Başbakanlık Kupası finalleri listesi
İlk kez 1944 yılında düzenlenen Başbakanlık Kupası, Türkiye'deki futbol ligleri ve kupa müsabakalarında başarı sağlamış takımlar arasında tek maç olarak düzenlenmiş eski bir kupa organizasyonudur. 1975'teki maç hariç maçlarının tamamı Ankara'daki 19 Mayıs Stadyumu'nda oynanmış olup, sonuncusu 1998'de organize edilen kupa; günümüzde düzenlenmemektedir. 1970, 1989 ve 1993 yıllarındaki istisnalar dışında maçların tamamı sezon sonunda, mayıs veya haziran aylarında oynanmıştır.
1944'teki ilk kupanın sahibi Beşiktaş olurken, 1998'deki organizasyonda şampiyonluğa ulaşan Fenerbahçe kupanın son sahibi oldu. Aynı zamanda 8 şampiyonluğu ve 7 ikinciliği bulunan Fenerbahçe kupa tarihindeki en başarılı takım konumundayken, 6 şampiyonluğu olan Beşiktaş ikinci, 5'er kez kupa sevincini yaşayan Trabzonspor ve Galatasaray ise başarı sıralamasında üçüncü konumdadır. Toplamda 10 farklı takım kupada şampiyonluğa ulaşırken, 22 farklı takım kupayı kazanma mücadelesi vermiştir.
Tarihçe
Millî Küme ile Türkiye Futbol Şampiyonası şampiyonları arasında düzenlenmeye başlanan organizasyonun ilk sahibi, finalde Fenerbahçe'yi 4-1'lik skorla yenen Beşiktaş oldu. 1945 ve 1946 yıllarında şampiyonluğa ulaşan Fenerbahçe, iki yıl üst üste şampiyonluğa ulaşan ilk ve tek takım unvanını kazandı. 1948'deki Yaz Olimpiyatları ve 1949'daki Akdeniz Kupası'na yapılan hazırlıklar sebebiyle iki yıl boyunca organizasyon düzenlenmedi. İki yıllık aranın ardından 1950'de yeniden organize edilen kupayı kazanan ekip yeniden Fenerbahçe oldu. Toplamda beş kez oynanan ve üç kez Fenerbahçe, iki kez de Beşiktaş'ın kazandığı kupaya; İstanbul'da profesyonel bir futbol liginin kurulması sebebiyle ara verildi.[1]
15 yıllık aranın ardından format değişikliğine gidilen Başbakanlık Kupası yeniden düzenlenmeye başladı. Yeni formatta Türkiye 2. Futbol Ligi ile Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası şampiyonları karşılaşmaktaydı. Bu sistemdeki ilk kupa olan 1966 kupasını Türkiye 2. Futbol Ligi şampiyonu Eskişehirspor kazandı. Bu sayede kupa ilk kez İstanbul dışındaki bir takım tarafından kazanılmış oldu. 1968'de şampiyonluğa ulaşan İzmir Denizgücü, futbolun profesyonel olarak oynanmaya başlamasının ardından Başbakanlık Kupası şampiyonluğu yaşayan ilk ve tek amatör kulüp unvanını kazandı.[2] 1970'teki maçta Muhafızgücü'nü 8-1 ile geçen Boluspor, kupa tarihinin en farklı galibiyetini elde etti.[1]
1971'de ikinci kez değiştirilen formatla Türkiye 1. Futbol Ligi ile Türkiye Kupası ikincileri kupa mücadelesi verdi. 1981'deki kupanın ardından ise üçüncü kez organizasyona ara verildi.[1]
Üç yıllık aradan sonra 1985'te, Türkiye Kupası finalisti ile 2. Lig şampiyonları karşılaştı. Ertesi sene sistem son kez değiştirildi ve Türkiye 1. Futbol Ligi ile Türkiye Kupası ikincileri kupa için mücadele verecek takımlar oldu. 1986 yılında Altay'ı 8-1 yenerek kupaya uzanan Galatasaray, Boluspor'un 1970'teki en farklı galibiyet rekorunu egale etmiş oldu. 1998'de son kez düzenlenen organizasyonda 8. şampiyonluğunu elde eden Fenerbahçe, kupa tarihinin en başarılı takımı olarak tarihteki yerini aldı.[1]
Finaller
1975'teki maç hariç kupa tarihindeki tüm maçlar Ankara'daki Ankara 19 Mayıs Stadyumu'nda oynandı. 7 Haziran 1975 tarihindeki maçın ise 19 Mayıs Stadyumu bakımda olduğundan, Türkiye Futbol Federasyonu tarafından yine Ankara'daki Cebeci İnönü Stadyumu'nda oynanmasına karar verildi.[3]
Bir takım aynı sezon içerisinde hem Cumhurbaşkanlığı Kupası hem de Başbakanlık Kupası'nda mücadele edememekteydi. Bazı takımlar her iki kupaya katılmaya hak kazanmış ve öncelikli olarak Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılmıştı. Bu sebeple Başbakanlık Kupası'na zaman zaman kupa formatının dışında katılımlar gerçekleşti. Bu istisnalar aşağıdaki listede not olarak belirtilmiştir.[1]
- Anahtar
| Kazanan, galibiyeti uzatmalarda elde etti. | |
| Kazanan, uzatmalardan sonraki penaltı atışlarıyla galibiyeti elde etti. | |
Takımlara göre performanslar
Takımların yıllara göre performansı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.[1]
| Takım | Şampiyonluk | İkincilik | Kazandığı yıllar | İkinci olduğu yıllar |
