Kırşehir

Koordinatlar: 39°08′N, 34°10′E

Kırşehir
—  İlçe  —
250px
Koordinatlar: 39°08′K 34°10′D / 39.133°K 34.167°D / 39.133; 34.167
Ülke Türkiye
İl Kırşehir
Coğrafi bölge İç Anadolu Bölgesi
Yönetim
 - Belediye başkanı Yaşar Bahçeci (AK Parti)
Yüzölçümü
 - Toplam 6,570 km2 (2,5 mi2)
Rakım 985 m (3.232 ft)
Nüfus (2015)[1]
 - Toplam 139,235
 - Kır 13,428
 - Şehir 125,807
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 40100
İl alan kodu 386
İl plaka kodu 40
İnternet sitesi: http://www.kirsehir.bel.tr

Kırşehir, Kırşehir ilinin merkezidir. 1941 yılında Ankara da toplanan l. Coğrafya Kongresi'nde bu bölgeye ve bölgenin Orta Kızılırmak Bölümü'ne alındı.Şehrin nüfusu 2008 TÜİK verilerine göre göre 101.333 İl nüfusu ise 222.735'dir. 1927'de 13.000 olan nüfusu 1990'da 73.538'e, 2000'de 88.105'e, 2007'de 99.832'ye çıkmıştır.

Kırşehir doğu ve güneydoğuda Nevşehir, güneyde Aksaray, kuzeybatıda Kınkkale, kuzeydoğu ve doğuda Yozgat, batıda Ankara ile çevrilidir. Kabaca bir paralelkenarı andıran il topraklarını güney ve güneybatıda Kızılırmak,batı da ve kuzeybatıda Kılıçözü Deresi, kuzey ve kuzeydoğuda Deliceırmak sınırlar. İl topraklarının genişliği ülke topraklarının binde 8`i, İç Anadolu topraklarının yüzde 2,9'u kadardır.

Ilin yüzölçümü 6.570 kilometrekaredir. Bu yüzölçümün ilçelere göre dağılımı şöyle:

Orta Kızılırmak Havzası'nda ve bölümünde yer alan Kırşehir il topraklari 39°41'- 39°48' kuzey enlemleri ile 33°25'-34°43' doğu boylamlan arasında yer alır. Denizden 985 metre yükseklikte olan şehrin kuşuçuşu olarak gerçek uzaklığı Karadeniz'e (Sinop) 334 km, Akdeniz'e (Anamur Burnu) 362 km.

Kırşehir, yönetim bakımından doğu ve güneydoğuda Nevşehir'in Kozaklı, Hacıbektaş ve Gülşehir; güneyden Aksaray'ın Ortaköy güney ve güneybatıda Ankara'nın Şereflikoçhisar ve Bâlâ; kuzeybatıda Kırıkkale'nin Keskin ve Delice; kuzey ve kuzeydoğuda Yozgat'ın Şefaatli ve Yerköy ilçeleri ile çevrilmiştir.

Kent, Kayseri ve Nevşehir ile birlikte Kapadokya diye anılan üçgenin kuzeyindedir. Çoğu ya kaybolmuş ya da bilinmeyen eserlerin bulunduğu Kapadokya'nın merkezi ise Kırşehir'dir. Kapadokya Bölgesi, Kayseri merkez olmak üzere Tuz Gölü'nün doğusundan, güneyde Doğu Toroslar; kuzeyde Kırşehir ve Sivas'ın önemli bir kısmını içine alarak Malatya'ya kadar uzanır. Pers dilinde "Katpatukya" olarak adlandırılan Kapadokya'nın sözlük anlamı "Güzel Atlar Ülkesi"dir. Burası binlerce yıl, birçok devlete kucak açmıştır. Kimlerin ne kadar zaman önce buralara geldiği belli değildir.

Kırşehir, Anadolu bozkırının ortasında kültür ve sanat merkezi özelliğine sahiptir. Bugün bile hayranlık uyandıran Ahilik felsefesinin doğup yayıldığı Kırşehir, göz kamaştırıcı bir kültür varlığına sahiptir. 13. yüzyılda Türkçeyi büyük bir inançla savunup Türkçe şiirler yazarak Türk edebiyatının ölmez isimleri aırasına katılan Aşık Paşa'yı; gökbilim, İslâm hukuku, felsefe-tasavvuf bilgini Caca Bey'i ve daha nicelerini yetiştirmiş bir ildir.

Merkezden bir görünüm

Köken bilimi

Önceleri Makissos adıyla anılan kent, roma döneminde "Aqua Saravernae" (Su şehri) olarak adlandırılmış. Daha sonra Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) egemenliğine geçen kent İm­parator I. Jüstinianos devrinde (527-568) yeniden kurulmuş ve Jüstinianapolis diye anılmaya başlamıştır. Kırşehir yöresi Malazgirt zaferinden kısa bir süre sonra Selçuklu komutanı Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından fethedilmiştir. Türkler o dönemde bugün Terme kaplıcaları civarında bulunan kente dokunmazlar. Fakat ortasından bir çay akan, iki yanı bağlık bahçelik bir görünümdeki bu yöreyi çok beğenirler. Bugün "Kale" adı verilen höyük çevresinde yeni bir kent kurulur. Çevrenin yemyeşil görünümünden dolayı kente "Kır Şehri" adı verilir. Türkler bir ara bu kente "Gül şehri" adını da vermiş­lerdir. Kır şehri Cumhuriyet dönemine gelindiğinde, 1924 yılındaki teşkilatlanma sırasında il yapılırken adı "Kırşehir" oldu. Bu gün bile bazı köylerinde yaşa­yan halk, burasını Kır şehri diye anar. Kırşehir ismi Türkçedir. "Kır" kelimesi, günümüzde uçsuz bucaksız bozkırın ortasında yükseldiğinden değil, "Kıra gitmek, kır gezisi yapmak" deyimlerinden de anlaşılacağı üzere "yeşillik yer" anlamından dolayı verilmiştir.

