Ankylosauria
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Anyklosauria (yunanca ἀγκύλος ankýlos "eğik" ve σαῦρος sauros "kertenkele" ia ise çoğul ekidir.) kuş kalçalı (Ornithischia) dinazorların bir takson (sistematik grup)'tur.[1][2] Dört ayağıyla hareket eden ve kemik plakalardan oluşmuş zırhlı bir otçuldur. Ankylosaurlar orta jurada ortaya çıkmış ve dünyanın her yerine dağıldığı dönem ise kretase dönemidir. Nodosauridae ve Ankylosauridae diye iki gruba ayrılmıştır.
Özellikleri
Genel özellikleri
Bazı ankylosaurlar dört ila altı metreye ulaşabilir. En uzun örneği ankylosaurus 9 metre, en küçük örnekleri Struthiosaurus Minmidir. Bütün ankylosaurlar güçlü iri yarı gövdeye ve dört güçlü bacaklara sahiptirler. Arka bacakları ön bacaklarından daha uzundu, bu yüzden vücudu öne eğik ve kafaları yere yakındı.
Kafatası ve dişler
Ankylosaurların sağlam bir boyuna oturtulmuş iri ve sağlam kafatasları vardır. Diğer dinazorlarda bulunan gözün arkasındaki ve şakakta bulunan boşluklar ankylosaurlarda doludur. Kafatasının yan tarafı ve bazen yanak kısımlarında iri boncuksu yapıya benziyen kemiklerden oluşur. Hâttâ bazı ankylosaurların göz kapakları zırhlanmıştır. Bu hayvanda, göz yuvalarının arkasında ve yanaklarında iki kemik çıkıntı görülür. Bu çıkıntılar ankylosauridaede daha büyük ve boynuzumsu, nodosauridaelerde ise yuvarlak ve küt. Ankylosauriaların dikkat çeken kompleksli ve fonksyonu tartışmalı olan burun boşlıkları ve paranazal sinüsleri vardır. Yüksek geliş miş anklosaurlarda sert damak oluşmuştur. Alt gruplarında kafatasılarının şekilleri değişiklik gösterebilir. Nodosauridaede dar ve uzun, ankylosauridae' de daha geniş ve ağırdır. Aynı zamanda nodosauridaenin burnuda daha dardı ve buna bağlı olarak beslenmelerindede farklılıklar vardı.
Muhtamelen beyinleri küçüktü. Vücutla kıyaslandığında stegosaurlardan daha küçüktü - sauropoden bu dinazorlardan daha küçük beyni vardı.
Ankylosaurların dişleri nispeten küçüktü, yaprak şekinde yana sıkıştırılmıştır. İlkel atalarının üst ön çenelerinde dişleri vardı, yüksek gelişmiş türlerinde ise dişleri yoktu onun yerine keskin gagalara sahiptiler. Dişeleri içeri doğru yöneliyordu, bu hayvanın yanakları olduğunu gösteriyor.[3]
Gövde iskeleti ve bacaklar
Anklosaurların 7 omurlig boyun kısmında, 12-19 omurlig torasik vertebra kısmında, 3-4 omurlig sakrum kısmında ve 20-40 omurlig kuyruk kısmında bulunur. Büyük ihtimalle kalçanın denge sağlaması için, Torasik vertebra kısmının son 3-6 omurliği ve kuyruk kısmının ilk 1-3 omurliği sakrumla birleşmiştir. İlium kemiği diğerlerinden farklı olarak daha geniş, kıvrılmış ve yataydır. Büyük ihtimmalle kapsamlı bir sindirim sistemi için yer ayırmak için kalçası genişti. Kalça kemiği diğer dinazorlar gibi açık(ayrık) değildi aksine kupa şeklindeydi. Omuz bölgesindeki uzayan kürek kemiği göze çarpar (Nodosauridae'lerde böyle değildir) ki güçlü kaslar yerine bu kırışık yumrular iş görür. Bacak kemikleri nispeten kalın ve uzundur. Nodosauridae'de daha ince bacaklar vardır. Ön bacaklar arka bacaklardan daha kısadır ve vücudun asıl yükünü taşır. Ayakları kısa ve güçlüydü. Ön ayakları çok yölü değildir. Çoğu ankylosaurların 5 parmağı vardır, arka ayaklar ise türlere göre 3-5 arası değişir.