|---|---|---|---|---|
| Fenerbahçe | 8 | 7 | 1945, 1946, 1950, 1973, 1980, 1989, 1993, 1998 | 1944, 1971, 1976, 1977, 1992, 1994, 1995 |
| Beşiktaş | 6 | 2 | 1944, 1947, 1974, 1977, 1988, 1997 | 1987, 1996 |
| Trabzonspor | 5 | 6 | 1976, 1978, 1985, 1994, 1996 | 1975, 1990, 1991, 1993, 1997, 1998 |
| Galatasaray | 5 | 2 | 1975, 1979, 1986, 1990, 1995 | 1980, 1989 |
| Eskişehirspor | 3 | 0 | 1966, 1972, 1987 | |
| Ankaragücü | 2 | 1 | 1969, 1991 | 1973 |
| Bursaspor | 2 | 1 | 1971, 1992 | 1974 |
| Boluspor | 2 | 0 | 1970, 1981 | |
| İzmir Denizgücü | 1 | 1 | 1968 | 1967 |
| Mersin İdman Yurdu | 1 | 0 | 1967 | |
| Altay | 0 | 3 | 1972, 1979, 1986 | |
| Harbokulu | 0 | 1 | 1945 | |
| Gençlerbirliği | 0 | 1 | 1946 | |
| Ankara Demirspor | 0 | 1 | 1947 | |
| Göztepe | 0 | 1 | 1950 | |
| Trabzon İdman Ocağı | 0 | 1 | 1966 | |
| İzmirspor | 0 | 1 | 1968 | |
| Sebat Gençlik | 0 | 1 | 1969 | |
| Muhafızgücü | 0 | 1 | 1970 | |
| Adana Demirspor | 0 | 1 | 1978 | |
| Kayserispor | 0 | 1 | 1985 | |
| Samsunspor | 0 | 1 | 1988 | |
Notlar
- A. ↑ Sebat Gençlik'in bir sonraki sezon Türkiye 3. Futbol Ligi'nde oynama talebi Türkiye Futbol Federasyonu tarafından reddedilmesi üzerine takım oyuncuları sahaya çıktı ve federasyonu protesto amacıyla şeref turu attı. Ancak takımın maça çıkmaması üzerine kupanın sahibi Ankaragücü oldu.[4]
- B. ↑ Ligi ikinci bitiren Beşiktaş'ın Türkiye Kupası'nı kazanarak Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılması sebebiyle lig üçüncüsü olan Galatasaray Başbakanlık Kupası mücadelesi verdi.
- C. ↑ Ligi ikinci bitiren Fenerbahçe'nin Türkiye Kupası'nı Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılması ve lig üçüncüsü Tranzonspor'un Türkiye Kupası finalisti olarak Başbakanlık Kupası'na katılması sebebiyle lig dördüncüsü olan Galatasaray Başbakanlık Kupası mücadelesi verdi.
- D. ↑ Ligi ikinci bitiren Galatasaray'ın Türkiye Kupası'nı kazanarak Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılması sebebiyle lig üçüncüsü olan Ankaragücü Başbakanlık Kupası mücadelesi verdi.
- E. ↑ Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılan Türkiye Kupası finalisti Beşiktaş'ın yerine Başbakanlık Kupası mücadelesi verdi.
- F. ↑ Galatasaray'ın hem Türkiye Kupası hem de lig şampiyonluğunu elde etmesi üzerine Cumhurbaşkanlığı Kupası için lig şampiyonu unvanıyla Galatasaray, Türkiye Kupası ikincisi unvanıyla Beşiktaş katıldı. Bunun üzerine lig üçüncüsü Tranzonspor ise Başbakanlık Kupası'na katılmaya hak kazandı.
- G. ↑ Lig şampiyonu unvanıyla Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılan ve Türkiye Kupası'nda ikinci olan Galatasaray'ın yerine Başbakanlık Kupası'na katılan Trabzonspor, ligi üçüncü sırada tamamlamıştı. Bu sayede Başbakanlık Kupası için lig ikincisi ile lig üçüncüsü karşı karşıya gelmiş oldu.
- H. ↑ Lig ikincisi ve Türkiye Kupası şampiyonu Trabzonspor'un Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılması, lig üçüncüsü Galatasaray'ın ise Türkiye Kupası ikincisi olarak Başbakanlık Kupası'na katılması üzerine; lig dördüncüsü Fenerbahçe Başbakanlık Kupası'nda mücadele etmeye hak kazandı.
- I. ↑ Lig şampiyonu olarak Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılan ve Türkiye Kupası'nda ikinci olan Fenerbahçe'nin yerine lig üçüncüsü Beşiktaş, Başbakanlık Kupası'nda mücadele etmeye hak kazandı.
- J. ↑ Lig şampiyonu olarak Cumhurbaşkanlığı Kupası'na katılan ve Türkiye Kupası'nda ikinci olan Galatasaray'ın yerine lig üçüncüsü Trabzonspor, Başbakanlık Kupası'nda mücadele etmeye hak kazandı.
Kaynakça
- Genel
- Özel
- 1 2 3 4 5 6 "Başbakanlık Kupası'nın tüm sezonları". 31 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140831013001/http://www.angelfire.com:80/nj/sivritepe/CP/BB.html. Erişim tarihi: 2011-07-18.
- ↑ "Kulübümüz". İzmir Denüzgücü SK. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150330011938/http://izmirdenizgucu.com:80/kulubumuz/. Erişim tarihi: 22 Haziran 2011.
- ↑ "Cumhurbaşkanlığı Kupası, Ankara İnönü Stadı'nda oynanacak". Ankara: Milliyet. 6 Mayıs 1975.
- ↑ "Trabzon Sebat sahaya çıktı maçı oynamadı". Ankara: Milliyet. 19 Haziran 1969.
| ||||||||||