Coğrafya

İklim

Kırşehir'de, kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve genellikle kurak geçen karasal iklim görülür. Son yıllarda, yaz yağışlarında artışlar görülse de, Thorntwait'in iklim tasnifine göre, Kırşehir yarı kurak iklim özelliğine sahiptir. İldeki yıllık sıcaklık ortalaması 11.3 °C'dir.

Yağışlar

Yıllık ortalama yağış miktarı ise 415,9 kg/m²'dir.

Dağlar

Kervansaray Dağı

Seyfe Gölü çöküntü alanı ile Kırşehir kenti arasında bulunan bu dağlar, kuzeybatıdan güneydoğuya doğru uzanarak Mucur İlçesi'ne sokulur. Mucur yakınlarında, aynı yönde uzanan platolar üzerinde belirginliği aıalan dağlar, ilçenin kuzey doğusunda yeniden yükselir. Nevşehir kuzeyindeki Kızıldağ ile birleşir. Kervansaray Dağları'nın en yüksek noktası şehrin kuzeydoğusunda kalan bölümüdür ve 1707 metredir. Aynı sıranın öbür önemli dorukları ise Amıutlu, Köpekli, Kırlangıç ve Kızıldağ'dır. Bu dağlar, bitki örtüsünden yoksundur. Akarsuların açtığı derin vadilerle parçalanmıştır. Şiddetli aşınma sonucu yer yer düzleştiği için de platolara dönüşmüştür.

Çiçek Dağı

Adını aldığı ilçenin batısındaki platonun ortasında yükselir. Çiçek Dağı'nın yüksekliği 1691 metredir. Bu dağ, Deliceırmak'a doğru akan derelerin açtığı vadilerle parçalanmıştır. Orman örtüsü bakımından seyrektir. Bu kütlenin yakinında olan Yağmurlu Dede Tepesi de, 1585 metre yüksekliğindedir. Bitki örtüsü bakımından yoksun olan bu dağ, derin vadilerle parçalanmıştır.

Aliöllez Dağı

Kaman llçesi'ndedir. Güney-güneydoğu yönünde uzanan Aliöllez Dağı'nın yüksekliği 1528 metredir. Bitki örtüsü bakımından zayıftır ve Hirfanlı Barajı yönünde derin olarak parçalanmıştır.

Baranlı Dağı

Kırşehir ile Kaman arasındadır. 1963 metre[2] yükseltisi olan bu dağ batıdan güneydoğuya doğru uzanır. Kırşehir'in en yüksek noktası bu dağın zirvesidir. Ayrıca dağın eteklerine kurulan şirin bir kasaba olan Ömerhacılı ya ayda 4 bin turist gelerek ekonomik anlamda kasabaya etki etmektedir.[2]

Kırşehir'in Diğer Dağları ve Yükseltileri

Ovaları

Malya Ovası

Halk arasında "Çöl" ya da "Seyfe Ovası" olarak adlandırılan Malya Ovası, Kırşehir'in kuzeyinde yer almaktadır. Çiçekdağı İlçesi'nin Salep Boğazı ve Taburoğlu köyleri doğrultusunda başlayan ova, Mucur topraklarını içine alarak Kayseri il sınırına doğru uzanır. 1100 metre yüksekliktedir. Yani yüksek ovadır. Merkez İlçe'nin 20 kilometre kuzeydoğusundadır. 400 kilometrekare alana sahip olan ovanın üzerinde Malya Tarım İşletmeleri (Malya Devlet Üretme Çiftliği) bulunmaktadır. Kırşehir'deki platolann yumuşak yapısı sonucu büyük aşınmalarla ortaya çıkmıştır. Karasal iklimin etkili, olması nedeniyle Malya Ovası orman bakımından yeterli değildir. Bunun için burada küçükbaş hayvancılık yapılmaktadır.

Çoğun Ovası (Çuğun)

Çoğun Baraji nın yapılmasından sonra, akarsuların taşıdığı maddelerin birikmesinden oluşan topraklar, Çoğun Ovası adıyla anılmaya başlanmıştır. 17 -18 kilometre uzanan toprakların kapladığı alan 2500 hektara yaklaşmaktadır. Çevredeki toprakların sulanması nedeniyle sanayi bitkileri ve meyve üretimi artmış, kentin tarımdan elde ettiği yıllık gelir yükselmiştir.

Güzler Ovası

Kırşehir'in güneyinde bulunan bir ovadır. Üzerinde sulama göleti (regülatör) yaptırıldıktan sonra bu bölge güzler regülatör'ü sulanır 15 kilometre uzunluğunda bulunan bu ovanın kapladığı yer ise 2400 hektar kadardır. Sulanabilen yerlerde endüstri bitkileri yetiştirilmektedir. Son yıllarda şekerpancarı üretiminin artması üzerine Şeker Fabrikası'nın bu ovaya kurulması kararlaştırıldı ve temeli atıldı.şu an şeker fabrikası faliyete geçmiştir.

