeki sistem hatalarını düzeltmeyi ve API'yı geliştirmeyi amaçlamıştır.
• 30 Nisan 2009'da Android 1.5 (Cupcake) yayınlanmıştır. Bluetooth desteği, kamera kaydı, video gösterimi, Picasa, sık kullanılanlar klasörü ve Widget'ları kişiselleştirebilme, yazı tahmin edebilen klavye ve animasyonlu ekran özellikleri Android'e kazandırılmıştır.
• 15 Eylül 2009'da Android 1.6 (Donut) yayınlanmıştır. Ekran çözünürlüğü yükseltilmiştir. Doğru çeviri yapma ve okutma özelliği, geliştirilmiş Android market, galeride çoklu silme, sesli arama, WVGA ekran çözünürlük desteği Android'e kazandırılmıştır.
• 29 Ekim 2009'da Android 2.0 ve 2.1 (Eclair) yayınlanmıştır. HTML 5 ve Bluetooth 2.1 desteği kazandırılmıştır. Sanal klavye ve yüksek ekran çözünürlüğü desteği ile özelleştirilebilen arayüz özelliği eklenmiştir. Geliştirilmiş Google Maps, hareketli duvar kağıtları ve dijital yakınlaştırma özelliği de kazandırılmıştır.
• Mayıs 2010'da Android 2.2 (Froyo) yayınlanmıştır. 720p ekran çözünürlüğü desteği, USB bağlantı, Wi-Fi tarayıcı özelliği, Flash Player 10.1 desteği eklenmiştir.
• Şubat 2011'de Android 2.3 (Gingerbread) yayınlanmıştır. Çoklu kamera ve çoklu dokunmatik desteği eklenmiştir. XGA (1366×768) ekran çözünürlük desteği ve video arama özelliği eklenmiştir.
• Yine Şubat 2011'de Android 3.0 (Honeycomb) yayınlanmıştır. Android işletim sistemi, tabletlerle uyumlu hale getirilmiştir.
• Ekim 2011'de Android 4.0 (Ice Cream Sandwich) yayınlanmıştır. Yüz tanıma fonksiyonları ve NFC ile dosya paylaşımı özellikleri eklenmiştir.
• Mart 2012'de Android Market'in adı Google Play Store olarak değiştirilmiştir.
• Temmuz 2012'de 4.1 (Jelly Bean) yayınlanmıştır. Aynı anda iki uygulama açma özelliği Android'e kazandırılmıştır. Butter project (takılmadan kayan ekran) ve enerji verimliliği sağlanmıştır.
• Ekim 2012'de 4.2 (Jelly Bean Plus) yayınlanmıştır. Çoklu kullanıcı, 360 derece panoramik fotoğraf ve Swype klavye kazandırılmıştır.
• 11 Şubat 2013'te 4.2.2 (Jelly Bean Plus) yayınlanmıştır. Bu güncelleme "performansı ve kararlılığı artırır" sloganıyla çıkarılmıştır. Isınma ve donma problemleri giderilmiştir.
• 24 Temmuz 2013'te 4.3 (Jelly Bean) yayınlanmıştır. Çoklu kullanıcı için ebeveyn kontrolü, oyunlar için OpenGL ES 3.0 desteği, diğer teknolojik aletlere bağlanmak için ilk akıllı Bluetooth teknolojisi, Wi-Fi'ı açıp kapatmak yerine otomatik açılıp kapanabilen akıllı Wi-Fi teknolojisi eklenmiştir. Ayrıca uygulama izinleri bu sürümle birlikte kontrol edilebilir hale gelmiştir.
• 31 Ekim 2013'te çıkması beklenen 5 (Key Lime Pie) yerine Android 4.4 (KitKat) yayınlanmıştır. Görsel arayüzde birçok değişiklik yapılmıştır. RAM optimizasyonu sayesinde 512 MB RAM'e sahip cihazlarda da çalışabilmektedir. ART (Android Run Time) sanal makinesi Android 4.4 Kitkat Nexus ile deneysel olarak sunulmuştur.
• 24 Şubat 2014'te MWC fuarında Sony Xperia Z2 ve Samsung Galaxy S5, Android 4.4.2 KitKat kullanmıştır. Cihazlar bu işletim sistemiyle satışa sunulacaktır.
• 3 Kasım 2014 tarihinde Google Android 5.0 Lollipop sürümünü çıkarttı.
• 2 Aralık 2014 tarihinde Google Android 5.0.1 güncellemesi yayınlandı.
• 19 Aralık 2014 tarihinde Google bazı hata düzeltmeleri içeren Android 5.0.2 sürümünü yayınladı.
• 29 Mayıs 2015 tarihinde Google yaptığı I/O 2015 konferansında Android M 6.0'ı duyurdu ve önizleme sürümünü yayınladı.
• 19 Ağustos 2015 tarihinde Google Android 6.0'ın kod adını Marshmallow olarak duyurdu ve 3. önizleme sürümünü yayınladı.
• 29 Eylül 2015'de Android 6.0 Marshmallow bulunan Nexus 5X ve 6P tanıtılmıştır.
• 2016'da Google, Android N'in Geliştirici Beta'sını yayınladı.

