Arabaşı
Arabaşı ya da Arabaşı çorbası, Türk mutfağından Yozgat'a özgü[1][2] bir çorba. Arabaşı isminin nereden geldiği konusunda farklı rivayetler olmakla birlikte kesin bir bilgi yoktur. Çorbanın özelliği ekmek ile birlikte değil, beraberinde hamur yutularak yenmesidir. Çorbası ile hamuru birbirinden ayrılamaz bir yemek olan arabaşı çoğu yörede bir ritüeldir.
Yalnızca un, su ve biraz da tuz eklenerek pişirilen hamur, ilk örnekleri keklik etiyle, sonraki örnekleri horoz etiyle yapılan bu çorbayla yutularak tüketilmektedir. Eskiden çorbası aynı tastan ortak olarak içilirdi ve çorbaya hamuru ilk defa düşüren kişinin evinde bir sonraki Arabaşı yapılırdı.
Türkiye'de bilinen yöreler
Arabaşı, yaygın olarak İç Anadolu Bölgesi'inde görülür. Türkiye'de Nevşehir, Ankara, Antalya, Burdur,Denizli,Muğla,Niğde Sivas, Konya, Aksaray, Afyonkarahisar, Mersin, Eskişehir, Karaman, Kütahya, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Isparta ve Kayseri'nin Türkmen ağırlıklı ilçelerinde bilinir.
Bunların dışındaki illerin bazı ilçelerinde yapılır. Örneğin Afyon'da Emirdağ civarında sıklıkla yapılırken bu ilçe ve yakın ilçeleri dışındaki kesimlerde pek bilinmez. Sivas'ta Yozgat ve Kayseri'ye yakın olan Gemerek ve Şarkışla ilçelerinde yapılır. Ankara'da Polatlı Şereflikoçhisar ve Evren ilçelerinde yapılırken Kırıkkale'de ise Yozgat'la komşu ilçe Delice'de yapılır. Delice'nin hemen yanındaki komşu ilçe Balışeyh'te bilinmez.
Arabaşı Tarifi
Hamur malzemesi
6 büyük su bardağı su, 1 büyük su bardağı un, 1 tatlı kaşığı tuz.
Çorba malzemesi
1 büyük tavuk, 1 adet soğan, 1 kahve kaşığı karabiber, 1 çay kaşığı tuz, 4 litre su, 1.5 çorba kaşığı domates salçası, 1 yemek kaşığı biber salçası, 3 yemek kaşığı un, 2 yemek kaşığı tereyağ, 1-2 adet limonun suyu.
Yapılışı
Hamurun hazırlanışı
Büyük bir tencereye su konur ve kaynamaya bırakılır. Bu sırada diğer bir tarafta ise un ve 1 bardak su pütürsüz hale gelene kadar karıştırılır. Kaynayan sudan 1 bardak su kasede karıştırılmış olan un karışımın üzerine dökülerek ılıması sağlanır. Ocakta kaynayan suyun üzerine tuz ilave edilir. Kase içindeki ılımış olan unlu su çok yavaş bir şekilde tencerenin içindeki suyun içine boca edilmeye başlanır. Bu sırada tenceredeki karışım oklava ile devamlı karıştırılmalıdır. 5 dakika kaynatılan unlu su, önceden su ile ıslatılmış olan tepsilere 1 cm kalınlığında ve her yerde eşit kalınlıkta olacak şekilde dökülür ve soğuk bir yerde bekletilir.
Çorbanın hazırlanışı
Bir tencereye konan bütün tavuk ve kabukları soyulan bütün soğan, tavuğun üzerinden 1 parmak geçene kadar su ve üzerine kimyon, karabiber, tuz ilave edilerek pişmeye bırakılır. Pişen tavuk etinin kemikleri ayıklanır ve etlerinin yarısı büyük bir kabın içine didiklenir. Diğer bir tarafta ise, 1 yemek kaşığı tereyağı tencerede eritildikten sonra üzerine un dökülerek kavrulur. Kavrulan unun üstüne kaynatılmış olan tavuk suyu ve 4 litre su dökülür ve un pütürsüz hale gelene kadar tahta kaşıkla karıştırılır. Ayrı bir tavada salça 1 yemek kaşığı tereyağı içinde kavrulur ve tenceredeki unlu tavuk suyunun içine boca edilir. Kaynamakta olan çorba suyunun içine limon suyu ve parçalanmış tavuk etleri de ilave edildikten sonra, ateş kısılarak en az 1 saat boyunca ara ara karıştırılarak kaynatılır.
Bu işlem çorbanın özleşmesi ve lezzetli olması içindir. Pişmiş olan sıcak çorba, sofraya getirilmiş soğuk hamur ile birlikte yenir.
Kaynakça
- ↑ http://www.anadolujet.com/aj-tr/anadolujet-magazin/2012/ocak/makaleler/bozkirdan-tatlar-yozgat-mutfagi.aspx
- ↑ "Yozgat, "Arabaşı"nı tescil ettirdi". 20 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141220155548/http://www.zaman.com.tr/gundem_yozgat-arabasini-tescil-ettirdi_2027351.html. Erişim tarihi: 30 Aralık 2014.