Ayrıca, Hamamözü, Değirmenözü, Acıöz, Manıöz ovaları ile Kenar, Tatarilyas, Kuytuluk, Körkuyu, Çardaklıbel, Yalnız. Mezar, Göbek, Laleli, Güllüdağ, Ekizağıl ve Aksakal yaylaları da vardır. 1976'da yapılan araştırmalaırda köylerin yüzde 30'u yaylalarda kurulmuştur.

Vadileri

Kızılırmak Vadisi

Türkiye'nin en uzun ve önemli vadisidir. Sivas'ın Kızıldağ yakınlarından doğan Kızılırmak, İç Anadolu Bölgösi'nde bir yay çizdikten sonra kuzeye doğru uzanarak Karadeniz'e dökülür. Kırşehir bu vadinin içinde yer alır. Bu vadi Aydoğmuş ve Yörücek'in doğusundan il alanına girer ve Ecikağıl yakınlarından sınırı terk ederek Ankara sınırına ulaşır. Hirfanlı ve Kesikköprü Barajları bu vadi üzerinde yer alır.

Kırşehir Kılıçözü Vadisi

Baranlı Dağları'nın yamaçlarından baştayan vadi Aydınlar'a (Sofular'a) dek uzanır, daha sonra yay çizerek Çoğun'a gelir. Özbağ'dan ve Kırşehir'in merkezinden geçtikten sonra Güzler'in üzerinden Kızılırmak Vadis'ı'ne açılır. Çoğun'a dek dik ve dar olan Kırşehir Kılıçözü Vadisi'nin iki tarafında önemli tarım alanları bulunmaktadır. Çoğun ve Güzler göletleri sayesinde bu vadinin hemen hemen topraklarının bütünü sulanmaktadır.

Deliceırmak Vadisi

Yozgat sınırları içinde kalan vadinin, Kırşehir sınırına yaklaşlığında Yerköy yöresinde tabanı genişlemeye başlar. Deliceırmak Vadisi, Ankara - Yozgat sınırını oluşturarak, Çorum il alanından Kızılırmak Vadisi'ne açılır. Kırşehir sınırı içerisinde kalan kısımlannda sulamalı tarım yapılabilir.

Kaman Kılıçözü Vadisi

Kaman İlçesınin kuzeyine doğru sokulur. İl alanının güney ve güneydoğusunda dar ve oldukça dik bir koridor şeklinde açılmışar. Geniş olmayan bu vadi, Ocakbaşı Bucağı'ndan Ankara il alanına girer. Kuzeyden doğuya doğıu genişçe bir yay çizerek Ankara - Yozgat sınırından Delice Vadisi'ne açılır.

Akarsuları

Kırşehir, Kızılırmak ve onun önemli bir kolu olan Deliceırmak Havzası üzerindedir. Bu bakımdan irili ufaklı birçok akarsu il toprakları içerisindedir. Bu akarsulann önemlileri şunlardır:

Kızılırmak

Kızılırmak Türkiye'de doğan ve Türkiye'de denize dökülen bir akarsudur. Sivas'ın İmranlı İlçesi'nin doğusundaki Kızıldağ'dan doğar, Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir ve Ankara illerinden geçtikten sonra Iç Anadolu Bölgesi'ni terk eder. Adını, içinde tuz ve jips bulunan, çoğunlukla kızıl renkli, kumlu-killi topraktan almaktadır. 1355 km. ile Türkiye'nin en uzun akarsuyu olan Kızılırmak, Kırşehir'in 17 kilometre güneyinden geçer. Irmağın geçtiği yerlere Kızılırmak Havzası denir. Türkiye'nin Fırat Havzası'ndan sonra en büyük havzasıdır. Kırşehir bu havzanın üzerinde olmasına rağmen, ildeki dere ve çaylann fazla olması nedeniyle ovalık alan ve sulanabilen alan bakımından fakirdir. Bitki örtüsü de azdır. Yazın yeterli yağış almayan Kızılırmak, düzensiz bir akışa sahiptir. Kışın kar şeklinde olan yağışlar nedeniyle önemli bir yükselmeye rastlanamaz. Akarsu üzerinde Hirfanlı ve Kesikköprü Barajlan bulunur.

Kılıçözü Deresi

Baranlı Daği nın kuzey yamaçlarından doğar. Kırşehir ve Güzler'i geçerek Taka denilen yerde kocabey köyü sınırları içerisinde Kızılırmak'a karışır. Kuzey-güney doğrultusunda akan 80 kilometre uzunluğundaki Kılıçözü Deresi'nin sulanndan tarımda yararlanılmaktadır. Dere üzerinde, sulama ve taşkını önleme amacıyla Çoğun Barajı ile İğdeliöz, Kılıçözü ve Güzler sulama regülatörleri yapılmıştır. Düzensiz bir akışa sahip olduğundan yazın suları azalır. Kışın ve bahar aylannda ise yağışlar ve ani eriyen kar suları yüzünden zaman zaman taşar.

Deliceırmak

Yozgat-Kırşehir sınırını oluşturan bu akarsu, Kızılırmak'ın önemli bir koludur. Yozgat'taki plato ve dağlann güney yamaçlarında doğar. Çorum il alanından kuzeye dönen Deliceırmak, burada Kızılırmak'a kanşır ve Karadenize dökülür.

