Gümrük

ABD'de gümrük kontrolü.

Gümrük, eşya ve malların ülke sınırlarından giriş ve çıkışlarında denetimlerinin yapıldığı ve vergilerin ödendiği kamu kurumudur.[1]

Köken bilimi

"Lehçe-i Osmaniye" adlı kitapta Gümrük kelimesi, Rumca'dan alınmış ve "emtiaya ilişkin rüsumun idare mahallinin ismidir" diye tanımlanmış ise de "Gümrük" kelimesinin Rumca'dan alınma olmayıp, Latince'de ticaret manasına gelen "Commercium" kelimesinden alınmış olduğu anlaşılmaktadır. Zira, gümrük resminin ticaret eşyasından alınan bir vergi olduğu gözönüne alındığında, kelimenin manaya uygunluğu ortaya çıktığından, bu adlandırmanın esasen daha uygun bulunduğu açıktır. Fransızlar "Gümrük"e "Douane" derler. İtalyanca "Dogana" kelimesinden alınmıştır ki, Venedik ve Cenova Cumhuriyetinin Birinci Hakimi'nin unvanı olan "Doge" adına, hazineye gelir temin etmek için, Venedik'te uygulamaya konulan verginin ismi olmuştur.[2]

Tarihçe

Gümrük ve gümrük vergisi, muhtemelen tarihte birbirinden ayrı yaşayan toplumlar, şehir devletleri, devletler, imparatorluklar var olduğu sürece var idi. Gümrük, devletlerin egemenlik alanlarının bir ifade biçimi ve hazinelerinin önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Ülkeler, topraklarına giren kişiler, ticari mallar ve her tür maddeleri ülkenin güvenliği, ekonomisi, hükümranlık, halkın sağlığı gibi faktörleri korumak ve vergi sağlamak amaçlarıyla sınırlarda denetlemeye tabi tutmuşlardır. Bugün de gümrük vergileri, devletin maliye kapsamında topladığı vergilerden sonra (belki başabaş) en büyük gelir kaynağı olabilmektedir. Türkiye'nin 2004 yılında Gümrüklerde Tahsil Edilen Vergileri toplamı (T.C.Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı'nca yayınlanan rakamlar ) 16.724.135.141.527.000 TL. gibi büyük bir rakamdır (Yani 16,7 Katrilyon ETL = ~16,7 Milyar YTL). Bu toplamın %90'dan fazlasını 'Gümrük Vergisi' ve 'Katma Değer Vergisi' oluşturmaktadır. Diğer vergiler Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), Motorlu Taşıtlar Vergisi ve birçok başka vergi ve kesintilerdir.

Gümrük kanunu

Türkiye'nin gümrük konularında esas olan hukuk kaynağı kanun 27 Ekim 1999 tarihinde TBMM'nde kabul edilen 4458 sayılı GÜMRÜK KANUNU'dur. 18/6/2009 tarih ve 5911 sayılı Kanun ile değişikliğe uğramıştır. Bundan önce geçerli olan 1615 sayılı Gümrük Kanunu idi. Ancak Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üye olma çabası yolunda ilk olarak 1995'te AB ile Gümrük Birliği'ne geçmesinden sonra Kanunun metni AB'nin bu alandaki kanunu olan "Gümrük Kodu" ile paralellik sağlanmaya çalışılarak değiştirildi ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu oldu. Kanunun ilk iki maddesi şöyledir:

Bu Kanunda geçen Türkiye Gümrük Bölgesi ve Gümrük Bölgesi kavramları Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesini ifade eder."

Ülkelerine göre gümrük hizmetleri

Ülke Adı Kendi dilindeki adı web sitesi
Amerika Birleşik Devletleri ABD ABD Gümrük ve Sınır Koruma U.S. Customs and Border Protection www.cbp.gov
ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza U.S. Immigration and Customs Enforcement www.ice.gov
Almanya Almanya Federal Gümrük İdaresi Bundeszollverwaltung www.zoll.de
Avusturya Avusturya Avusturya Gümrük İdaresi Österreichische Zollverwaltung www.bmf.gv.at/zoll/
Azerbaycan Azerbaycan Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi www.customs.gov.az
Belçika Belçika Gümrük ve Tekel İdaresi Administratie der Douana en Accijnzen
Administration des Douanes et Accises
Zoll- und Akzisenverwaltung
fiscus.fgov.be/interfisc/home_du.htm
Beyaz Rusya Beyaz Rusya Beyaz Rusya Cumhuriyeti Devlet Gümrük Komitesi Государственный таможенный комитет Республики Беларусь
Дзяржаўны мытны камітэт Рэспублікі Беларусь
www.gtk.gov.by
Birleşik Krallık Birleşik Krallık Birleşik Krallık Sınır Ajansı UK Border Agency ukba.homeoffice.gov.uk
İngiliz Gelir ve Gümrükler İdaresi Her Majesty's Revenue and Customs www.hmrc.gov.uks
Çek Cumhuriyeti Çek Cumhuriyeti Çek Cumhuriyeti Gümrük İdaresi Celní správa České republiky www.celnisprava.cz
Fransa Fransa Gümrükler ve Dolaylı Vergiler Genel Müdürlüğü Direction générale des douanes et droits indirects www.douane.gouv.fr
Hollanda Hollanda Vergi ve Gümrük İdaresi Belastingdienst www.belastingdienst.nl
www.douane.nl
İsviçre İsviçre Federal Gümrük İdaresi Eidgenössische Zollverwaltung
Administration fédérale des douanes
Amministrazione federale delle dogane
www.ezv.admin.ch
Sınır Muhafaza Birlikleri Grenzwachtkorps
Corps des gardes-frontière
Grenzwachtkorps
www.gwk.ch
İsveç İsveç Gümrük İdaresi Tullverket www.tullverket.se
İtalya İtalya Gümrük Ajansı Agenzia delle Dogane www.agenziadogane.it
Finans Muhafaza Guardia di Finanza www.gdf.it
Kazakistan Kazakistan Kazakistan Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Devlet Gümrük Kontrol Komitesi Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Кедендік бақылау комитеті
Комитет таможенного контроля Министерства финансов Республика Казахстан
www.customs.kz
Lüksemburg Lüksemburg Gümrük ve Tekel İdaresi Administration des Douanes et Accises
Zoll- und Akzisenverwaltung
www.do.etat.lu
Mısır Mısır Mısır Gümrük Kurumu لمصلحة الجمارك المصرية www.customs.gov.eg
Norveç Norveç Gümrük İdaresi Tollvesenet www.toll.no
Polonya Polonya Gümrük Servisi Służba Celna www.mf.gov.pl/?const=2
Rusya Rusya Rusya Federasyonu Federal Gümrük Servisi Федеральная таможенная служба Российской Федерации www.customs.ru
Slovakya Slovakya Slovakya Cumhuriyeti Gümrük İdaresi Colná správa Slovenskej republiky www.colnasprava.sk
Türkiye Türkiye Gümrükler Genel Müdürlüğü www.gtb.gov.tr/
Ukrayna Ukrayna Ukrayna Devlet Gümrük Servisi Державна митна служба України www.customs.gov.ua
Yeni Zelanda Yeni Zelanda Yeni Zelanda Gümrük Servisi New Zealand Customs Service
Te Mana Arai o Aotearoa
www.customs.govt.nz

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 10/23/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.