Cesur Yürek

Cesur Yürek (Braveheart)
Yönetmen	Mel Gibson
Yapımcı	Bruce Davey Mel Gibson Alan Ladd, Jr.
Senarist	Randall Wallace
Oyuncular	Mel Gibson (William Wallace), James Robinson (Genç William), Sean Lawlor (Malcolm Wallace), Sandy Nelson (John Wallace), James Cosmo (Campbell), Sophie Marceau (Prenses Isabelle)
Müzik	James Horner
Görüntü yönetmeni	John Toll
Kurgu	Steven Rosenblum
Dağıtıcı	Paramount Pictures (ABD) 20th Century Fox (ABD dışı)
Yapım yılı	1995, ABD
Süre	177 dakika
Dil	İngilizce Fransızca Latince
Bütçe	53 milyon ABD doları
Hasılat	100,204,000 $

Cesur Yürek; (İngilizce: Braveheart) Mel Gibson'in yönettiği ve başrolünü oynadığı tarihî, yarı kurgusal film. William Wallace'ın hayatını anlatır. Film Türkiye sinemalarında yıllarca gösterilerek bir rekora imza atmıştır. 1996 yılında 10 dalda Oscar'a aday olan yapım, yönetim, görüntü yönetimi, efekt, makyaj ve en iyi film dallarında ödüle layık görülmüştü.

Öykü

M.S 1280 yılında, "Uzunbacaklı" Edward İskoçya'nın büyük bir bölümünü işgal eder ve işgal sırasında William Wallace’ın babasıyla ağabeyini öldürür. Amcası tarafından yurtdışında büyütülen Wallace, yıllar sonra Uzunbacaklı’nın zalim yönetiminin sürdüğü İskoçya’ya döner. Çiftçilik yaparak sakin bir yaşam kurmak isteyen Wallace beladan uzak durmaya çalışır. Çocukluk aşkı Murron’a tekrar aşık olan Wallaca ona Murron’ın çocukken verdiği ve yıllarca sakladığı “gül”ni gösterir. Daha sonra kralın koyduğu primae noctis emri yüzünden gizlice evlenirler. Fakat bir gün, kasabadaki İngiliz askerleri Murron’a tecavüz etmeye çalışır. Askerlere saldıran Wallace, Murron’ı kurtarır ve bir ata bindirerek kaçmasını sağlar. Ancak Murron yolda yakalanır. Kasabanın şerifi, bütün kasaba halkının önünde Murron’ın boğazını keser. Gözü dönen Wallace, kasabadaki diğer İskoçların da yardımıyla İngiliz garnizonunu yener ve o da şerifin boğazını keser.

Bölgedeki İngiliz lordunun karşılık vereceğini bilen Wallace ve adamları, İngiliz askerlerinin üniformalarını giyerek bir İngiliz kalesine girer ve kaleyi tamamen yakarlar. Wallace’ın kahramanlıklarından cesaret alan İskoç halkı da İngilizlere karşı ayaklanır.

Wallace’ın efsanesi dilden dile yayılır ve dağılmış olan İskoç klanları gönüllü olarak ona katılmak isterler. Wallace ordusunun başına geçer ve Stirling’te İngiliz ordusunu yener. Bu büyük başarısı için, İskoç soyluları onu İskoçya’nın koruyucusu ilan ederler. Daha sonra York’u işgal eden Wallace burada Uzunbacaklı’yı bekler. Sıradaki büyük savaş için soylulardan yardım ister ve İskoç tahtının varisi Bruce’dan yardım için söz alır. Ancak Falkirk Savaşı’nda İskoç soyluları ona ihanet eder. Uzunbacaklı’ya yenilen Wallace saklanmak zorunda kalır.

İngilizlerle gerilla taktiğiyle savaşmaya devam eden Wallace, Falkirk’te ona ihanet eden iki İskoç soylusunu öldürür. Bu arada, daha önce İngiliz elçisi olarak Wallace’la görüşen ve ona aşık olan Prens Edward’ın (Uzunbacaklı’nın oğlu ve vârisi) eşi Prenses Isabelle, ona yardım eder. Sonra bir geceyi birlikte geçirirler ve Wallace’tan hamile kalır.

