Baron de Tott
François Baron de Tott (Macarca: Báró Tóth Ferenc)(d. 17 Ağustos 1733, Chamigny, Fransa - ö. 24 Eylül 1793, Macaristan) Macar kökenli aristokrat bir Fransız subayıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nun 18. yüzyılda yaptığı reform hareketlerine olan katkılarıyla hatırlanır.
Hayatı
Fransa'nın kuzeyinde bir köy olan Chamigny'de bir Macar soylusunun torunu olarak doğdu. Gençliğinde babasının görev yaptığı alaya katıldı ve 1754 yılında teğmen oldu. 1755 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na elçi olarak atanan amcası Charles Gravier'in sekreteri olarak İstanbul'a gitti. Başlıca görevi Türkçe'yi öğrenmek, Osmanlı İmparatorluğu'nun durumunu incelemek ve Kırım Hanlığı hakkında bilgi toplamaktı.
1763'de Paris'e döndü ve Fransız devleti tarafından İsviçre'ye gönderildi. 1767 yılında Kırım'a konsolos olarak atandı. Görevi ülkeyi incelemek ve Kırım Tatarlarını Rusya'ya karşı kışkırtmaktı. Baron de Tott 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda önemli bir rol oynadı. Osmanlı devleti tarafından Çanakkale Boğazı'nı Rus donanmasına karşı savunmakla görevlendirilmişti.
François Baron de Tott anılarını dört ciltte topladı. Fransız Devrimi'nden sonra gittiği İsviçre'den Macaristan'a döndü. Burada 24 Eylül 1793'de öldü.
Osmanlı İmparatorluğu'ndaki çalışmaları
Humbaracı Ahmet Paşa'nın yolundan giden François de Tott Osmanlı ordusunu yenilemeye yönelik girişimlere katkıda bulundu. Obüs yapan bir dökümhanenin inşasını ve yeni topçu birliklerinin kurulmasını sağladı. Denizcilik okulunun temelini oluşturan denizcilik bilimi eğitimini başlattı. İstanbul Teknik Üniversitesi'nin geçmişi gerilere, Osmanlı dönemine, Sultan III. Mustafa’nın saltanat yıllarına kadar uzanmaktadır. Osmanlı Devletinde ilk kez Batılı anlamda mühendislik eğitimi vermek üzere 1773 yılında kurulan Mühendishane-i Bahr-i Hümayun (İmparatorluk Deniz Mühendishanesi), gemi inşaatı ve deniz haritalarının yapılması konusunda uzman personel yetiştiriyordu. Haliç Tersane’sinde yer alan okulun kurucusu bir Macar soylusu olan Baron de Tott'du.
Osmanlı'ların yenileşme hareketinde önemli rol oynayan Baron de Tott, açılan okulda ders de vermiştir. İlk başhoca ise birçok yabancı dil bilen ve gemi mühendisliği konusunda eğitim görmüş olduğu ileri sürülen Cezayirli Seyyid Hasan Hoca’dır. Okulun kitaplığının yabancı dillerden çevrilen birçok eserle zenginleştirildiği ileri sürülmektedir.
Osmanlı İmparatorluğu içinde seyahatlere de çıktı. Bu seyahatlerde İskenderiye, Halep, İzmir, Selanik ve Tunus gibi Akdeniz kıyısındaki şehirleri gezdi. Süveyş'de olası bir kanal yapımı için incelemelerde bulundu.