Dodurga boyu
Dodurga boyu, bir Oğuz boyudur.
Destanî eserlerde ve vekāyi‘nâmelerde bu boyun adı geçmez ancak Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan birisidir; Kaşgarlı Mahmud'un kaleme aldığı Divân-ı Lügati't-Türk'e göreyse yirmi iki Oğuz bölüğünden onaltıncı sırada yer alanıdır (Divan-ı Lügati't-Türk'te "Totırka" imlası ile yazılır).[1]
XIV. yüzyıl tarihçisi Reşîdüddîn; Câmiü't-Tevârih adlı eserinde Dodurga sözcüğünün "ülke almak, hanlık yapmak" anlamlarına geldiğini belirtmiş; Oğuzlar'ın Boz-Ok'lar koluna bağlı Dodurga boyunu, Oğuz Han'ın altı oğlundan biri olan Ay Han'dan çoğalmış olarak göstermiştir[1].
Câmiü't-Tevârih'e göre Dodurga boyunun ongunu (yani kutsal hayvanı) kartaldır; Ülüşü (Oğuz-eli’nin resmî toplantılarında koyunun etinden yiyeceği kısım) koyunun “aşığlu” denen kısmıdır.
Yer isimleri
Dodurga adlı yerleşim yerleri, isimlerini Dodurga boyundan almaktadırlar. Türkiye'de Dodurga ismini taşıyan bazı yerleşim yerleri aşağıda belirtilmiştir.(Dağdaş ve ark, 2001)
|
|
Sivas'ın Zara ilçesinde, Kızılırmak'ın her iki yakasında yerleşik olan, aynı zamanda ana yol kenarındaki Tödürge Gölü'ne de adını veren Tödürge Köyü, Dodurga boyunun Anadolu coğrafyasındaki en doğuda yer alan Dodurga adlı yerleşim birimidir. Köyün ismi Dodurga'dan zamanla değişerek Tödürge olmuştur.
Oymak isimleri
XVI. yüzyılda Anadolu’nun çeşitli yerlerinde Dodurga adını taşıyan oymaklar da vardır. Cevdet Türkay'ın Osmanlı İmparatorluğu'nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler adlı eserinde Dodurga(Todurga) aşiretinin dağılmış olduğu iller arasında Adana, Tarsus, Kırşehir, Yozgat, Kahramanmaraş, Kocaeli, Bolu, Osmancık(Çorum) ve Ankara'nın bazı bölgeleri sayılmaktadır.
Adana yöresine dair eski kayıt defterlerinde Tarsus ve civarındaki Türkmen boyları içinde 34 oba ve 2 koldan oluşan bir Dodurga oymağının daha olduğu bilgisi vardır. Bu oymak Esenlü adı ile de anılmaktadır.
Diğer kalabalık bir Dodurga topluluğu Ulu Yörük arasında olup Turhal yöresindeki yedi kışlakta oturmaktaydı.[1] Bu Dodurgalar’a Turhal Türkleri de deniliyordu.
Bir başka Dodurga topluluğu da Diyarbekir bölgesindeki Boz-ulus'a dahil bulunmaktaydı.[1]
Popüler Kültürde
2014 yapımı Diriliş: Ertuğrul dizisinde Kayı boyu ile birleşerek Moğollarla yapılan mücadele anlatılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Notlar
| ||||||||||||||||||||||||||||||