Wallace’a ihanet ettiği için vicdan azabı duyan Bruce, onu Edinburg’a çağırtır. Bu şekilde İngilizlere karşı başarılı olamayacağını düşünen Wallace, soyluların yardımını alabileceği umuduyla bu daveti kabul eder. Ancak Edinburg’a geldiğinde, Bruce’un babası ve diğer soylular tarafından kurulan tuzağa düşerek yakalanır. Babasına karşı büyük bir öfke duyan Bruce, onun babalığını reddeder.

Wallace Londra’da krala ihanet etmek suçundan mahkemeye çıkar. Bunu reddeden Wallace, Uzunbacaklı’ya hiçbir zaman bağlılık yemini etmediğini söyler. Bunun üzerine mahkeme, onun “acıyla arındırılmasına” karar verir. Londra meydanında halkın önünde işkenceye maruz kalan Wallace, son gücüyle “Özgürlük!” diye haykırır. Kafası kesilmeden önce, kalabalığa döner ve Murron’ı ona gülümserken görür.

Tarihsel Uyuşmazlıklar

'İngiliz' Tarihçi Elizabeth Ewan, Cesur Yürek'in iyi bir senaryo için tarih gerçekleri kurban ettiğini söylemiştir.

Filmde II. Edward'ın karısı olan Isabella, III. Edward'ın da annesidir. William Wallace'la Falkirk Savaşı'ndan sonra, yani 1298'de bir ilişki yaşayan Prenses, gerçekte bu tarihte iki-üç yaşlarındadır. III. Edward da aslında 1312 yılında, yani Wallace'ın ölümden 7 yıl; Falkirk'ten 14 yıl sonra doğmuştur.

Tarihçi Sharon Kressa filmde birçok hatanın olduğunu öne sürmüştür. Bunların başında da Wallace ve adamlarının etek giymelerini gösterir. Kressa'ya göre filmin geçtiği tarihlerde İskoçya'da hiç kilt giyilmemiştir.

William Wallace'ın babası Malcolm Wallace filmde gösterildiği gibi bir köylü değil; toprak sahibi bir soyludur. Yani William Wallace da aslında doğuştan soyludur.

Primae noctis (yeni gelin zorla alımı) hakkı diye bir şey o zamanlar yoktu.

Uzunbacaklı, Wallace'la aynı zamanda değil, ondan 2 yıl sonra öldü.

Stirling'deki savaşta İngiliz süvarileri, filmdeki gibi İskoçlar tarafından uzun mızraklarla değil, üzerinden geçtikleri köprünün aşırı ağırlıktan dolayı yıkılmasıyla yenilmişlerdir.

Yapım

Gibson, William Wallace rolünü oynamak için yaşlı olduğunu düşündüğünden bu rolü Jason Patric’in oynamasını istemiştir. Ancak şirketi Icon Productions finansal sıkıntı içinde olduğu için rolü oynamak zorunda kalmıştır. Warner Bros., Mel Gibson’ın Lethal Weapon 4’te oynayacak olması sebebiyle filmi finanse etmek istemiş, fakat Gibson bunu reddetmiştir. Paramount Pictures ise filmin dağıtımını Fox Studios’un uluslar arası kanunlar konusunda yardımından sonra kabul etmiştir.^[1]

Ekip çekimler için İskoçya’da altı hafta harcadıktan sonra, ana savaş sahneleri İrlanda’da çekilmiş ve çekimlerde İrlanda Ordusu’nun askerleri kullanılmıştır. Bazı sahnelerde sayıları 1,600’e kadar çıkan askerlere film için sakal bırakma izni verilmiştir.^[2]

Karşılama

Gişe

Açılış haftasonunda, Cesur Yürek ABD’de $100,999,938,276 hasılat yaptı. Filmin A.B.D.’deki toplam hasılatı $75,600,000; tüm dünyadaki hasılatı ise $210,400,000 oldu.