Bölümleri

Android işletim sistemi beş kısımdan oluşur.

1. Çekirdek:Linux kernelidir. Güvenlik, hafıza yönetimi, süreç yönetimi, ağ yığınları ve sürücü modellerini içermektedir.
2. Android Runtime: Sanal makinedir. Dalvik Sanal Makinesini de içermektedir. 5.0 ile Dalvik kaldırılmış ve ART'ye geçilmiştir.
3. Kütüphaneler: Veritabanı kütüphaneleri, web tarayıcı kütüphaneleri, grafik ve arayüz kütüphanelerini içermektedir.
4. Uygulama Çatısı: Uygulama geliştiricilere geniş bir platform sunan kısımdır.
5. Uygulama Katmanı: Doğrudan Java (programlama dili) ile geliştirilmiş uygulamaları içermektedir.

Geliştirme

12 Kasım 2007'de OHA, Android'in yazılım geliştirme teçhizatının önizlemesini yayınlamıştır ve bu önizleme, geliştirici ve hata giderici, kütüphane setleri, aygıt emülasyonu, dökümantasyon, örnek tasarılar, eğitim, SSS ve fazlasını içermektedir. Geliştiriciler, eğer Windows XP, Vista veya Mac OS çalıştıran x86 tabanlı ya da Linux kullanıyorlarsa Android-SDK'yı indirip kurmaları gerekmektedir. Gereklilikler şunları da kapsamaktadır:

• Java Development Kit
• Apache Maven veya Gradle
• Eclipse (yazılım) veya Android Studio veya Apache Cordova (Hibrit)

Sürümler

Sürüm	Kod adı	Yayın tarihi
1.1	Astro	9 Şubat 2009
1.2	Bender	16 Mart 2009
1.5	Cupcake	30 Nisan 2009
1.6	Donut	15 Eylül 2009
2.0 2.1	Eclair	26 Ekim 2009 Ocak 2010
2.2	Froyo	20 Mayıs 2010
2.3	Gingerbread	6 Aralık 2010
3.0 3.1 3.2	Honeycomb	Şubat 2011 Temmuz 2011 Kasım 2011
4.0	Ice Cream Sandwich	19 Ekim 2011
4.1 4.2 4.3	Jelly Bean	9 Temmuz 2012 29 Ekim 2012 24 Temmuz 2013
4.4	KitKat ®	31 Ekim 2013
5.0 5.0.1 5.0.2 5.1.0 5.1.1	Lollipop	12 Kasım 2014 2 Aralık 2014 19 Aralık 2014 10 Mart 2015
6.0	Marshmallow	5 Ekim 2015
7.0	Nougat	22 Ağustos 2016

