Daoguang

İmparator Daoguang 道光帝
Çin (Qing) İmparatoru
Hüküm süresi	1820-1850
Önce gelen	Jiaqing
Sonra gelen	Xianfeng
Eş(leri)	Xiaomucheng Xiaoshencheng Xiaoquancheng Xiaojingcheng
Tam ismi Çince: Aixin-Jueluo Mianning 愛新覺羅綿寧, sonra Minning Mançuca: Aisin-Gioro hala i Min-Ning
Hanedan	Qing Hanedanı
Babası	Jiaqing
Annesi	Xiaoshurui
Doğum	16 Eylül 1782 Pekin
Ölüm	25 Şubat 1850 (67 yaşında) Pekin, Çin
Defin	Batı Qing Mezarları

İmparator Daoguang, (Çince: 道光帝; pinyin: Dàoguāng Dì; Wade–Giles: Tao-kuang Ti; Mançuca: ᡩᠣᡵᠣ ᡝᠯᡩᡝᠩᡤᡝ, Doro Eldengge Hūwangdi, asıl adı Aixin-Jueluo Mianning, ölümünden sonraki sıfatı Chen Di, soy sıfatı Qing Xuan Zong; d. 16 Eylül 1782, Pekin - ö. 25 Şubat 1850, Pekin, Çin), Çin'de, Qing (Mançu) Hanedanının sekizinci imparatoru (1820-50). Yönetim yapısındaki bozulmayı önlemeye yönelik girişimlerinde pek başarılı olamamıştır.

Hükümdarlığı

Tahta çıktığı sırada önceki hükümdarlar döneminde imparatorluğun hazinesi büyük ölçüde boşalmış olduğundan, özel harcamalarını kısarak ülke maliyesini düzeltmeye çalıştı. Ayrıca su baskınlarını ve bunun neden olduğu kıtlıkları önlemek için Huang Nehri (Sarı Irmak) kıyısındaki bentleri ve Güney Çin'den başlayan Pekin'e pirinç taşımada yararlanılan Büyük Kanal'ı onarma işine girişti. Rüşvetçi memurların onarım için ayrılan parayı zimmetlerine geçirmesi ve Daoguang'ın da onarım sorunlarının büyümemesi için çalışan işçilerin sayısını azaltmaktan kaçınması yüzünden çalışmalar sonuçsuz kaldı. 1849'da Büyük Kanal kullanılmaz hale gelince, pirinç taşımasının deniz yoluyla yapılma zorunluluğu doğdu; ama bu yolda korsanların yarattığı tehlikelerle doluydu. Daha önce kanalda çalışan binlerce gemici işsiz kalınca huzursuzluklar yaygınlaştı.

Afyon Savaşı

Bu arada Daoguang'ın Batılı tüccarların yürüttüğü afyon ticaretini engellemek için 1838'de bazı girişimlerde bulunması, Çin'le Britanya arasında I. Afyon Savaşı'nın (1839-1842) patlak vermesine yol açtı.

Britanya halkının ulusal içkisi olan çayın büyük bir bölümü Çin'den geliyordu. Çay ithalatını karşılmak için Britanya tüccarları Batı ticaretine kısıtlı da olsa izin verişen Kanton limanından Çin'e gizliden gizliye afyon sokuyorlardı. Ülkede afyon kullanımı alışkanlığı yayılmaya başlayınca, Çin hükümeti afyon ticaretini yasaklayarak sıkı önlemler aldı.^[1]

Ama hanedan Pekin'de yaşıyordu ve bugünün iletişim teknolojilerinin olmadığı da düşünüldüğünde binlerce kilometre uzakta bulunan okyanus sahillerindeki gümrükleri gereği gibi kontrol edemiyordu. Hanedanın kontrolü sağlayamaması, Britanya Doğu Hindistan Şirketi ve Çinli kaçakçıların açgözlülüğü faktörlerleriyle birleşince durum içinden çıkılmaz bir hal aldı.

Doğu Hindistan Şirketi ticaretini zorlaştıran Çin’in tedbirlerini boşa çıkarmak ve tekel durumunu sürdürebilmek için Lord Napier’i 1834 yılında Makau’ya gönderdi. Napier Çinli yetkililerle görüşmedi ve afyon ticaretini Makau üzerinden gerçekleştirmenin yollarını aradı. Bu gaye ile afyon ticaretini yapacak ayrı bir şirket kurar. Bu şirket Çinli kaçakçılarla işbirliği yapacak ve kaçak yollardan soktuğu afyonun parasını Doğu Hindistan Ticaret Şirketi'ne verecektir.

1839 yılında İmparator Daoguang sorunu kökten çözmek için en güvendiği memurlarından birisi olan Lin Tse Hsu’ya Kanton bölgesinde gün geçtikçe kötüye giden durumu düzeltmesi, ticareti bir düzen çerçevesinde kontrol altına alması için görevlendirdi. Lin Tse Hsu bölgede yaptığı kısa bir araştırmadan sonra nerdeyse tüm yerel memur ve idarecilerin Britanyalılardan rüşvet almakla kalmayıp afyon ticaretinden de pay aldıklarını görür. Felaketin boyutlarına vakıf olunca rüşvet çarkına giren memurları görevlerinden aldı. Britanyalılar da ültimatom vererek afyon ticaretini derhal durdurmalarını ve limandaki afyonları teslim etmelerini istedi. Britanyalılar doğal olarak bunu kabul etmedi. Çin ise bir hamle daha yaparak Britanya'yı ticari ambargo ile tehdit etti fakat sonuç alamadı. Bunun izerine Çin ticareti durdurdu.^[2]

Britanyalı yetkililer, sorunun temelinde yatan afyon işini bir kenara bırakıp, “uygarlık” prensiplerinin en yücelerinden biri olan ticaret serbestliğinin engellendiği için tepkide bulununca, 1839'da I. Afyon Savaşı olarak anılacak çatışma başladı.

Savaş harcamaları ve savaştan sonra imzalanan barış antlaşması uyarınca ödenen yüklü tazminat, ülke içindeki hoşnutsuzluğu daha da artırdı. Daoguang, Güney Çin'de Taiping Ayaklanması (1850-64) olarak bilinen, siyasal ve dinsel nitelikli büyük ayaklanma başladığı sırada öldü.

Kaynakça

1. Oral Sander, Siyasi Tarih, İlkçağlardan 1918'e
2. "Afyon Savaşı" ve Hong Kong