Bhutan müziği

Resmi karşılama törenlerinde sergilenen geleneksel bir dans türü

Bhutan müziği, zhungdra ve boedra gibi geleneksel^[1] türlerin yanı sıra rigsar gibi çağdaş akımları da barındırmaktadır. Bhutanlı bir müzikolog olan Jigme Drukpa, Bhutan müziğinin önde gelen müzisyenlerindendir.

Halk müziği

Bhutan'ın Zhabdrung Ngawang Namgyal (1594–1652) yönetiminde ilk kez bir araya geldiği 17. yüzyıl aynı zamanda halk müziği ve kağan dansının filizlendiği dönem olmuştur. Zamanın müzik aygıtları; lingm (flüt), dramnyen (ut) ve chiwang (keman)dı.

Drukpa Budizmi ve Budist müzik, Bhutan kültürü üzerinde büyük bir etki yaratmıştır. Birçok halk müziği şarkısı ve ilahi, Drukpa müziğinden esinlenmiştir.^[2]

Halk müziği çalgıları

• lingm
• chiwang
• dramnyen: üç telli rebağa benzer bir tür çalgı^[3]

Popüler müzik

Bhutan popüler müzik tarihi Bhutan Yayın Kurumu'yla başlamış ve Tashi Nyencha adlı öbeğin 1991'de Thimphu'da kurduğu kayıt stüdyosuyla gelişmiştir. Bhutanlılar bundan önce filmi şarkıları ve Hint popunun diğer türlerini dinliyotlardı. 1980'li yılların sonlarında ortaya çıkan rigsar, Bhutan popüler müziğinin en yaygın türüdür.^[3] Ulusal çapta popüler olan ilk müzisyen 1981 tarihli "Jyalam Jaylam Gi Ashi" parçasının yorumcusu Shera Lhendup'tur.

1980'lerin sonunda popülerliğini yitiren rigsar, Norling Drayang kayıt şirketinin kurulmasıyla yeniden canlanmıştır. Şirketin kısa süre içinde ilgi odağı olmasıyla rigsar, (Batı popu, Hint müziği ve Nepal müziğinin kaynaşmasıyla ortaya çıkan müzik türü) Bhutan müziğinin önde gelen müzik dalı olmuştur. Bhutan tarihinin en çok satan rigsar albümü Suresh Moktan ve Lhamo Dukpa'nın birlikte hazırladığı Yeni Akımlar (1996) adlı yapıttır. Şarkı sözü yazarı ve besteci Lhamo Dukpa ilk çağdaş Bhutan kadın şarkıcıdır. Suresh ise albümün kayıt kalitesinin yetersiz olduğunu öne sürmüş ve Yeni Akımlar, piyasadan çekilmiştir. Buna karşın, hayranlarının çabalarıyla rigsar, "yeni ve eski" ezgilerin bütünleştiği bir müzik türüne evrilmiştir.

Rigsar müzisyenlerinden biri de Neten Dorji'dir.

Birçok ülkenin tersine Bhutan halk müziği, popüler müzik içinde yer almamaktadır.

Geleneksel dranyen (bir tür halk müziği gitarı) popüler müzikte kullanılmak üzere rigsar dranyenine dönüştürülmüştür.^[4]

Müzisyenler

• Tshewang Loday
• Lhamo Dukpa
• Nguldrup Dorji
• Neten Dorji
• Suresh Moktan
• Norling Drayang.
• Khuju Luyang
• Tashi Nyencha
• Karma Sherub
• Shera Lhendup
• Kenzang Norbu
• Rinchen
• Karma Sherub
• Choki Sean
• Melody drayang
• hatsano banoshi

Notlar

1. Rigsar müziği geleneksel müziğe karşı
2. Gürleyen Ejderhanın Sesleri
3. Ngesem Ngesem'den Khu Khu Khu'ya: Rigsar müziği, sevenlerinin desteğini kazandı
4. Geleneksel Bhutan gitarı

Kaynakça

• "Gürleyen Ejderhanın Sesleri". The Rhythm Divide. 4 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110804220343/http://www.abc.net.au/rn/relig/rhythm/stories/s1360626.htm. Erişim tarihi: 30 Nisan 2009. 
• "Ngesem Ngesem'den Khu Khu Khu'ya: Rigsar müziği, sevenlerinin desteğini kazandı". Kuensel Online. 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120716225824/http://www.kuenselonline.com/modules.php?name=News&file=article&sid=2420. Erişim tarihi: 30 Nisan 2009. 
• "Geleneksel Bhutan gitarı". Rigsar Dranyen. 18 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150318131509/http://www.raonline.ch/pages/bt/visin/bt_music01a.html. Erişim tarihi: 30 Nisan 2009. 
• "Bhutan müzik endüstrisi zararlı eğilimler geliştiriyor". Inwent.org. 8 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20070208183342/http://www.inwent.org:80/v-ez/lis/bhutan/musik.htm. Erişim tarihi: 30 Nisan 2009.