• 
  Android 2.3 (Gingerbread)
• 
  Android 3.0 (Honeycomb)
• 
  Android 4.0 (Ice Cream Sandwich)
• 
  Android 4.1 (Jelly Bean)
• 
  Android 4.2 (Jelly Bean)
• 
  Android 4.3 (Jelly Bean)
• 
  Android 5.0 (Lollipop)
• 
  Android 5.1 (Lollipop)
• 
  Android 6.0 (Marshmallow)

Özellikler

Android'in son sürümleri, çoklu-görev (multitasking), çoklu-dokunuş (multitouch) ve Adobe Flash desteğiyle beraber gelmektedir. Google Play Store ile uygulamalar yüklenebilmektedir.

Handset çizimler

Sistem, VGA, 2D grafik arşivler, OpenGL ES 3.0 tabanlı 3D Grafik arşivlerine ve geleneksel telefon çıkışlarına son derece kolay uyum sağlar.

Depolama

Bilgi depolama amaçlı SQLite kullanılmaktadır.

Bağlanabilirlik

Android, GSM, Bluetooth, EDGE, 3G,LTE(4G) NFC ve Wi-Fi bağlantısını destekler.

Mesajlaşma

Hem SMS hem de MMS desteği vardır.

Web Tarayıcısı

Android'in web tarayıcısı açık kaynak kodlu WebKit application framework üzerine kuruludur.

Medya Destekleri

Android, MPEG-4, MP4, H.264, MP3, ve AAC, AMR, JPEG, PNG, GIF gibi ses/video/resim formatlarını desteklemektedir.

Ek donanımları

Android, titreme önlemeli fotoğraf/video kameralarda, dokunmatik ekranda, GPS, pusulalar ve ivmeölçerlerde son derece yeteneklidir.

Google Vpn

Android işletim sistemi için 5.0 ve sonraki sürümler için gelmiştir.

Uygulama izinleri

Google Mayıs 2015 Tarihinde yaptığı açıklamada Yeni çıkacak Android Sürümü Olan 6.0 ile kullanıcıların uygulama izinlerini el ile kontrol edebileceğini belirtti.

Parmak izi desteği

Android Marshmallow 6.0 ile destek gelmiştir.

Çoklu-pencere

Android 7.0 Nougat ile gelmiştir .^[6]

Vulkan API

Android 7.0 Nougat ile gelmiştir .^[7]

Eleştiriler

Android, Google tarafından tam olarak bedava olduğu duyurulmadığı için eleştirilmektedir. SDK'nın bazı bölümleri hâlâ patentli olup açık kaynak kodlu değildir. Bunun Google tarafından kontrollü olarak yapıldığına inanılmaktadır.

Kaynakça

1. "The Android Source Code: Governance Philosophy". 17.12.2014. 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160607055651/http://source.android.com/source/index.html. Erişim tarihi: 25.01.2015. 
2. "Google’s iron grip on Android: Controlling open source by any means necessary". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160617013945/http://arstechnica.com/gadgets/2013/10/googles-iron-grip-on-android-controlling-open-source-by-any-means-necessary/. Erişim tarihi: 8.12.2013. 
3. "Licenses - Android Developers" (İngilizce). android.com. 5 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151205185713/http://source.android.com/source/licenses.html. Erişim tarihi: 7 Şubat 2015. 
4. "Announcing the Android 1.0 SDK, release 1" (İngilizce). android-developers.blogspot.in. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150919030955/http://android-developers.blogspot.in/2008/09/announcing-android-10-sdk-release-1.html. Erişim tarihi: 7 Şubat 2015. 
5. http://shiftdelete.net/google-hata-bulana-para-ile-odullendiriyor-61493
6. Multi-Window Support | Android N for Developers
7. Low-overhead rendering with Vulkan

Dış bağlantılar

• Android resmi sitesi
• Google Play resmi sitesi