Kaman Kılıçözü Deresi

150 kilometre uzunluğundaki bu akarsu, Karaova'nın batısında, ilin kuzey bölümünde yer alan dağ ve platoların sularını toplayan Malaközü Deresi'ni alır. Dere Ankara-Yozgat sınırından Deliceırmak'a karışır.

a.Tarım ve Hayvancılık

KIRŞEHİR ' DE TARIM VE HAYVANCILIK[3]

   Kırşehir,[4] İç Anadolu Bölgesi’nin orta Kızılırmak Bölümü’nde yer alır.Yüz ölçümü 6570 km2’dir. Kabaca bir paralel kenarı andıran ilin toprakları ülke topraklarının %0.8’i, İç Anadolu Bölgesi topraklarının %2.9’u kadar olup yüzölçümü bakımından Türkiye’de 53. sıradadır. İlin matematiksel konumu 38 derece 50 dakika, 39 derece 50 dakika kuzey enlemleri, 33 derece 30 dakika – 34 derece 50 dakika doğu boylamları arasındadır. İlin güney uç noktası, merkez ilçe Ulupınar beldesi, kuzey uç noktası Çiçekdağı ilçesinin Konurkale köyüdür. Batı uç noktası Kaman ilçesi Büğüz köyü, doğu uç noktası ise Mucur ilçesi Kılıçlı köyüdür.  Deniz seviyesinden yüksekliği 985m’dir. İlin kuş uçuşu denize  uzaklıkları; güneyde Akdeniz’de Anamur Burnu’na 362km , kuzeyde Karadeniz’de Sinop’a 334km’dir
  Kırşehir’de, kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçen karasal iklim görülür. Thorntwait’in iklim tasnifine göre, Kırşehir yarı kurak iklim özelliğine sahiptir. İldeki yıllık sıcaklık ortalaması    11,3  oC, yıllık yağış 400mm’den azdır.
  İlin başlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. İl nüfusunun yaklaşık % 41,79’u kırsal alanda yaşamaktadır. İl istihdam edilen nüfusun ise % 65,1’ i tarım ve hayvancılık sektöründedir. İl  gayri safi hasılasının % 25,2’si tarım  sektöründen sağlanmaktadır.
  Kırşehir’de mevcut 36 243 adet tarım işletmesinin %60’ında ( 21 746 adet) bitkisel üretim, %38’inde ( 13 772 adet ) bitkisel + hayvansal üretim, %2’sinde ( 725 adet ) yalnızca hayvansal üretim yapılmaktadır. Kaynak : Kırşehir[5] Mucur Rahmalar Köyü Sabit Kaya[6]

Arazi Yapısı

Kırşehir ilinde tarım alanlarını en fazla IV. Sınıf toprak grubu teşkil ederken onu sırası ile III., II., VI., I. Sınıf toprak grupları izlemektedir. Çayır ve mera alanlarının VII. Sınıf araziler üzerinde olduğu görülmektedir. 
   Toprak kullanma kabiliyeti sınıfları 8 adet olup, toprak sınır ve sınırlandırmaları I. Sınıftan VIII. sınıfa doğru giderek artmaktadır

Arazi Kullanım Alanları

   Kırşehir, İç Anadolu Bölgesi’nin orta Kızılırmak Bölümü’nde yer alır.Yüz ölçümü 6570 km2’dir. Kabaca bir paralel kenarı andıran ilin toprakları ülke topraklarının %0.8’i, İç Anadolu Bölgesi topraklarının %2.9’u kadar olup yüzölçümü bakımından Türkiye’de 53. sıradadır. İlin matematiksel konumu 38 derece 50 dakika – 39 derece 50 dakika kuzey enlemleri, 33 derece 30 dakika – 34 derece 50 dakika doğu boylamları arasındadır. İlin güney uç noktası, merkez ilçe Ulupınar beldesi, kuzey uç noktası Çiçekdağı ilçesinin Konurkale köyüdür. Batı uç noktası Kaman ilçesi Büğüz köyü, doğu uç noktası ise Mucur ilçesi Kılıçlı köyüdür.  Deniz seviyesinden yüksekliği 985m’dir. İlin kuş uçuşu denize  uzaklıkları; güneyde Akdeniz’de Anamur Burnu’na 362km , kuzeyde Karadeniz’de Sinop’a 334km’dir.
         
   Kırşehir’de, kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçen karasal iklim görülür. Thorntwait’in iklim tasnifine göre, Kırşehir yarı kurak iklim özelliğine sahiptir. İldeki yıllık sıcaklık ortalaması    11,3  oC, yıllık yağış 400mm’den azdır.

   İlin başlıca geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. İl nüfusunun yaklaşık % 41,79’u kırsal alanda yaşamaktadır. İl istihdam edilen nüfusun ise % 65,1’ i tarım ve hayvancılık sektöründedir. İl  gayri safi hasılasının % 25,2’si tarım  sektöründen sağlanmaktadır.

   Kırşehir’de mevcut 36 243 adet tarım işletmesinin %60’ında ( 21 746 adet) bitkisel üretim, %38’inde ( 13 772 adet ) bitkisel + hayvansal üretim, %2’sinde ( 725 adet ) yalnızca hayvansal üretim yapılmaktadır.

   Tabloda görüldüğü gibi Kırşehir ilinde tarım alanlarını en fazla IV. Sınıf toprak grubu teşkil ederken onu sırası ile III., II., VI., I. Sınıf toprak grupları izlemektedir. Çayır ve mera alanlarının VII. Sınıf araziler üzerinde olduğu görülmektedir. 

   Toprak kullanma kabiliyeti sınıfları 8 adet olup, toprak sınır ve sınırlandırmaları I. Sınıftan VIII. sınıfa doğru giderek artmaktadır.