Filmdeki Stirling Savaşı, sinema tarihinin gelmiş geçmiş en iyi savaş görüntüleri olarak kabul edilir.^[3][4]

Film dünyada ve tabi ki İskoçya’da büyük ilgi gördü. Filmin tüm dünyadan hayranları William Wallace’ın İskoçların bağımsızlığı için savaştığı yerleri görmeye İskoçya’ya ve filmin savaş sahnelerinin çekildiği İrlanda’ya geldi. 1997’de filmin senaristi Randall Wallace, Stirling’de Cesur Yürek’le ilgili bir konferans verdi.

Ödüller

Film 1995 Oskar Ödülü de dahil olmak üzere birçok ödül aldı:

• En İyi Film
• En İyi Yönetmen (Mel Gibson)
• En İyi Sinematografi
• En İyi Makyaj
• En İyi Ses Düzenlemeleri

Aday gösterildiği ödüller:

• Film Düzenlemeleri
• Kostüm Dizaynı
• En Orijinal Film
• Ses
• Müzik

Kültürel Etkiler

Lin Anderson’ın Cesur Yürek filminden etkilenerek yazdığı Braveheart: From Hollywood To Holyrood kitabı, 1990’ların ortasından sonuna kadar İskoçların politik görüşlerini etkilemiştir.

Wallace Anıtı

1997’de, Stirling yakınındaki Wallace Anıtı’nın dışına, Tom Church adlı heykeltıraş tarafından William Wallace olarak Mel Gibson’ın heykeli yapıldı. Bu heykel büyük tartışmalara yol açtı. Bölgede yaşayan bir sakin, heykelin Wallace’ın kutsallığını bozduğunu öne sürdü.^[5] 1998’de heykelin başı bilinmeyen bir kişi tarafından balyozla kırıldı. Heykel onarıldıktan sonra vandalizmden korunması için etrafına bir kafes yapıldı. Ancak “Özgürlük” diye bağıran heykelin bir kafes içine kapatılması komik bir çelişki olarak göze çarpıyor.

Eleştiriler

Senaryonun Randall Wallace tarafından yazılmış olmasına rağmen, İngiliz tahtının varisi II. Edward’ın eşcinsel olarak gösterilmesinin tepkilerini Gibson gördü. Kaynak eleştiri Bazıları II. Edward’ın bu şekilde zayıf biri olarak gösterilmesini ve I.Edward’ın oğlunun erkek sevgilisini pencereden aşağı attığı sahneyi eleştirmiştir.^[6][7] Gibson bu eleştiriler karşısında kendini şöyle savundu:

“Ben sadece tarihi göstermeye çalıştım. Örneğin tüm dünyayı fetheden Büyük İskender de bir eşcinseldi. Ama bu öykü Büyük İskender ile ilgili değil. Bu II. Edward’la ilgili.”^[8]

Gibson, kralın bir psikopat olduğu için oğlunun sevgilisini öldürdüğünü ve bazı seyircilerin buna gülmesine şaşırdığını söylüyor:

"Maalesef bir sahneyi filmden çıkartmak zorunda kaldık . . . II. Edward’ın acısını ve durumunu anlamanızı sağlayacak sahneyi . . . Ama bu, filmi ilk perdede çok fazla tıkadı ve şöyle düşündünüz, 'Bu hikâye ne zaman başlayacak?' "^[9]

Müzikleri

Filmin müzikleri, Titanik’in de soundtrack’ini yapan James Horner tarafından hazırlandı ve Londra Senfoni Orkestrası tarafından kaydedildi. İlk soundtrack’in çok başarılı olması üzerini Horner 1997’de More Music from Braveheart (Cesur Yürek’ten daha fazla müzik) adıyla ikinci bir soundtrack yaptı. Uluslar arası ve Fransızca versiyonları da yayınlandı. Orijinal albüm filmdeki önemli sahnelerden alınan 77 dakikalık müziği içermektedir.

