Luis Buñuel

Luis Buñuel

Luis Buñuel (1968)
Doğum Luis Buñuel Portolés
22 Şubat 1900
Calanda, İspanya
Ölüm 29 Haziran 1983 (83 yaşında)
Meksika
Evlilik(ler) Jeanne Buñuel (1934–1983)

Luis Buñuel Portolés (22 Şubat 1900, Calanda - 29 Haziran 1983), sürrealist İspanyol yönetmen ve senarist. Otoriteler tarafından sinema tarihinin en etkili yönetmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Hayatı

1900'de İspanya'nın Aragón eyaletine bağlı Calanda'da doğdu. Madrid Üniversitesi'ne girmeden önce Zaragoza'da bulunan Colegio del Salvador'da oldukça ağır bir cizvit eğitimi aldı. Madrid Üniversitesi'nde doğal bilimler ve ziraat okurken daha sonra mühendislik, en sonunda da psikoloji bölümüne geçti. Burada Salvador Dali ve Federico Garcia Lorca ile tanıştı. Sinema eğitimi almak için avangard deneyimlerin boy gösterdiği 1920'lerin Paris'ine gitti. "Mauprat" filminde Jean Epstein'ın, "La Sirène des Tropiques" filminde ise Mario Nalpas'ın asistanlığını yaptı. 1929'da Salvador Dali ile birlikte içinde bir kadının gözbebeklerinin bir ustura ile kesildiği ünlü sahneyi barındıran gerçeküstücü bir klasik olan Bir Endülüs Köpeği adlı filmi gerçekleştirdi.

1930'da Marquis de Sade'ın Sodom'un 120 Günü adlı eserinden izler taşıyan Altın Çağ'ı çekti. Filme Salvador Dali ile birlikte başlamayı planlamıştı ancak yaşanan anlaşmazlık nedeniyle yalnız çekmek durumunda kaldı. Katolizmi hedef aldığı söylenen film, büyük skandala yol açtı ve gösterimi yasaklandı. Film üzerindeki yasak ancak 1980 yılında ortadan kalktı.

Bu filmi çekmesinden iki yıl sonra Las Hurdes bölgesindeki yoksulluğu gözler önüne seren bir belgesel olan Ekmeksiz Toprak filmini çekti. 1936'da iç savaşın başlamasına yakın, değişen politik iklimi anlatan bir belgesel olan España 1936 (İspanya 1936) filminin senaryosuna katkıda bulundu ve yapımcılığını üstlendi.

1939'da iç savaş sırasında ABD'ye gitti ve çeşitli belgeseller çekti. 1947'de Meksika'ya geçti ve burada Meksikalı kenar mahalle çocuklarının yaşamını anlattığı unutulmaz filmi olan Los Olvidados'u çekti. Bu film ona Cannes Film Şenliği'nde en iyi yönetmen ödülünü kazandırdı. 1955'e kadar uluslararası düzeyde dikkat çekip beğeni toplayacağı 14 film çekti. 1955'te Fransa'ya döndü ve onu sinema sanatının merkezine yerleştirecek olan üç ortak yapıma imza attı. 1961'de İspanyol hükümeti tarafından Viridiana'yı çekmesi için İspanya'ya davet edildi. Film, içinde barındırdığı kilise karşıtı öğeler nedeniyle İspanya'da büyük tepkilere yol açtı ve ülkede gösterimi yasaklandı. Geri kalan hayatını İspanya dışında geçirdi. 1954 senesinde kendine has Robinson Crouse'u çekti. 1951 yılında "Susanna" adlı filmi çekti ve bu film çok tutulmadı. 1953 de "El" adlı tanınmış filmi çekmiştir. 1956 yılında güzel oyuncu Simone Signoret'in başrolü oynadığı La Mort ce Jardin'i çekti. 1959 senesinde Francisco Rabal'ın başrolü oynadığı dram filmi Nazarin'i çekti. 1962 senesinde gizemli ve dram filmi olan esrarengiz El Angel Exterminador'u çekti ve bu filmi de ses getirdi. 1964 senesinde Le Journal D' Une Femme De Chambre'yi çekti. 1967'de ise birçok ödül kazandığı ve tüm dünyada ses getiren güzel oyuncu Catherine Denevue ile Bella De Jour'u çekmiştir. 1970 senesinde ise "Tristana" adlı filmi çekti ve bu film de çok ses getirdi. İspanya iç savaş dönemi kölelik üzerine yapılmış bir filmdir. Başrolleri Fernando Rey ve güzel yıldız Catherine Denevue paylaşmıştır. Bu filmden sonra 1972 senesinde "Burjuvazinin Çekiciliği" adlı filmde , burjuva kesimin bir türlü yemek yiyemediklerini anlatmıştır. Bu filmde de yine vazgeçmediği oyuncu Fernando Rey oynamaktadır. 1977 yılında "Arzunun O Belirsiz Nesnesi" adlı filmi çekerek sinemayı bıraktı. Fernando Rey yine başrolü oynamıştır. 1983'te Mexico City'de öldü.