ARAZİ KULLANIM ALANLARI[7]

    İlin 657.012 hektarlık arazi yapısının 454.720 hektarı (% 69,21) tarıma elverişli arazi, 132.450 hektarı (%20,16) çayır-mera, 25.063 hektarı (3,74) ormanlık ve fidanlık, 45.446 hektarı (6,92) tarıma elverişsiz alanları kapsamaktadır.

   78.355.700 hektarlık Türkiye  topraklarının  26.968.000 hektarı (% 34,4 ) tarımı elverişli arazi iken, ilimizde bu oran % 69,14’ tür.  Orta Anadolu Bölgesine bakıldığında 9.157.987 hektarlık toplam arazi yapısının 4.502.886 hektar alanı  (% 49.17)  tarıma elverişlidir.

   Ülke tarıma elverişli arazinin % 1,69 unu, Orta Anadolu Bölgesi  tarıma elverişli arazinin % 10,1 ini kapsamaktadır.Ülkemiz tarım alanlarının % 5’ inde meyve, % 3’ ünde sebze tarımı yapılırken Kırşehir tarım alanlarının  %o 58’ inde meyve, %o 72’ sinde sebze tarımı yapılmaktadır. Bağ alanları ise % 1,56 dır.  Kaynak :http://kirsehirhaber.tr.gg/Kirsehir.htm

[arazisinin İlçelere Göre Dağılımı][8]

     Sulama: Kırşehir’in toprak ve topoğrafik durumu dikkate alındığında 398.875  ha. olan tarım arazisinin 382.057  ha.’ının sulanabilir vasıfta olduğu tespit edilmiştir. Kısaca tarım arazisinin %  %96 sı  sulanabilir özellikte olmasına rağmen ancak %11’i sulanabilmektedir. Bu da yıllık yağışın 350 – 400 mm civarında olduğu ilimizde sulamanın önemini belirtmekle birlikte bu alandaki yetersizliği bariz olarak göstermektedir.
    Kırşehir[9]  topraklarının % 61’ i tarıma elverişli olup, bunun % 96’ sı sulanabilir arazidir.  Ekonomik olarak sulanabilir arazi ise il topraklarının % 23’ ü kadar olup, bunun % 19’ u dsi tarafından  inşa edilerek sulamaya  açılmış, % 26’ sı da halk sulamasıdır.
     2001 Genel Tarım Sayımı sonuçlarına göre tarımsal işletme sayısı 18.181 adet olup, toplam işledikleri alan miktarı ise 2.556.757 dekardır. İlin 100-199 dekar arazi büyüklüğüne sahip işletmelerin oranı % 31,6 ile en büyük paya sahiptir. 2. sırada 50-59 arazi genişliğine sahip işletmelerdir.          
    Türkiye geneline bakıldığında ilk sırada  % 23,8 payla 100-199 dekar arazi büyüklüğüne sahip işletmeler, ikinci sırada 22,8 paya sahip 200-499 dekar arazi büyüklüğüne sahip işletmeler gelmektedir. Kırşehir tarımsal işletme yapısı ülke, ortalamalarına benzer  durum sergilemektedir.          
   Kırşehir’de mevcut 18.231 adet tarım işletmesinin 7.668  adedinde  bitkisel üretim, 10.515 adedinde bitkisel + hayvansal üretim, 50 adedinde  yalnızca hayvansal üretim yapılmaktadır.

Bitkisel Üretim[3]

   İlimiz bitkisel üretim değerinin yapısı incelendiğinde; Gerek ülke geneli gerekse Orta Anadolu Bölgesi yapısına benzerdir. Üretim bakımından ilk sırada tarla ürünleri, ikinci sırada meyve ürünleri, üçüncü sırda da sebze ürünleri üretimi gelmektedir. Ülke geneli ve Orta Anadolu incelendiğinde durum aynıdır.
   Pazarlama değeri açısından diğer benzerliklerden farklı olarak sebze ürünleri ikinci sırada yer almaktadır.

Tarla Ürünleri Üretimi[10]

   İlde üretilen tarla ürünleri miktarı itibariyle ilk sırada  180.864 ton ile şeker pancarı,  ikinci sırada 176.413 ton ile arpa, üçüncü sırada ise 171.790 ton ile buğday üretimi gelmektedir. İlimizde arpa ve buğday üretimi tüm ilçelerde yapılmakta olup, Şeker pancarı üretimi yoğun olarak Mucur ve Merkez’ de yapılmaktadır.
   İlimizde tarla ürünleri üretiminde ilk sırada tahıllar, ikinci sırada baklagiller, üçüncü sırada endüstri bitkileri , dördüncü sırada yumru bitkiler ve beşinci sırada yağlı tohumlular gelmektedir.
   İlde üretilen tarla ürünleri miktarı itibariyle ilk sırada  180.864 ton ile şeker pancarı,  ikinci sırada 176.413 ton ile arpa, üçüncü sırada ise 171.790 ton ile buğday üretimi gelmektedir. İlimizde arpa ve buğday üretimi tüm ilçelerde yapılmakta olup, Şeker pancarı üretimi yoğun olarak Mucur ve Merkez’ de yapılmaktadır.
   İlimizde tarla ürünleri üretiminde ilk sırada tahıllar, ikinci sırada baklagiller, üçüncü sırada endüstri bitkileri , dördüncü sırada yumru bitkiler ve beşinci sırada yağlı tohumlular gelmektedir.
  İlimiz  ülke tarla ürünleri üretiminin % 1,05 ini, Orta Anadolu Bölgesi tarla ürünleri üretiminin % 2,94 ünü ,  ülke tahıl üretiminin % 1,16 sını, Orta Anadolu Bölgesi tahıl üretiminin ise % 3,86 sını gerçekleştirmektedir
   Tarla ürünleri üretimini verimi esas alındığında şeker pancarı  üretiminde verimliliğin ülke ortalamasının üstünde, bölge ortalamalarına yakın olduğu görülmekte olup, diğer üretim birimlerinde verimliliğin düşük olduğu görülmektedir.

