Cevher Özden
| Abidin Cevher Özden | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
1933 Trabzon, Türkiye |
| Ölüm |
2 Haziran 2008 (75 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Milliyet |
|
| Meslek |
Banker İş adamı |
Abidin Cevher Özden (d. 1933, Trabzon -ö. 2 Haziran 2008, İstanbul), Türk işadamı, banker.
Trabzon'un Sürmene ilçesinin Baştımar (Kastel) köyündendir. 1949'da geleceğin ünlü aktörü Öztürk Serengil ve ünlü ressamı Cemal Akyıldız ile birlikte geldiği İstanbul'da yetişti. Trabzon eşrafından Memiş Ağa'nın torunu ve Hafız Mehmet'in yeğenidir.
Türkiye'ye bankerlik iş kolunu ilk tanıtan ve aynı zamanda, Türkiye'de 1980'li yılların en geniş kapsamlı banker skandalının müsebbibi olan ve siyasi çalkalanmalar yaratmış bir kişidir. Kamuoyunda özellikle, o dönemdeki bankerlik şirketinin adı ile (Banker Kastelli) anılan skandal dünyanın da sayılı bankacılık krizleri arasında tarihteki yerini almıştır.[1]
İsmini finans piyasalarında (borsada hisse senedi ve diğer menkul kıymet aracılığı, döviz operasyonları) 1970'lerden itibaren duyurmuş, 1980 yılında Turgut Özal tarafından finans sektörünün çehresinin değiştirilmesiyle girilen sıcak para yarışı ortamında, kısa zamanda "Banker Kastelli" adı altında, on bankanın pazarlama aracılık hizmetlerini yürütmeye başlamış, yıl içinde yaklaşık 550 bin kişinin yine yaklaşık 2.5 milyar dolar değerinde mevduatını yöneten kişi konumuna gelmiştir.
1982 yılında yapılan Fenerbahçe başkanlık seçimlerinde mevcut başkan Ali Şen'in karşısında aday olmuştur. Başkan seçildiği takdirde kulübe 250 milyon lira hibe vaadinde bulunmasına rağmen 202 oy almış ve 467 oy alan Ali Şen'e kaybetmiştir.[2]
Yönettiği kaynakları kendi kredi operasyonları için kullanması sonucunda, aracılığını yürüttüğü bankaların baskısı, kendi müşterilerinin borç yükümlülüklerini yerine getirememesi ve Merkez Bankası'nın 1982 yazında yaptığı yeni düzenlemelerle Banker Kastelli adı ile anılan skandal patlak vermiş, kendisi Cenevre'ye kaçmıştır. Skandal Temmuz 1982'de o dönemde Başbakan Yardımcısı olan Turgut Özal'ın istifasına neden olmuştur.
Skandal, yurtdışı, Türkiye'ye dönüş, cezaevi ve sonrasındaki yıllarda da gündemde kalmış olan Özden, 2 Haziran 2008 günü Kadıköy'de bulunan ofisinde, arkasında savcıya, avukatına ve yakınlarına altı kısa not bırakmış ve silahını ağzının içine ateşleyerek intihar etmiştir. Karacaahmet mezarlığında gömülüdür.
Kastelli'nin akıllarda kalan reklamlarında çok ünlü oyuncular oynamış ve reklam replikleri o dönemde meşhur olmuştur.
Referanslar
- ↑ David O. Beim (2001). "What triggers a systemic banking crisis?" (İngilizce). Columbia University. http://www2.gsb.columbia.edu/journals/files/chazen/Banking_Crises.pdf/Rendered/INDEX/multi_page.txt.
- ↑ "14 ŞUBAT 1989 CUMHURİYET/13,". Cumhuriyet Gazetesi. 14 Şubat 1989. 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141222180818/http://www.cumhuriyetarsivi.com/katalog/192/sayfa/1989/2/14/13.xhtml. Erişim tarihi: 11 Mart 2013.
Dış bağlantılar
Kaynaklar
- Izak Atiyas (1989). Working Paper 167: "The private sector's response to financial liberalization in Turkey" (İngilizce). Dünya Bankası. http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/IW3P/IB/1989/01/01/000009265_3960927095627/Rendered/INDEX/multi_page.txt Working Paper 167:.
- Douglas Arthur Howard (2001) (İngilizce). The history of Turkey ISBN 0-313-30708-3. Greenwood Publishing Group, Londra.
- Erik Jan Zurcher (1994) (İngilizce). Turkey: A modern history ISBN 0-7881-6497-X. Diane Publishing Corporation, Londra.
- R.T. Naylor (2004) (İngilizce). Hot money and the politics of debt, p. 101 Parables of peculiar talents ISBN 0-7735-2743-5. McGill-Queen's Press, Londra.
- Fotoğraf galerisi: "Sürmeneli Kastelli" (Türkçe). Hürriyet. 2008-6-2. http://fotoanaliz.hurriyet.com.tr/galeridetay.aspx?cid=12825&p=1&rid=4369 Fotoğraf galerisi:.
- Andrew Mango (2004) (İngilizce). The Turks today ISBN 1-58567-756-6. The Overlook Press, New York.