Gomphotheriidae

Gomphotheriidae Korunma durumu: Fosil
Platybelodon iskeleti
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar) Şube: Chordata (Kordalılar) Sınıf: Mammalia (Memeliler) Takım: Proboscidea (Hortumlular) Familya: †Gomphotheriidae Hay, 1922
Cinsler
†Gnathabelodon Barbour & Sternberg, 1935 †Choerolophodon Schlesinger, 1917 †Gomphotherium Burmeister, 1837 †Archaeobelodon Tassy, 1984 †Serbelodon Frick, 1933 †Protanancus Arambourg, 1945 †Amebelodon Barbour, 1927 †Platybelodon Borissiak, 1928 †Sinomastodon Tobien et al., 1986 †Eubelodon Barbour 1914 †Rhynchotherium Falconer, 1868 †Cuvieronius Osborn, 1923 †Stegomastodon Pohlig, 1912 †Haplomastodon Hoffstetter, 1950 †Notiomastodon Cabrera, 1929

Gomphotheriidae Miyosen ile Pliyosen devirlerinde günümüzden 12 ila 1,6 milyon yıl önce yaşamış olan hortumlular takımında fil benzeri hayvanların oluşturduğu soyu tükenmiş bir familyadır. Kuzey Amerika'da yaygın olarak bulunmaktaydılar. Bazı cinsleri Avrasya, Beringia ve Güney Amerika'da da yaşamıştır. Yaklaşık 5 milyon yıl önceden başlayarak yerlerini günümüzün filleri almıştır. Ancak Cuvieronius cinsinde yer alan ve Güney Amerika'da yaşayan iki türü MÖ 9100 yıllarına kadar yaşamıştır.^[1] Stegomastodon cinsinin MÖ 6060 yılından kalma kalıntılarına Kolombiya'da rastlanmıştır.^[2] Ayrıca Meksika ve Orta Amerika'da da Pleistosen'in sonlarına kadar yaşamışlardır.^[3]

Fiziksel özellikleri

Bu familyadaki hayvanlar, fillerden özellikle azı dişlerindeki çiğneme yüzeylerindeki farklar olmak üzere diş yapılarının farklılığı ile ayrılmaktadır. Çoğunun dört adet fildişi bulunmaktaydı. Geriye çekilmiş yüz ve burun kemikleri paleontologların fil benzeri hortumu olduğuna inanmalarına yol açmaktadır. Phiomia gibi bu familyanın en eski cinslerinin alt ve üst çeneleri uzamıştır ve fildişleri ise görece kısadır. Bu atalardan iki soy türemiş gibidir. Birincisi, Anancus gibi günümüzdeki fillerin tipik özelliği olan kısa alt çeneye sahip iken, ikincisi Platybelodon gibi alt çenesi kürek şeklinde uzamış ve üst çenesi kısalmıştır.^[4]

Notlar

1. Rafael O. Labarca and Patrick G. Lopez, “Los mamíferos finipleistocénicos de la Formación Quebrada Quereo (IV Región-Chile): biogeografía, bioestratigrafía e inferencias paleoambientales”, Mastozoología Neotropical, Volume 13, Number 1, (June 2006), 89-101
2. Rodríguez-Flórez, Carlos David; Ernesto León Rodríguez-Flórez y Carlos Armando Rodríguez (2009). "Revision of Pleistocenic Gomphotheriidae Fauna in Colombia and case report in the Department of Valle Del Cauca". Scientific Bulletin (Museum Center - Natural History Museum) 13 (2): 78–85. http://200.21.104.25/boletincientifico/downloads/Boletin13(2)_COMPLETO.pdf. 
3. Graham, R. W. (2001). "Late Quaternary Biogeography and Extinction of Proboscideans in North America". Cavarretta G., Gioia P., Mussi M., Palombo M. R.. The World of Elephants (La Terra degli Elefanti) - Proceedings of the 1st International Congress (Atti del 1� Congresso Internazionale), Rome October 16-20 2001. Roma: Consiglio Nazionale delle Ricerche. s. 707–709. ISBN 88-8080-025-6. http://www.sovraintendenzaroma.it/content/download/4925/63042/file/707_709.pdf. 
4. Palmer, D., ed. (1999). The Marshall Illustrated Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Animals. London: Marshall Editions. s. 239–242. ISBN 1-84028-152-9.