Baldomero Espartero
Baldomero Espartero, Vergara Prensi, Victoris Dükü (1839-75) ya da Luchana Kontu (1837-39) olarak da bilinir, lakabı El Pacificador de España (İspanya'ya Barış Getiren) (27 Ekim 1793, Granátula-8 Ocak 1879, Logroño,İspanya), I. Carlismo Savaşı'nı (1833-39) kazanan İspanyol general ve kral naibi.
İşçi kökenli olan Espartero, 15 yaşında orduya girdi.Fransız Devrimi'ni izleyen savaşlarda ve Napoléon Savaşları'nda çarpıştı.İspanyol egemenliğine karşı ayaklanan Amerikan sömürgelerinde de görev aldı.VII. Fernando'nun ölümü üzerine, Kraliçe María Cristina'nın naipliği altında küçük yaştaki kızı II. Isabel tahta çıktı.Maria Cristina'yı destekleyen Espartero, taht üzerinde hak iddia eden Carlos Maria Isidro de Borbón'a karşı çarpışan birliklere katıldı. Daha sonra başkomutanlığa getirildi ve Luchana Çarpışması'nda (Aralık 1836) kazandığı zafer üzerine Luchana kontu yapıldı.
Espartero'nun başlattığı görüşmeler sonucunda yapılan Vergera Sözleşmesi'yle (1839) iç savaş sona erdi.Bu başarı Espartero'ya El Pacificador lakabını ve Victoria dükü ünvanını kazandırdı. Daha 1836'da siyasetle ilgilenmeye başlayan Espartero, Madrid'e dönüşünde (1840) hükümet başkanı oldu ve ilerici görüşlerini benimseyen bakanlarla bir kabine kurdu.Maria Cristina, onun reform programlarını kabul etmektense naiplikten çekilmeyi yeğleyince (Ekim 1840) Cortes (Parlamento) Espartero'yu Mayıs 1841'de naipliğe atadı.
Ama Espartero, naipliği döneminde siyasi deneyimsizliğini ortaya koydu. Espartero'yu destekleyen ilericiler (progresistas) kendi aralarında bölünmüştü. Cortes, II. Isabel'in öğretmenliğine Augusti Argülles'i atayınca, Maria Cristina'nın Paris'ten gösterdiği tepki ılımlıların (moderados) desteğini kazandı. General Concha ile General Diego de Léon, Eylül 1841'de Isabel'i kaçırma girişiminde bulundular. Espartero'nun bu girişimi bastırmak için şiddete başvurması, hükümetin gözden düşmesine yol açtı. 1842'de başlatılan cumhuriyetçi ayaklanma da aynı sertlikle bastırıldı. General Ramon Narvaez ile General Francisco Serrano 1843'te Espartero'ya karşı ayaklandılar. Bunun üzerine İngiltere'ye kaçan Espartero 1849'da İspanya'ya dönerek Logrono'da köşesine çekildi.
1854'te General Leopoldo O'Donnell ile birlikte yeniden iktidara geldi; iki yıl süren bu dönem bienio progresista (ilerici iki yıl) olarak bilinir. Espartero 1856'da kesin olarak köşesine çekildi ve Isabel'in tahttan indirilmesiyle (1868) sonuçlanan olaylara kaışmadı. 1875'te Kral Amadeo'dan altes unvanını aldı ve Vergara prensi yapıldı.
Kaynakça
| |||||||||||||||||||||||