Hayatını anlatan otobiyografik kitabı "Mon Dernier Soupir", Son Nefesim (ISBN 975-53345-7-8) ismiyle Türkiye'de de yayımlandı.

Gerçeküstücülük

Buñuel'in filmleri gerçeküstücülük açısından en önemli ve ünlü filmlerdir. İlk filmi olan ve senaryosunu Salvador Dali ile birlikte yazdığı Un Chien Andalouda; ve ikinci filmi olan L'Age d'Ôrda katışıksız bir gerçeküstücü biçimde dinî ve resmî otoritelere göndermelerde bulundu ve büyük eleştirilere maruz kaldı.

Filmleri

Yönetmen

Orijinal Adı Diğer Adları Yıl Ülke Dil Süre Notlar
Un Chien Andalou Bir Endülüs Köpeği 1929 Fransa Fransızca 16 dak. Buñuel ve Salvador Dali yazdı.
L'Âge d'or Altın Çağ 1930 Fransa Fransızca 60 dak. Buñuel and Salvador Dali yazdı.
Las Hurdes: Tierra Sin Pan Ekmeksiz Toprak - Land Without Bread 1933 İspanya Fransızca 30 dak. Belgesel /mockumentary
Gran Casino Magnificent Casino 1947 Meksika İspanyolca 92 dak.
Centinela, alerta! Guard! Alert 1937 İspanya İspanyolca 80 dak.
El Gran Calavera The Great Madcap 1949 Meksika İspanyolca 92 dak.
Los Olvidados Unutulmuşlar 1950 Meksika İspanyolca 85 dak. Cannes Film Festivali - En İyi Yönetmen
Mexico Akademi Ödülleri - Golden Ariel + Silver Ariel
Susana The Devil and the Flesh 1951 Meksika İspanyolca 86 dak. Cannes Film Festivali - En İyi Öncü Film
La hija del engaño The Daughter of Deceit 1951 Meksika İspanyolca 78 dak.
Subida al cielo Ascent to Heaven (Mexican Bus Ride) 1952 Meksika İspanyolca 85 dak.
Una mujer sin amor A Woman Without Love 1952 Meksika İspanyolca 85 dak.
El Bruto The Brute 1953 Meksika İspanyolca 81 dak.
Él This Strange Passion / Torments 1953 Meksika İspanyolca 92 dak.
La ilusión viaja en tranvía Illusion Travels by Streetcar 1954 Meksika İspanyolca 82 dak.
Abismos de pasión / Cumbres Borrascosas Wuthering Heights 1954 Meksika İspanyolca 91 dak.
Robinson Crusoe 1954 Meksika İngilizce 90 dak. Academy Awards, Mexico - Golden Ariel ve Silver Ariel
Ensayo de un crimen Archibaldo de la Cruz'un Suçlu Yaşamı 1955 Meksika İspanyolca 89 dak.
El río y la muerte The River and the Death 1955 Meksika İspanyolca 91 dak.
Cela s'appelle l'aurore That is the Dawn 1956 İtalya - Fransa Fransızca 102 dak.
La mort en ce jardin Death in the Garden 1956 Fransa - Meksika Fransızca 104 dak.
Nazarín 1959 Meksika İspanyolca 94 dak. Cannes Film Festivali - Jüri Özel Ödülü
Bodil, Avrupa Dışı En İyi Film
La fièvre monte à El Pao Fever Rises in El Pao / Republic of Sin 1959 Fransa - Meksika Fransızca 109 dak.
The Young One La Joven 1960 Meksika, ABD İngilizce 96 dak. Cannes Film Festivali - Özel Mansiyon
Viridiana 1961 Meksika - İspanya İspanyolca 90 dak. Cannes Film Festivali - Altın Palmiye
El Ángel Exterminador Yokedici Melek 1962 Meksika İspanyolca 95 dak. Bodil - En İyi Avrupa Dışı Film
Le journal d'une femme de chambre Oda Hizmetçisinin Günlüğü 1964 Fransa - İtalya Fransızca 98 dak.
Simón del desierto Çöllerin Simon'u 1965 Meksiko İspanyolca 45 dak. Venedik Film Festivali - FIPRESCI Ödülü + Özel Jüri Ödülü
Belle de jour Gündüz Güzeli 1967 Fransa - İtalya Fransızca 101 dak. Venedik Film Festivali - Altın Aslan + Pasinetti Ödülü
Bodil - En İyi Amerika Dışı Film
La Voie Lactée Samanyolu 1969 Fransa - İtalya Fransızca 105 dak. Berlin Uluslararası Film Festivali - FIPRESCI Ödülü + Onur Mansiyonu + Interfilm Ödülü
Tristana 1970 Fransa - İtalya - İspanya İspanyolca 105 dak.
Le charme discret de la bourgeoisie Burjuvazinin Gizli Çekiciliği 1972 Fransa - İtalya - İspanya Fransızca 102 dak. Oscar - En İyi Yabancı Film
BAFTA - En İyi Senaryo
Fransa Sinema Eleştirmenleri Sendikası - En İyi Film
NSFC Ödülü - En İyi Yönetmen
Le fantôme de la liberté Özgürlük Hayaleti 1974 Fransa - İtalya Fransızca 104 dak. İtalyan Ulusal Sinema Gazetecileri Sendikası - Gümüş Kurdele - En İyi Yönetmen
Cet obscur objet du désir Arzunun O Belirsiz Nesnesi 1977 Fransa - İspanya Fransızca 105 dak. NSFC - En İyi Yönetmen
NBR - En İyi Yönetmen

