Deniz Kenarında Keşiş
 | |
| Sanatçı | Caspar David Friedrich |
|---|---|
| Yıl | 1808-1810 |
| Tür | Tuval üzerine yağlıboya |
| Boyutlar | 110 cm × 171,5 cm (43 in × 675 in) |
| Konum | Alte Nationalgalerie, Berlin |
Deniz Kenarında Keşiş[1] (Almanca: Der Mönch am Meer), Alman romantik ressam Caspar David Friedrich'in yağlıboya tablosu. Tablo 1808 ile 1810 yılları arasında Dresden'de çizildi ve ilk olarak ressamın Meşe Ormanında Manastır isimli tablosuyla birlikte Berlin Akademisi'nin 1810 sergisinde sergilendi. Bu sergide Friedrich'in talebi doğrultusunda Deniz Kenarında Keşiş, diğer tablonun üstüne asılmıştı.[2]
Serginin ardından her iki resim Prusya kralı Frederick William III tarafından satın alındı.[3] Bugün iki tablo, Berlin'deki Alte Nationalgalerie'de yan yana asılıdır.
İçerik
Uzun bir elbise giymiş ve bir eliyle çenesini tutmakta olan tek başına bir figür, yer yer otlarla kaplı boş bir arazide dikilmektedir. Genelde keşiş olarak yorumlanan bu figür, resmin izleyicisine tamamıyla arkasını dönmüş, denizi ve resmin dörtte üçünü kaplayan gri ve boş gökyüzünü incelemektedir. Yüksek bir uçurum kenarında mı, yoksa denize doğru alçalan bir zeminde mi dikildiği belirsizdir. Koyu renkli denizin üzerinde, zaman zaman martı olduğu da düşünülen beyaz dalgalar bulunur.
Çizilişi
Tablo, Friedrich'in tartışmalı Tetschen Altarı sayesinde ilk başarısını kazanıp eleştirel tanınırlığa ulaştığı bir dönemde çizildi. Ressam Deniz Kenarında Keşiş ile başarısını artırdı ve daha fazla ilgi çekmeye başladı.
Friedrich peyzajlar çiziyordu. Ancak bunları stüdyosunda tasarlayıp çiziyor, bunun için de serbest biçimde çizdiği plein air eskizlerden birkaçının sadece en ilgi çekici özelliklerini birleştirerek yeni kompozisyonlar oluşturuyordu. Bu indirgemeci teknik Deniz Kenarında Keşiş'te de görülür. Ressam bu tabloda, daha önce çizdiği bazı farklı unsurları daha sonra resimden kaldırmıştır.
Friedrich resmi çizmeye muhtemelen 1808'de Dresden'de başladı. Şubat 1809 tarihli bir mektubunda tablodan ilk defa bahsetti. Ayrıca ressamı ziyaret eden çeşitli kişiler de aynı dönemde resimle ilgili bilgiler vermekteydi. Örneğin ressamın br dostu olan Bayan Kügelgen, Haziran 1909 tarihli bir mektubunda resimdeki sakin gökyüzünü tarif etti. Son zamanlarda yapılan bazı bilimsel incelemelere göre tablonun ilk hâlinde, ufukta yol alan iki küçük gemi vardı, ancak Friedrich bunları daha sonra resimden kaldırdı.[3] Ressam, tablonun sergilendiği tarihe kadar üzerinde ufak değişiklikler yapmayı sürdürdü ancak temel kompozisyon hep aynı kaldı.[4].
Benzer tablolar
Francisco Goya, Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenen Bir Köpek isimli tablosunda Friedrich'le benzer bir konuyu işledi. Goya, Kara Resimler serisinden olan bu resmi Deniz Kenarında Keşiş'in çizilmesinden yaklaşık on sene sonra İspanya'da çizdi. Eserde eğik toprağın içine saklanmış ya da batmış bir köpeğin sadece başının görünmesi betimlendi. Ressam diğer çalışmalarının hiçbirinde bu kadar boş alan çizmemişti. Resimde tek görülebilen köpeğin kafasıydı ve bu kafa tüm tuvalin sadece küçük bir kısmını kapsıyordu. Köpek yukarı doğru bakıyordu. Fakat baktığı yönde ne bir insan ne de bir hareket vardı. Köpeğin bu hali ve yukarı doğru bakışı bu resmin yalnızlığı anlattığı yorumlarına sebep oldu.[5] Friedrich'in kendi tarzının dışında kabul edilen Deniz Kenarında Keşiş'iyle Goya'nın Köpek'i karşılaştırıldığında Goya'nınkinin kompozisyonu ve sahnelenmesinin yapıldıkları dönem için daha dikkat çekici ve kural kırıcı olduğu kabul edilir.[6]
Tepkiler
Tablo çoğu izleyici tarafından rahatsız edici bir görüntü olarak değerlendirildi. Örneğin Heinrich von Kleist, Empfindungen zu Friedrichs Seelandschaft von Apokalypse und Uferlosigkeit (Friedrich'in Kıyamet ve Sonsuzluğa Dair Deniz Manzarası Hakkında Düşünceler) isimli makalesini, "... biri bu resme baktığında, göz kapaklarının kesilip alındığını hisseder" sözleriyle bitirmişti.[7] Clemens Brentano'nun kısa bir süre sonra, tablodan çok sahiplerini eleştirmek için yazdığı bir makalesinde ise tabloya dair bir taşlama bulunmaktaydı.[8]
Kaynaklar
- Friedrich, Caspar David: Die Briefe (2005, ed. and comm. by Herrmann Zschoche). Hamburg: ConferencePoint Verlag. ISBN 3-936406-12-X.
- Börsch-Supan, Helmut & Jähnig, Karl Wilhelm, 1973: Caspar David Friedrich. Gemälde, Druckgraphik und bildmäßige Zeichnungen. Munich: Prestel Verlag. ISBN 3-7913-0053-9
- Hagen, Rose-Marie ve Hagen, Rainer, Francisco de Goya, Colonia, Taschen, 2003. ISBN 3-8228-2296-5
- Held, Heinz-Georg Held, 2003: Romantik. Cologne: Dumont. ISBN 3832176012
- Schulze Altcappenberg, H. Th., 2006: An der Wiege der Romantik, Caspar David Friedrichs Jahreszeiten von 1803. Staatliche Museen zu Berlin. ISBN 3-88609-561-4
- Wolf, Norbert, 2003: Friedrich. Cologne: Taschen. ISBN 3-8228-1958-1
Kaynak notları
- ↑ Cumming, Robert (2008). "Romantizm" (Türkçe). Sanat. İnkılap Kitabevi. s. 266. ISBN 978-975-10-2719-1.
- ↑ Held: Romantik , 2003, s. 81.
- 1 2 Friedrich, Norbert Wolf, Taschen, s. 31.
- ↑ Die Briefe/ Caspar David Friedrich, sayfa 66
- ↑ Hagen, sayfa 74.
- ↑ Hagen, sayfa 75.
- ↑ Held: Romantik, sayfa 82)
- ↑ Held: Romantik sayfa 84.
| |||||||||||||
