Edward Sapir

Edward Sapir

Doğum	26 Ocak 1884(1884-01-26) Lauenburg, Prusya Krallığı
Ölüm	4 Şubat 1939 (55 yaşında) New Haven, ABD
Vatandaşlığı	Amerika Birleşik Devletleri
Dalı	Dilbilim, antropoloji
Çalıştığı yerler	Şikago Üniversitesi Kanada Uygarlık Müzesi Columbia Üniversitesi Yale Üniversitesi
Öğrenim	Columbia Üniversitesi
Doktora hocası	Franz Boas
Doktora öğrencileri	Mary Haas Morris Swadesh Harry Hoijer Stanley Newman
Önemli başarıları	Amerika yerli dillerini sınıflama şemaları, Sapir-Whorf hipotezi, antropolojik dilbilim

Edward Sapir (d. 26 Ocak 1884, Lauenburg – ö. 4 Şubat 1939, New Haven), ABD'li dilbilimci ve etnologtur. Öncelikli ünvanıysa, Amerikan yapısal dilbilimcisidir ve Sapir-Whorf Hipotezi'nin kurucularından biridir.

1889'da Amerika'ya gelmiştir. Franz Boas'ın öğrencisi ve Benjamin Whorf'un öğretmenidir. Hayatı boyunca Kaliforniya ve Pennsylvania Üniversitelerinde profesörlük yapmış, Kanada Doğa Müzesi Antropoloji Bölümü'nde çalışmış ve ölmeden öncede Yale Üniversitesi'nde antropoloji ve dilbilimi profesörü olmuştur. Dil ve antropoloji üzerindeki bağlantıyı araştıran ilk insandır. 1921'de insan düşüncesinin dille olan etkileşimini ortaya koyan düşüncesi, daha sonra öğrencisi Whorf tarafından geliştirilmiş ve Sapir-Whorf Hipotezi meydana gelmiştir.Amerikan yapısalcılığının bir temsilcisidir.

Sapir 1889 yılında ABD’ye göç eden Litvanya kökenli bir Yahudi ailenin oğludur. 1901 yılından itibaren New York'ta Columbia Üniversitesi’nde Alman Dili ve Hint Avrupa Dili eğitimi almış ve 1904 yılında tez çalışmasıyla eğitimini sonlandırmıştır. Bundan sonra Johann Herder'in dilin kökeni üzerine olan kuramı hakkında master çalışmasını tamamlamıştır. Bu süre içerisinde bundan sonraki öğretmeniyle, yani ona Kuzey Amerika'nın yerli dillerini tanıtan Antropolog Franz Boas ile tanışmıştır. Sapir bu tanışmadan sonra Chinook dili üzerine sayısız alan araştırması yapmak üzere Takelma ve Chasta Costa’da bir süreliğine ikamet etmiştir.

Boas’ın bir antropolog olmasından ötürü Sapir oradaki dil toplumunun yaşam biçimi ve kültürü hakkındaki gözlemleriyle dilbilimsel çalışmalar arasında yakın bir bağ oluşturmuştur. Aldığı dilsel eğitim sonucu Sapir 1907 yılından itibaren California Üniversitesi'nin Antropoloji Fakültesi’nde Antropolog Alfred Kroeber'in yanında asistan olarak görev yapma şansını bulmuştur. Bundan iki yıl sonra, yani 1909 yılında Sapir Takelma grameri üzerine yaptığı çalışmasıyla doktorasını tamamlamıştır.

Sapir 1910 yılından 1925 yılına kadar Ottawa’daki Kanada Ulusal Müzesi’nin antropoloji bölümünün müdürlüğünü yapmıştır ve bu sırada Kuzey Amerika dilleri ve aynı zamanda Wakash dilleri üzerine alan araştırmalarına devam etmiştir. 1925 yılından 1931 yılına kadar Chicago Üniversitesi’nde antropoloji alanında profesörlük yapmıştır. Bundan sonra Yale Üniversitesi’nde antropoloji ve dilbilim alanında en üstün profesörlük makamını elde etmiştir. 1937 yılında geçirdiği kalp krizi sonrasında bir daha eski sağlığına kavuşamamıştır.

Konumu

Leonard Bloomfield’in yanı sıra Edward Sapir de yapısalcılığın bir türevi olarak modern Amerikan dilbiliminin kurucusu olarak görülmektedir. Sapir dil çalışmasıyla, özellikle Amerika’nın yerlilerinin dili üzerine çalışmayla antropoloji arasındaki ilişkiyi araştıran ilk bilim adamlarındandır. Sapir 1921 yılında dil üzerine alternatif bir bakış, dilbilimsel bağıntı ilkesi önermiştir. Sapir'in önerisi kabul edildikten sonra dil biçim ve içerik olarak insanların düşüncelerini etkilemiştir. Sapir'in dilbilime etkisi yayımladığı sayısız yazı ve öğrencileri sayesinde daha belirgin olarak ortaya çıkmıştır. Sapir'in öğrencilerinden birkaçının ismi şöyledir:

Benjamin Whorf
Mary Haas
Morris Swadesh.

Sapir’in öğrencileri sonraki yıllarda disiplinin gelişmesini bir ölçüde sağlamışlardır. Hepsinden daha çok Whorf Sapir’in fikirlerini benimsemiş ve onları daha da geliştirmiştir. Bu fikirler Sapir-Whorf hipotezi olarak bilinmektedir.

