Genrih Yagoda
| Genrih Yagoda | |
|---|---|
 | |
| Genrih Yagoda (1936) | |
| İçişleri Halk Komiseri (NKVD) | |
| Görev süresi 10 Temmuz 1934 - 26 Eylül 1936 | |
| Yerine gelen | Nikolay Yejov |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Kasım 1891 |
| Ölüm | 15 Mart 1938 (46 yaşında) |
Genrih Grigoryeviç Yagoda (Rusça: Генрих Григорьевич Ягода, d. 1891, Rıbinsk - ö. 14 Mart 1938, Moskova, SSCB), Stalin döneminde Sovyet gizli polis şefi.
Rıbinsk'te bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1907'de Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (RSDİP) girdi, Gepeu'da Feliks Dzerjinski'nin yardımcılarından biri oldu. Tüm Birlik Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi ve Stalin'in gizli ajanıydı. 1934'te yeni kurulan İçişleri Halk Komiserliği'nin (NKVD) başkanı oldu; aynı dönemde gizli polis örgütü de komiserliğe bağlandı. Stalin 1936'da Yagoda'yı Lev Troçki, G. Y. Zinovyev ve öteki komünistlerin hazırladığı ileri sürülen komployu soruşturmakla görevlendirdi. Yagoda'nın Stalin'in önemli bir rakip olarak gördüğü Politbüro üyesi ve Leningrad (bugün Sankt Peterburg) parti sekreteri Sergey Mironoviç Kirov'un öldürülmesinde de önemli rol oynadığını ortaya koyan kanıtlar vardır.[1]
Büyük Temizlik sırasındaki ilk mahkeme, Yagoda'nın polis şefliği sırasında başladı (Ağustos 1936). Zinovyev, L. B. Kamenev ve arkadaşları bu davalarda şaşırtıcı itiraflarda bulundular ve ölüm cezasına çarptırıldılar. Yagoda Ekim 1936'da yönetimde yanlışlar yaptığı suçlamasıyla görevden alındı ve yerine –daha sonra kendisinin de muhalefet komplosunun bir üyesi olduğu anlaşılacak olan- yardımcısı N. İ. Yejov getirildi.[2] İkinci mahkeme Yejov'un göreve başlamsındna sonra yapıldı. Yagoda posta ve telgraf hizmetlerini yürütmekle görevlendirildi.
Mart 1938'de başlayan üçüncü mahkeme sırasında birçok yüksek görevliyle birlikte Yagoda da aynı komploya katılmakla suçlandı. Ünlü üç hekime, uzun süredir hasta yatan ve yataklarınd ahasta ölen eski gizli polis şefi V. R. Menjinski, yazar Maksim Gorki ve Politbüro üyesi V. V. Kuybışev'i öldürme emri verdiği öne sürülen Yagoda, öteki sanıklarla birlikte 13 Mart'ta idama mahkûm edildi ve ertesi gün öldürüldü.