Senarist

  • 1936 España 1936 / Madrid 1936
  • 1936 ¡Centinela, alerta!
  • 1936 ¿Quién me quiere a mí? / Who Loves Me?
  • 1950 Susana / The Devil and the Flesh
  • 1950 Los Olvidados / Unutulmuşlar
  • 1950 Si usted no puede, yo sí
  • 1951 Una Mujer sin amor / A Woman Without Love
  • 1952 El Bruto / The Brute
  • 1952 Él /This Strange Passion
  • 1952 Subida al cielo / Mexican Bus Ride
  • 1953 La Ilusión viaja en tranvía / Illusion Travels by Streetcar
  • 1954 Abismos de pasión / Wuthering Heights
  • 1954 El Río y la muerte / Nehir ve Ölüm
  • 1954 Las Aventuras de Robinson Crusoe / Robinson Cruseo
  • 1955 Cela s'appelle l'aurore
  • 1955 Ensayo de un crimen / The Criminal Life of Archibaldo de la Cruz
  • 1956 La Mort en ce jardin / Death in the Garden
  • 1958 Nazarín
  • 1959 La Fièvre monte à El Pao / Günah Cumhuriyeti
  • 1960 La Joven / White Trash-The Young One
  • 1961 Viridiana
  • 1962 El Ángel exterminador / Mahvedici Melek
  • 1964 Le Journal d'une femme de chambre / Bir Hizmetçinin Günlüğü
  • 1965 Simón del desierto / Çöllerin Simon'u
  • 1967 Belle de jour / Gündüz Güzeli
  • 1969 La Voie lactée / Samanyolu
  • 1970 Tristana
  • 1972 Le Charme discret de la bourgeoisie/ Burjuvazinin Gizli Çekiciliği
  • 1972 Le Moine / The Monk
  • 1972 Una Historia decente
  • 1974 Le Fantôme de la liberté / Özgürlük Hayaleti
  • 1977 Cet obscur objet du désir / Arzunun O Belirsiz Nesnesi

Yapımcı

Ödüller

Dış bağlantılar

Luis Buñuel' in Yönettiği Filmler
1940 öncesi
Bir Endülüs Köpeği • Altın Çağ • Ekmeksiz Toprak • España 1936
1940 - 1950
Gran Casino • El Gran Calavera • Los Olvidados • Susana • La Hija del Engaño • Subida al Cielo • Una Mujer Sin Amor • El Bruto • Él • La Ilusión Viaja en Tranvía • Abismos de pasión • Robinson Crusoe • Archibaldo de la Cruz'un Suçlu Yaşamı • El río y la muerte • Cela s'Appelle l'Aurore • La Mort en ce Jardin • Nazarín • La Fièvre Monte à El Pao
1960 - 1970
En İyi Yönetmen National Board of Review Ödülü sahipleri
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/29/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.