Garegin Njdeh

Garegin Njdeh, gerçek adı Garegin Yeğişe Ter-Harutünyan olan Ermeni devlet adamı, asker, siyasi düşünürdür. 1 Ocak 1886'da Nahçıvan, Kznut'ta dünyaya gelmiş; 21 Aralık 1955'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, Vladimir'de hayata veda etmiştir.

Biyografi

Eğitimi

1 Ocak 1886'da Nahçıvan, Kznut'ta dünyaya geldi. Bir köy papazının dört çocuğundan en küçüğüydü. Babasını çocukken kaybetti. İlk öğrenimini Nahçıvan'da bir Rus okulundan aldı. Tiflis Rusya Gymnasium Okulu'na devam etti.17 yaşına bastığında Ermeni Liberal Hareketi'ne katıldı ama kısa bir süre sonra, üniversite eğitimini devam ettirmek için St. Petersburg'a taşındı. İki yıl Hukuk Fakültesi'nde öğrenim gördükten sonra St. Petersburg'tan ayrılarak, Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya'ya karşı olan Ermeni Ulusal Hareketi'ne katılmak için Kafkaslar'a geri döndü. 1906 yılında Bulgaristan'a taşınmış, 1907'de bu şehirde askeri eğitimini tamamlamıştır.

Balkan Savaşları

Birkaç yıl içerisinde Ermenistan'a geri döndü. 1908 yılında Ermeni Devrim Federasyonu'na katıldı ve Yeprem Khan ve Mustafa of Sebastia ile beraber İran Devrimi'nde yer aldı. 1909 yılında Kafkaslar'a geri dönen Njdeh, Rus yetkililer tarafından tutuklandı ve 3 yıl ceza evinde yattı. 1912 yılında General Andranik Ozanian ile beraber Trakya ve Makedonya'nın kurtuluşu için Balkan Savaşları'nda Osmanlı İmparatorluğu ile savaşma üzere Bulgar Ordusu'nun Makedon-Adriyanapolitan Gönüllü Birlikleri adı altında bir Ermeni taburu kurdu. 2. Balkan Savaşı sırasında yaralandı. Ermeni Ordusu'nun cesareti ve üstün performansı için Bulgaristan askeri yetkilileri Njdeh'i "Cesaret Haçı" ile onurlandırdılar.^[1]

Birinci Dünya Savaşı

Birinci Dünya Savaşı'ndan önce 1914 yılında Rus yetkililer tarafından çıkartılan aftan sonra, Njdeh Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşmak üzere, Rus ordusu içerisinde Gönüllü Ermeni Birlikleri oluşumunu hazırlamak için Kafkaslar'a geri döndü. Savaşın ilk safhalarında, 1915'te, 2. Ermeni Birliği'nin komutanı Drastamat Kanayan'nın yardımcısı olarak göreve atandı. Daha sonra 1916 yılında Özel Ermeni-Yezidi Askeri Birliği'ni komuta etti. 1917'de Ermeni köylülerini yakın Türk saldırılarından korumak için küçük birliğiyle Koghp'e giriş yaptı. Rus Devrimi'nden ve Rus Ordusu'nun geri çekilmesinden sonra, Njdeh, Alajay çatışmalarında savaşarak Gümrü'ye doğru geri çekilen Ermeni gönüllü güçleri için güvenli bir geçiş sağladı(Bahar 1918, Ani yakınları).

Karakilisa Savaşı

Türk güçleriyle Gümrü'de çatıştıktan sonra, Nzdej liderliğindeki Ermeni askerleri mevzilenmek ve tahkimat kurmak için Karakilisa'ya geçtiler. Nzhdeh, 1918'deki Karakilisa savunması için örgütlenen birlik açısından önemli bir rol oynadı.

Kaynakça

1. Македоно-одринското опълчение 1912-1913. Личен състав по документи на Дирекция "Централен военен архив", София 2006, с. 521 (MAkedonya-Adrianopolitan Gönüllü Birlikleri. Staff according to documents from Directorate Central Military Archives, Sofia 2006, p. 521)