Sebze Ürünleri Üretimi 

   İlimizde üretilen sebze üretimi içinde en yüksek üretim miktarı kavun, ikinci sırada domates ve üçüncü sırada karpuzun aldığı görülmektedir.
   Kırşehir sebze üretimi açısından ülke ve bölge ile karşılaştırıldığında ; Ülke toplam sebze üretim alanlarının %o 62’ sinde üretim yaparak  üretimin %o ‘ 23 ünü, bölge üretim alanlarının % 3,96’ sında üretim yaparak bölge üretiminin % 2,15 ‘ ini gerçekleştirmektedir.
   Sebze ürünleri içerisinde ilimizde üretilen yer elması  ülke üretiminin % 56,3’ ünü oluşturmaktadır.         Bölge üretimi içerisinde ise, yer elması % 56,3, Nane % 36,8, Sarımsak % 28,4, Bamya % 11,2 ve Dolmalık biber % 9,3 paya sahiptir.

Meyve Ürünleri Üretimi

   İlimizde, “Ziraat 900” ve “Lambert” türü Kiraz çeşitleri ile alternatif ürün yetiştiriciliğinde bir arayış içerisindedir. 2006 yılında 5 çiftçiye 5 da kapama kiraz bahçesi projeleri Özel İdare kaynaklı olarak hayata geçirilecektir

Meyve Ürünleri Üretimi İl’ in Bölge ve Ülke içindeki Payı

   İlimiz meyve ürünleri üretiminin, ülke ve bölge içindeki yeri incelendiğinde; Ülke üretimi içinde önemli bir yere sahip % 3,18 üretim payı ile  İğde, % 2,27 üretim payı ile zerdali, % 1,5 üretim payı ile ceviz gelmektedir.
   İlin bölge içindeki payı incelendiğinde ise, % 9,47 payla ceviz, % 6,32 payla iğde ve % 4,55  üretim payı ile zerdali olduğu görülmektedir.  
  İlimizde binaların bodrum katlarında odalar düzenlenerek kültür mantarı üretimi yapılmaktadır.

Hayvancılık ve Hayvansal Üretim:

   Kırşehir büyük ve küçük baş hayvan sayısı bakımından çevre illere göre önemli bir yer teşkil etmesine rağmen birim başına üretim yeterli düzeyde değildir. Bunun başlıca nedenleri mevcut hayvan populasyonunun büyük kısmının genetik yapı bakımından bakımından düşük verimli yerli ırklardan oluşması ile çevre faktörleri ve bakım- besleme koşullarının yeterli düzeyde olmaması gösterilebilir.
   Kırşehir’de uzun yıllardır yapılan ıslah çalışmaları ve uygulamaya konulan teşvik tedbirleri sonucu, bir taraftan yüksek verimli ırklar ile bunların melezlerinin mevcut hayvan populasyonlarındaki oranının artırılması diğer taraftan bakım ve beslenme koşullarının iyileştirilmesi suretiyle birim başına verimde önemli artışlar sağlanmıştır. Fakat henüz istenilen düzeye ulaşılamamış ve böylece hayvansal ürünlerin arz ve talebi arasında bir denge kurulamamıştır.
  Giderek artan il nüfusumuz karşısında bu dengesiz durum  eğer gerekli önlemler alınmazsa daha da artabilecektir. Bu nedenle insanlarımızın yeterli ve dengeli beslenmesi bakımından hayvancılığımızın geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.
   Hayvancılık yerli sanayimiz, hammaddede temin ve ülke kalkınmasında büyük ölçüde ihtiyaç duyulan dövizin sağlanmasında da küçümsenmeyecek katkılarda bulunmaktadır.
  İlimiz hayvancılığının geliştirilmesi bakımından bir taraftan mevcut meraların üzerindeki baskıyı azaltarak onların daha verimli hale gelmesine yönelik önlemlerin alınması diğer yandan hayvancılık işletmelerimiz ve yem bitkileri yetiştiriciliğine önem verilmesi bu arada hayvan popülasyonlarında yüksek verimli ırkların ve bunların melezlerinin giderek artırılması hastalıklarla mücadele ve bu hususların gerçekleşmesi bakımından devlet desteğine ihtiyaç olduğu bilinen bir gerçektir.

Hayvan Varlığı 

   İlimizin hayvan varlığı açısından; koyunda bölgenin % 2,62’ sine , ülkemizin %o 48’ ine, Sığır varlığında ise, bölge sığır mevcudunun % 3,46’ sına, ülke sığır varlığının %o 59’ una sahiptir.

Hayvansal Ürünleri Üretimi İl Hayvansal Üretiminin ve Bölge ve Ülke İçindeki Payı 

   İlimiz hayvansal ürünler üretiminde, süt üretimi ile orta Anadolu bölgesi  toplam üretiminin % 3,25’ ini, ülke toplam   üretiminin de %o 59’ unu gerçekleştirmektedir.          
   Et üretiminde ise bölge toplam üretiminin  % 3,08’ ini, ülke üretiminin ise  süt üretiminde olduğu gibi yalnızca

%o 59’ unu gerçekleştirmektedir.

