Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali
Koordinatlar: 37°28′54″K 38°19′03″D / 37.48167°K 38.3175°D
| Atatürk Barajı | |
|---|---|
 | |
| Yer |
Şanlıurfa, Adıyaman[1] |
| Amaç | Sulama, Enerji |
| Nehir | Fırat Nehri |
| Gövde dolgu tipi | Kaya |
| Gövde hacmi | 84,5 milyon m³ |
| Kurulu güç | 2.400 MW |
| Yükseklik | 169 |
| Göl hacmi | 48.700 hm3 |
| Göl alanı | 817 km2 |
Atatürk Barajı, Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasında, Fırat Nehri üzerinde kurulu olup, enerji ve sulama amaçlıdır[2]. GAP Projesi içinde, Karakaya Barajının 180 m[2] mansabında, Adıyaman iline 51 km uzaklıkta, Şanlıurfa ilinin Bozova ilçesine ise 24 km uzaklıkta olup, Fırat Nehri üzerinde kurulan barajdır.[3]
İnşası ve Baraj Yapısı
1983 yılında inşaatı başlamış olan baraj 1992 yılında işletmeye açıldı. 8 türbine sahip barajın yüksekliği 169 metredir. Kaya dolgu tipinde bir barajdır. Gövde hacmi 84,5 milyon m³ tür. Dış yüzeyi kaya içi kil ve topraktır. Baraj gölünün baskısı ile ilk inşaasındaki yüksekliği 10 metre kısalmıştır.
İnşaatına; 4 Kasım 1983 tarihinde başlandı. 1994 senesinde bitirilmesi planlanan baraj; sulama ve enerji elde etmek maksadıyla yapılmıştır. 84.4 milyon m³ kaya ve toprak dolgu ile dolgu hacmi bakımından bugüne kadar dünyada inşa edilen barajlar arasında beşinci sıradadır. Meydana gelen göl alanı 817 kilometrekaredir.
Temelden yüksekliği 169 metredir. Nehir seviyesinden yükseklik bakımından minimum su kotu 513, ideal su kotu 526, maksimum su kotu ise 542 metreye ulaşır. Barajda elektrik üretimi için derinliğin en az 133 metre olması gerekir. Baraj duvarının uzunluğu 1644, eni ise 15 metredir[2].
Kurulu Gücü
2400 MW gücüyle yıllık 8900 GWh elektrik enerjisi üretim kapasitesine sahiptir. İnşasından günümüze 144 milyar KWh enerji üretmiştir. Bu değerin ekonomik karşılığı 15 milyar $'dır. Atatürk Barajı, Türkiye'deki hidroelektrik santrallerinde üretilen enerjinin yüzde 20'sini tek başına karşılayacak seviyededir.[4]
Baraj Büyüklüğü
Atatürk Barajı, dolgu hacmi bakımından dünyanın en büyük 6. barajı durumundadır. Hidroelektrik Santralı da, dünyada halen yapımı sürenler arasında 3., inşa edilmiş olanlar arasında da 5. en büyük santraldır. Aynı zamanda Avrupa'nın ve Türkiye'nin en büyük barajıdır. İstanbul'un yıllık su ihtiyacını 5 günde sağlayabilecek seviyededir.[4]
Sulama
Yıllık ortalama su akışı 26.654 milyar metreküptür. Toplam su depolama hacmi 48.7 milyar metreküptür. Her bir grupta; gücü 300 Megawatt olan 8 adet türbün jeneratör bulunmaktadır. 25 Temmuz 1992'de bu 8 üniteden ikisi hizmete açılmıştır. Halen inşaatı devam eden Şanlıurfa Tünelinin de tamamlanması ile, Şanlıurfa, Harran, Mardin, Ceylanpınar, Siverek-Hilvan ovaları ile beraber 1.43 milyon dönüm arazi sulanır hale gelecektir. Atatürk Barajı'ndan toplam 874 bin 200 hektar alanın sulanmasının planlanmaktadır. 207 bin hektarının sulamaya açıktır.[4] Ülke ekonomisine bu haliyle katkısı toplam 5.5 milyar $ olmuştur. Tüm alanın sulamaya açılması halinde, yıllık getirisi 2,5 milyar $ olacaktır.
Bölgedeki İşsizliğe Etkisi
Şu an 400.000 kişiye istihdam sağlamaktadır. Planlanan alan sulanmaya başladığında 1 milyon 750 bin kişiye istihdam sağlaması planlanmaktadır.
Kaynakça
- ↑ "ATATÜRK BARAJI". dsi.gov.tr. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122215329/http://www2.dsi.gov.tr/baraj/detay.cfm?BarajID=149. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
- 1 2 3 "Atatürk Barajı". dsi.gov.tr. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151123030113/http://www.dsi.gov.tr/projeler/ataturk-baraji. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
- ↑ http://www.karakayakoy.com/BARAZ.htm
- 1 2 3 "Cari Açığa Baraj Kuruldu" (Türkçe). Habertürk Gazetesi, haberturk.com. 2012. 25 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141225191751/http://ekonomi.haberturk.com:80/makro-ekonomi/haber/716841-cari-aciga-baraj-kuruldu. Erişim tarihi: 7 Mart 2012.