Eski Dünya maymunları

Eski Dünya maymunları
Batı gorili (Gorilla gorilla)
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar) Şube: Chordata (Kordalılar) Sınıf: Mammalia (Memeliler) İnfra sınıf: Placentalia (Eteneliler) Takım: Primates (Maymunlar) Alt takım: Haplorrhini - (Kuru burunlu maymunlar) İnfra takım: Catarrhini - (Eski Dünya maymunları) E. Geoffroy, 1812
Sınıflandırma
Metne bakınız
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Eski Dünya maymunları ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Eski Dünya maymunları ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Diyana uzun kuyruklu maymunu

Eski Dünya maymunları veya Dar burunlu maymunlar (Catarrhini) maymunların bir infra takımı. Bu grup Avrasya ve Afrika'nın tüm kuru burunlu maymun türlerini kapsar, ve kuyruklu eski dünya maymunları (Cercopithecoidea) ve insansılar (Hominoidea) olarak iki üst familyaya ayrılır.

Özellikleri

Eski Dünya maymunları genel olarak yeni dünya maymunlarından büyüktür. En küçükleri 0,8 - 1,3 Kiloya ulaşırken, en büyükleri (goril) 200 Kiloya kadar varabilir. Burunlarında, kulaklarında (kemikleşmiş duyma kanalı) ve dişlerinde ortak özellikleri bulunur. Ayrıca popo kısmında oturma kasları bulunur ve başparmak ta tutunmak için kullanılabilir. Bu grupta farklı uzunlukta kuyrukları olan türler vardır, ancak kuyruk tutunmak için kullanılamaz. Parmaklarda yassı tırnaklar bulunur.

Yayılım ve yaşam şekli

Dünyanın her yanına yayılmış olan insanın haricinde eski dünya maymunları Afrika'nın (Madagaskar hariç) ve Asya'nın tropik ve suptropik iklimlerde yaşar. Asya'da özellikle güneyde ve güneydoğuda raslanılırlar. Asyada ki yayılımları Japonyaya ve Timora kadar uzanır. Avrupa'da yaşayan tek temsilcileri berberi şebeğidir. Ormanları ve diğer ağaçlı alanları tercih ederler. Yaşam alanı açısından yeni dünya maymunlarından daha uyumsaldırlar, ve yerde yaşayan türlerde vardır.

Bütün eski dünya maymunları gündüz faaldir. İyi gelişmiş sosyal davranışlara sahibtirler ve çift olarak ya da grub içinde yaşarlar. Çoğunlukla bitkisel beslenirler, ama hepsi farklı ölçüde hepçildir.

Sınıflandırma

Amerika'da yaşayan, ve ortak özellikleri ayrık duran burun delikleri olan Yeni Dünya maymunları, Eski Dünya maymunlarının kardeş taksonudur.

Eski Dünya maymunları iki üst familyaya ayrılır:

• Kuyruklu Eski Dünya maymunları (Cercopithecoidea) neredeyse hepsinin kuyruğu vardır. Bu üst familya sadece köpeksi maymunlar (Cercopithecidae) familyasını kapsar. Bu familya ise Afrika ve Asya'nın çoğu maymun türlerini içine alır.
• İnsansılar (Hominoidea) kuyruksuzdur. Bazı nesli tükenen diğerleri yanında gibongiller ve insangiller bu üst familyaya aittir.

• Bunların yanında nesli tükenen Propliopithecidae (Propliopithecus ve Aegyptopithecus cinsleri) ve Pliopithecidae (örneğin Pliopithecus cinsi) familyalarıda bu üst familyaya aittir.

Kitaplar

• Thomas Geissmann: Vergleichende Primatologie. Springer-Verlag 2003, ISBN 3-540-43645-6