Barzani Aşireti

Barzani (بارزانی), Ahmed Barzani, Molla Mustafa Barzani, Mesud Barzani ve yeğeni İdris Barzani'nin mensup olduğu Kuzey Irak'taki Kürt aile. Bu aile 19. yüzyılda Nakşibendi Şeyhlerinin halifeleri olarak Barzan köyüne yerleştikten kısa bir süre sonra aşiretleşti.[1] Barzani Aşireti, Beroji, Mizorî, Şarvanî ve Dolemari olmak üzere dört aşiretten müteşekkil bir aşiret konfederasyonudur.

Barzan bölgesi Irak'ın Erbil iline bağlı olup ülkenin en kuzey ucunda yer almaktadır. Bölgenin merkezi Mergesor kazası olup kaza Mergesor, Barzan ve Şirvan olmmak üzere üç kazadan oluşmaktadır.

Etimoloji

Encyclopeadia of Iranica´ya göre Barzan adı, Kürtçenin de mensup olduğu kuzeybatı irani dilerde Mahalle anlamını taşımaktadır. Kökeni avestadaki varəzāna kelimesine dayanan "barzan", eski hintçedeki karşıtı vṛjána(Cemaat)´dır. Modern Kürtçede bu kelimenin yerini "Tax" almıştır.[2].

Tarihçe

Barzan tekkeleri

Barzan Şeyhleri Amidiye Emirleri soyundan gelmektedir. Mesud, Barzan'a yakın Hewinka Köyüne yerleşmiş ve o köyden bir kızla evlenmiştir. Aşiret reisliği Mesud'dan oğlu Said'e, Said'den torunu Şeyh Taceddin'e geçmiştir. Şeyh Taceddin din alimi olduğu için mürit toplamış ve Barzan Tekkesi'ni kurmuştur. Aşiret reisliği Şeyh Taceddin'den oğlu Şeyh Abdurrahman'a, Şeyh Abdurrahman'dan da oğlu Abdullah'a geçmiştir. Abdullah zühd ve takva ile ünü kazanmış ve oğlu Şeyh Abdusselam'ı Şeyh Seyyid Taha Nehri'nin medresesine göndermiştir. Şeyh Abdusselam Barzan'da bir medrese kurunca her taraftan öğrenciler Barzan'a okumaya gelmeye başlamıştır. Mevlana Halid Nakşibendi Barzan'a uğrayarak Şeyh Abdüsselam'ı halifesi olarak atamıştır.

Şeyh Muhammed

1872'de Şeyh Abdusselam öldüğünde Şeyh Muhammed reis olmuştur. Şeyh Muhammed de zühd ve takva ile ünü kazanmış ve Barzan tekkesi komşu aşiretlerden mazlumların sığınak haline gelmiştir. Bu yüzden diğer aşiret reisleri Şeyh Mumahhed'i Osmanlı yönetimine şikayet etmişlerdir. Osmanlı da Şeyh Muhammed'i Bitlis'e sürgün etmiştir. Şeyh Muhammed Bitlis'te bir yıl hapis yattıktan sonra Barzan'a dönmüş ve fazla zaman geçmeden 1903'de ölmüştür. Şeyh Muhammed, Şeyh Abdusselam, Şeyh Ahmed, Muhammed Sıddık, Babo ve Molla Mustafa olmak üzere beş oğlu geride bırakmıştır.

Şeyh Abdusselam

Şeyh Abdusselam bölgede sosyal ıslahatlar gerçekleştirmiş ve hem dini hem de milli bir lider konumuna gelmiştir. Ondan dolayı Barzan tekkesiyle irtibatlı olmayan aşiret de dahil olmak üzere, Şirvani, Dolameri, Mirozi, Beroji, Nizari, Kerdi, Hereki ve Bıneci aşiretleri Şeyh Abdusselam'ın liderliğinde Barzani adı altında ittifak kurmuşlardır. Şeyh Abdusselam Osmanlı yönteminin baskısından kurtulması için aşiret reisleriyle görüşmüş ve Kürt Teali ve Terakki Cemiyeti, Kürt Talebe Hêvî Cemiyeti ve Kürdistan Bağımsızlık Cemiyeti (Azadî) gibi Kürt örgütleri ve Şeyh Mahmud Hafid, Şeyh Abdulkadir Nehri ve İsmail Ağa Şikaki (Simko) gibi önde gelen liderler ile ilişiki kurmuştur.


Kaynakça

  1. ↑ Behn, W.: Barzani, Iranica.com(ingilizce)
  2. ↑ Baran Ruciyar: Berzan, kurdica.com (almanca)

İlgili kitaplar

Ayrıca bakınız

This article is issued from Vikipedi - version of the 11/13/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.