Cesur Yürek (1995)

1. Main Title (2:51)
2. A Gift of a Thistle (1:37)
3. Wallace Courts Murron (4:25)
4. The Secret Wedding (6:33)
5. Attack on Murron (3:00)
6. Revenge (6:23)
7. Murron’s Burial (2:13)
8. Making Plans/ Gathering the Clans (2:05)
9. “Sons of Scotland” (6:19)
10. The Battle of Stirling (6:07)
11. For the Love of a Princess (4:07)
12. Falkirk (4:04)
13. Betrayal & Desolation (7:48)
14. Mornay’s Dream (1:18)
15. The Legend Spreads (1:09)
16. The Princess Pleads for Wallace’s Life (3:38)
17. “Freedom”/The Execution/ Bannockburn (7:24)
18. End Credits (7:16)

Cesur Yürek Filmi Müzikleri (1997)

Bu albüm daha çok filmdeki dialoglardan oluşmuştur.

1. Prologue/ "I Shall Tell You of Williams…" (dialogue-Robert the Bruce) (3:35)
2. Outlawed Tunes on Outlawed Bag Pipes (2:03)
3. The Royal Wedding (dialogue-Robert the Bruce) (2:12)
4. "The Trouble with Scotland" (dialogue-King Edward the Longshanks) (0:40)
5. Scottish Wedding Music (1:14)
6. Prima Noctum (1:46)
7. The Proposal (dialogue-Wallace and Murron) (1:35)
8. "Scotland Is Free!" (dialogue-Wallace) (0:17)
9. Point of War/JonnyCope/Up in the Morning Early (traditional) (2:59)
10. Conversing with the Almighty (dialogue-various) (1:20)
11. The Road to the Isles/ Grendaural Highlanders/ The Old Rustic Bridge by the Hill (traditional) (3:52)
12. "Son of Scotland!" (dialogue-Wallace) (12:09)
13. Vision of Murron (1:45)
14. "Unite the Clans!" (dialogue-Wallace) (0:23)
15. The Legend Spreads (dialogue-Storytellers) (1:07)
16. "Why Do You Help Me?" (dialogue-Wallace and Princess Isabelle) (0:37)
17. For the Love of a Princess (previously released score) (4:05)
18. "Not Every man Really Lives" (dialogue-Wallace and Isabelle)
19. "The Prisoner wishes to Say a Word (dialogue-The Executioner and Wallace) (3:43)
20. "After the Beheading" (dialogue-Robert the Bruce) (1:48)
21. "You Have Bled for Wallace!" (dialogue-Robert the Bruce) (1:22)
22. Warrior Poets (dialogue-Wallace) (0:29)
23. Scotland the Brave (traditional) (2:47)
24. Leaving Glenurquhart (traditional) (3:32)
25. Kirkhill (traditional) (4:08)

Kaynaklar

1. Michael Fleming (2005-7-25). "Mel tongue-ties studios". Daily Variety. http://www.variety.com/article/VR1117926430.html?categoryid=13&cs=1. 
2. Braveheart 10th Chance To Boost Tourism In Trim, Meath Chronicle, August 28, 2003 (Accessed 30 April 2007)
3. "En iyi ve en kötü savaş sahneleri". CNN. 2007-03-30. http://www.cnn.com/2007/SHOWBIZ/Movies/03/29/movie.battles/index.html. Erişim tarihi: 2007-04-01. 
4. Noah Sanders (2007-03-28). "Muhteşem modern savaş sahneleri". Double Viking. http://www.doubleviking.com/great-modern-battle-scenes-4361-p.html. Erişim tarihi: 2007-04-02. 
5. The American Spectator
6. Gayler kilt giyenlere dikkat etmeli
7. 'Rob Roy' ve 'Cesur Yürek'te erkeklik ve marjinallik 1997 Kışı
8. San Francisco Günlüğü, Mayıs 21, 1995, “Mel Gibson Dons Kilt and Directs” by Ruth Stein
9. USA Today, Mayıs 24, 1995, “Gibson aileye ve özgürlüğe inanıyor, Marco R. della Cava

Dış bağlantılar

• (Türkçe) Sinemalar.com profili ve fragman