Eserleri

Kitapları

Sapir, Edward (1907). Herder's "Ursprung der Sprache". Chicago: University of Chicago Press. ASIN: B0006CWB2W.
Sapir, Edward (1908), "On the etymology of Sanskrit asru, Avestan asru, Greek dakru", in Modi, Jivanji Jamshedji, Spiegel memorial volume. Papers on Iranian subjects written by various scholars in honour of the late Dr. Frederic Spiegel, Bombay: British India Press, pp. 156–159
Sapir, Edward; Curtin, Jeremiah (1909). Wishram texts, together with Wasco tales and myths. E.J. Brill. ASIN: B000855RIW.
Sapir, Edward (1910). Yana Texts. Berkeley University Press.
Sapir, Edward (1915). A sketch of the social organization of the Nass River Indians. Ottawa: Government Printing Office.
Sapir, Edward (1915). Noun reduplication in Comox, a Salish language of Vancouver island. Ottawa: Government Printing Office.
Sapir, Edward (1916). Time Perspective in Aboriginal American Culture, A Study in Method. Ottawa: Government Printing Bureau.
Sapir, Edward (1917). Dreams and Gibes. Boston: The Gorham Press. http://www.archive.org/details/dreamsgibes00sapirich.
Sapir, Edward (1921). Language: An introduction to the study of speech. New York: Harcourt, Brace and company. ASIN: B000NGWX8I.
Sapir, Edward; Swadesh, Morris (1939). Nootka Texts: Tales and ethnological narratives, with grammatical notes and lexical materials. Philadelphia: Linguistic Society of America. ASIN: B000EB54JC.
Sapir, Edward (1949), Mandelbaum, David, ed., Selected writings in language, culture and personality, Berkeley: University of California Press, ASIN: B000PX25CS
Sapir, Edward; Irvine, Judith (2002). The psychology of culture: A course of lectures. Berlin: Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-017282-9.

Deneme ve Makaleleri

Sapir, Edward (1907). "Preliminary report on the language and mythology of the Upper Chinook". American Anthropologist (9): 533–544.
Sapir, Edward (1910). "Some fundamental characteristics of the Ute language". Science (31): 350–352.
Sapir, Edward (1911). "Some aspects of Nootka language and culture". American Anthropologist (13): 15–28.
Sapir, Edward (1911). "The problem of noun incorporation in American languages". American Anthropologist (13): 250–282.
Sapir, Edward (1915). "The Na-dene languages: a preliminary report". American Anthropologist (17): 765–773.
Sapir, Edward (1917). "Do we need a superorganic?". American Anthropologist (19): 441–447.
Sapir, Edward (1924). "The grammarian and his language". The American Mercury (1): 149–155.
Sapir, Edward (1924). "Culture, Genuine and Spurious". The American Journal of Sociology 29 (4): 401–429. doi:10.1086/213616.
Sapir, Edward (1925). "Memorandum on the problem of an international auxiliary language". The Romanic Review (16): 244–256.
Sapir, Edward (1925). "Sound patterns in language". Language (1): 37–51.
Sapir, Edward (1931). "The function of an international auxiliary language". Psyche (11): 4–15.
Sapir, Edward (1936). "Internal linguistic evidence suggestive of the Northern origin of the Navaho". American Anthropologist (38): 224–235.
Sapir, Edward (1944). "Grading: a study in semantics". Philosophy of Science (11): 93–116.
Sapir, Edward (1947). "The relation of American Indian linguistics to general linguistics". Southwestern Journal of Anthropology (1): 1–4.

Diğer

Herder's "Ursprung der Sprache". Chicago: University of Chicago Press. ASIN: B0006CWB2W.
Wishram Texts, together with Wasco Tales and Myths. In: American Ethnological Society, Franz Boas tarafından yayınlanmıştır. Brill, 1909.
Notes on Chasta Costa Phonology and Morphology. University Museum Publications 1914.
Language. An Introduction to the Study of Speech. Harcourt Brace, New York, 1921.
Leslie Spier und E. S. Wishram Ethnography, University of Washington Publications in Anthropology, 1930.
The Function of an International Auxiliary Language, in: Psyche, Band 11, 1931.
Nootka Textes, 1939.
Notes on the Culture of the Yana. Mit Leslie Spier. University of California Press 1943.
Selected Writings on Language, Culture, and Personality. David G. Mandelbaum (Hrsg.), Berkeley, 1949. 2. Aufl…1963.
Anthropology, 1967
The Psychology of Culture. A Course of Lectures. Judith T. Irvine (Hrsg.), de Gruyter 2002 ISBN 978-3-11-017282-9

Kaynak

Bibliyografyalar

Koerner, E. F. K.; Koerner, Konrad (1985). Edward Sapir: Appraisals of his life and work. Amsterdam: John Benjamins. ISBN 978-90-272-4518-2.
Cowan, William; Foster, Michael K.; Koerner, Konrad (1986). New perspectives in language, culture, and personality: Proceedings of the Edward Sapir Centenary Conference (Ottawa, 1-3 October 1984). Amsterdam: John Benjamins.
Darnell, Regna (1989). Edward Sapir: linguist, anthropologist, humanist. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-06678-6.
Sapir, Edward; Bright, William (1992). Southern Paiute and Ute: linguistics and ethnography. Berlin: Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-013543-5.
Sapir, Edward; Darnell, Regna; Irvine, Judith T.; Handler, Richard (1999). The collected works of Edward Sapir: culture. Berlin: Walter de Gruyter. ISBN 978-3-11-012639-6.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 2/24/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.