   Süt üretiminin verimliliğine bakıldığında küçükbaşlarda bölge ve ülke ortalamalarının üzerinde, büyükbaş süt verimliliğinde ise bölge ortalamalarının altında, ülke ortalamaları düzeyindedir.

Deve Kuşu Üretimi:

   İlimiz Kaman İlçesi Çağırkan beldesinde bulunan  “Sembol Besicilik  Devekuşu Ürünleri Pazarlama Taahhüt ticaret Ltd. Şirketi” işletmesinde 4 erkek 26 dişi toplam 30 anaç ile faaliyette olup, 78’er kapasiteli 4 adet gelişim, 50 adet yumurta kapasiteli yumurta çıkma makinesi ile yılda 1500 adet yumurta 600 adet yavru üretmektedir.

Su Ürünleri Üretimi:

   İlimizde su ürünleri üretimi genel olarak Hirfanlı Baraj Gölü’ nün il sınırları içindeki bölümlerinde  avcılık olarak yapılır.Bununla birlikte Çuğun ve Karaova Baraj Göllerinde de su ürünleri avcılığı yapılmaktadır.
   İlimizde Karaova ve Sıdıklı baraj göllerinde 25 ton/yıl kapasiteli iki adet Ağ kafeslerde Alabalık yetiştiriciliği tesisi bulunmaktadır.

Diğer Tarım İşletmeleri Malya Tarım İşletmesi

    İşletmenin bulunduğu bölgenin koordinatları 39 derece 21´ doğu boylamı ile 34 derece 20´kuzey enlemidir. İşletme Kırşehir İl Merkezinin 25 Km. kuzey doğusunda, Yerköy ilçesinin 55 Km. güneyinde, Mucur ilçesinin 25 Km. kuzeyinde bulunmaktadır.  Ankara’ya 200 Km. mesafededir.
   İşletme İç Anadolu Bölgesinin Orta Kızılırmak Havzasında etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili çanak şeklinde 1100 rakımlı Malya Ovasında bulunmaktadır. Ovanın güneyinde Seyfe Gölü  civarında rakım 1500 metreyi geçer. Güneyindeki Kızıldağ (1362 m.), Kaletepe (1557 m.), ve Kervansaray Dağları (1667 m.) en yüksek noktaları teşkil eder. Batıda Gökkaya (1626 m.) ve Terziyanlı Tepeleri(1308 m.) yer alır. Kuzeyinde 1300 – 1359 m. yükseklikteki meyilli sırtlar bulunmaktadır.
   Etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili çanak manzarası arz eden Malya Ovası tamamen kapalı bir havzadır. Bu kapalı havzanın toplam alanı 1522  Km.2 olup, havza içerisinde küçük kaynak ve akarsuların birikmesi ile oluşan Seyfe Gölü nün göl aynası 15,6 Km.2 göl etrafında yağışların birikmesi ile oluşan geçici bataklık alan 63 Km.2 olup; göl aynası ve etrafında oluşan bataklık alanların toplam alanı 78,6 Km.2’dir.

Gölleri

Seyfe Gölü

Kırşehir'in 35 kilometre doğusunda bulunan sığ Seyfe Gölü, 15 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Denizden 1080 metre yükseklikte olan gölün bulunduğu Seyfe Ovası'nın tamamı 152.200 hektardır. Bunun 1550 hektarı göl, 9700 hektarı geçici bataklık, geriye kalanı ise tarım alanıdır. Gölün derinliği, içeriye doğru 200 metre ilerledikçe 4 - 5 metreyi bulmaktadır. En derin yeri 10 -12 metre arasındadır. Yazın suyu iyice azalan Seyfe Gölü'nün kış aylannda bol yağış nedeniyle kabardığı ve etrafının bataklığa dönüştüğü görülür. Kapalı Havza olduğu için suyu, durdukça tuzlanır. Bu nedenle toprak çoraklaşır. Tuzlu suya sahip olması nedeniyle Tekel İşletmesi tarafından tuz işletmeleri açılmıştır. Seyfe Gölü, dünyada nesilleri azalan Flamingo kuşlarının konakladığı bir yerdir. 600 binden fazla çeşitli türden kuşların bulunduğu bu alan Milli Park alanı haline getiriliyor. Av mevsiminde avcılar tarafından vurulan bu kuşların nesillerinin azalmaması için önlemler alınıyor. 50 kuş türünün kuluçkaya yattığı,182 kuş türünün barındığı "Kuş Cenneti" ne yaklaşık 25 kuş türü de göç sırasında uğramaktadır. Mucur'a 20 kilometre olan tektonik göl niteliğindeki Seyfe Gölü nün batısında Seyfe ve Gümüşkümbet, doğusunda Kızıldağ ve Karaarkaç, kuzeyinde Malya DÜÇ, güneyinde Yazıkınık ve Budak Köyleri bulunmaktadır. 1971 yılında İran'ın Ramsar kentinde imzalanan ve “Su Kuşları Yaşam Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme” olarak da bilinen Ramsar Sözleşmesi'nin onaylanması Türk Hükümeti tarafından uygun görülerek 30.12.1993 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Aralık 2006 tarihinde seyfe gölü kurumuştur. Gölün kuruması ile baraber su kuşlar bölgeyi terk etmiştir. Seyfe Gölü'nün eski haline getirilebilmesi için DSİ'nin bir takım çalışmaları bulunmaktadır.

