Birleşik zamanlı fiil

Birleşik fiiler ar es di gibi fiilerdir

Birleşik fiil ile karıştırılmamalıdır.

Örnekler
gel+ecek+ti+m git+meli+y+miş oku+yor+sa+m

Birleşik zamanlı fiiller, Türkçede herhangi bir haber ya da dilek kipine "-di", "-miş" veya "-se" ek-fiilleri eklenerek oluşturulan fiiller.

• Hayatımın en mutlu anıymış, bilmiyordum. -Orhan Pamuk, Masumiyet Müzesi (hikâye birleşik zamanı: şimdiki zaman + hikâye geçmiş zaman )
• Bunların hepsini Nâzım okutacak, yalnız musiki için Don Pedrelli gelecekmiş. -Halide Edip Adıvar, Handan (rivayet birleşik zamanı: gelecek zaman + rivayet geçmiş zaman)
• Yarın bize misafir gelecekse hazırlık yapalım. (şart birleşik zamanı: gelecek zaman + dilek-şart kipi)

Bildirme eki olarak da bilinen "-dir" ek-fiili ise birleşik zamanlı fiil yapmaz:

• Bu öyküde tembelliğin zararlarından bahsedilmiştir. (rivayet geçmiş zaman, basit zamanlı fiil)

Hikâye birleşik zamanı

Haber ya da dilek kiplerinden birine -di eki getirilerek yapılır:

• -mişti
• -rdi
• -yordu
• -meliydi
• -seydi
• -eydi

sil	er	di	m
fiil	geniş zaman eki	hikâye eki	kişi eki

Öğrenilen (miş’li) geçmiş zamanın hikâyesi: sil-miş-ti

Görülen geçmiş zamanın hikâyesi: sil-di-y-di

Şimdiki zamanın hikâyesi: sil-iyor-du

Gelecek zamanın hikâyesi: sil-ecek-ti

Gereklilik kipi hikâyesi: sil-meli-y-di

İstek kipinin hikâyesi: sil-e-y-di

Dilek-şart kipinin hikâyesi: sil-se-y-di

Not: Emir kipinin hikâye birleşik zamanı yoktur.

Rivâyet birleşik zamanı

Haber ya da dilek kiplerinden birine -miş eki getirilerek yapılır. Bu ek, ünlü uyumuna göre değişerek -mış, -muş, -müş olabilir.

sil	er	miş	im
fiil	geniş zaman eki	rivayet eki	kişi eki

Öğrenilen (miş’li) geçmiş zamanın rivayeti: sil-miş-miş-im

Şimdiki zamanın rivayeti: sil-iyor-muş-um

Gelecek zamanın rivayeti: sil-ecek-miş-im

Gereklilik kipi rivayeti: sil-meli-y-miş-im

Dilek-şart kipinin rivâyeti: sil-se-y-miş-im

İstek kipinin rivâyeti: sil-e-y-miş-im

Not: Görülen (-di'li) geçmiş zamanın ve emir kipinin rivayet birleşik zamanı yoktur.

Şart birleşik zamanı

Haber kipi fiillerine -se eki getirilerek yapılır. Bu ek ünlü uyumuna göre -sa olabilir. Şart birleşik zamanı, eylemin yapılışını başka bir eylemin yapılışına şart koşar. Örnek: Yarın bize gelirsen sevinirim.

gel	ir	se	n
fiil	geniş zaman eki	şart eki	kişi eki

Geniş zamanın şartı: bak-a-r-sa-n

Şimdiki zamanın şartı: sil-iyor-sa-m

Öğrenilen (-miş’li) geçmiş zamanın şartı: sil-miş-se-m

Görülen (-di'li) geçmiş zamanın şartı: sil-di-y-se

Gelecek zamanın şartı: sil-ecek-se-m

Gereklilik kipinin şartı: sil-meli-y-se-m

Not: Gereklilik kipi hariç dilek kiplerinin şart birleşik zamanı yoktur.

Katmerli birleşik zaman

Hikâye ve rivayet birleşik zamanlarına ek-fiilin şartı (-se) eklenirse “katmerli birleşik zaman” oluşur:

• siliyorduysa, siliyormuşsa.
• gelecektiyse, gelecekmişse.

Kaynakça