Hirfanlı Baraj Gölü

Elektrik üretmek, taşkınları önlemek ve sulamada kullanılmak amacıyla 1959 yılında tamamlanan ve 8 Ocak 1960 tarihinde işletmeye açılan Hirfanlı Barajı`nın açılışına zamanın Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Meclis Başkanı Refik Koraltan, Başbakan Adnan Menderes, bakanlar ve diplomatik erkan katıldı. O tarihlerde Türkiye'nin büyük barajı olan 81 metre yüksekliğindeki bu barajın gölünün en geniş yeri 15 kilometredir. 75 kilometre uzunluğundaki baraj gölünün alanı 320 kilometrekaredir. Şu anda Türkiye'nin Keban'dan sonra ikinci büyük barajıdır. 6 milyar metreküp kaya dolgu ile yapılan barajdan yılda 400 milyon kilovatsaat enerji üretiliyor. 4 tribünden meydana gelen santralın oluşturduğu yapay göl, yörenin iklimini olumlu yönde değiştirmektedir. Gölette kerevit ve balık üretilmektedir. Üretilen balıklar arasında sazan, kefal, kaya ve gümüşbalığı ile kepenek türündeki balıklar bulunmaktadır. Kaman'a 19 kilometre uzaklıktaki tesisler doğrudan doğruya ilçeye bağlıdır. Bu tesisler yörede yaşayan halkın deniz ve plaj gereksinimini karşılayabilecek durumdadır. Gölün suyu tatlıdır...

Kesikköprü Barajı

Kesikköprü yakınlarındadır. Kızılırmak üzerinde kurulan baraj,1966 yılında işletmeye açılmıştır. Gölün uzunluğu 15 kilometre, en geniş yeri 2,5 kilometre ve alanı da 38 kilometrekaredir. Ankara sınırları içerisinde kalan gölde tatlı su balıkları yetiştirilmektedir. Bol miktarda su midyesi üretiliyor. Hirfanlı Barajı'na 25 kilometre uzaklıktadır. Kaman İlçesi'ne bağlı Büğdüz Köyü topraklarının bir kısmı baraj sulan altında kalmıştır.

Çoğun (Çüğün) Baraj Gölü

Kırşehir'e 15 kilometre uzaklıkta bulunan Çoğun Baraj Gölü, kentin kuzeyindedir. Kaman yöresinden gelen Araz Çayı'nın sulannı toplamaktadır. 1970'li yılların ortasında açılan göl, taşkın ve sulama amaçlıdır. Temelden yüksekliği 43 metredir. 22 milyon metreküp su toplanan gölün alanı 238 kilometrekaredir. Dolgu tipi olan göl sayesinde 2.068 hektar alan sulanabilmektedir. Gölde, tatlı su balıklan da yaşamaktadır.

Aynca, Nevşehir sınırları yakınındâ da küçük bir obruk gölü vardır.

Kırşehir, şehir merkezi

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[11] 74.311 24.861 49.450
1970[12] 82.525 33.173 49.352
1975[13] 91.655 41.415 50.240
1980[14] 96.937 49.913 47.024
1985[15] 111.644 64.754 46.890
1990[16] 103.688 73.538 30.150
2000[17] 115.078 88.105 26.973
2007[18] 117.164 99.832 17.332
2008[19] 118.412 101.333 17.079
2009[20] 121.947 105.826 16.121
2010[21] 124.046 108.628 15.418
2011[22] 125.554 110.499 15.055
2012[23] 128.806 114.244 14.562
2013[24] 131.997 117.730 14.267
2014[25] 134.367 120.508 13.859
2015[26] 139.235 125.807 13.428

Kasabalar

Kardeş Kentler

Kırşehir Belediyesi’nin aşağıdaki şehirlerle kardeş şehir anlaşması vardır:

Görüntüler

Kaynakça

  1. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFD6baUl. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  2. 1 2 http://www.kirsehir.co/kirsehirin-zirvesi-baranli-dagi/
  3. 1 2 http://kirsehirhaber.tr.gg/Tarim-ve-Hayvancilik.htm
  4. ↑ http://kirsehirhaber.tr.gg/Tarim-ve-Hayvancilik.htm
  5. ↑ http://kirsehirhaber.tr.gg/Tarim-ve-Hayvancilik.htm
  6. ↑ http://kirsehirhaber.tr.gg/Kirsehir.htm
  7. ↑ http://kirsehirhaber.tr.gg/Tarim-ve-Hayvancilik.htm
  8. ↑
  9. ↑ http://kirsehirhaber.tr.gg/Tarim-ve-Hayvancilik.htm
  10. ↑ http://kirsehirhaber.tr.gg/Tarim-ve-Hayvancilik.htm
  11. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bspro46C. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btnch23S. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtqFQF4j. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtukJB8w. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtwoXLdp. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  16. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtyRlQ2S. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu0bFMES. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu23MOTw. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3rSQee. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuDT4MJE. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  21. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuFgB4ZP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  22. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGyYApG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  23. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxmwZyW. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  24. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUzWcB5. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  25. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFD6baUl. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  26. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  27. ↑ Kardeş Belediyeler, Güzelyurt Belediyesi, Erişim tarihi: 26 Ağustos 2012.
Kırşehir merkez belde ve köyleri
Beldeler
Köyler
Kırşehir'in ilçeleri
İl merkezi
Bağlı ilçeler
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/5/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.