Haydut devlet

Halen Amerika Birleşik Devletleri tarafından haydut devlet olarak kabul edilen ülkeler:  İran  Kuzey Kore  Sudan  Suriye Amerika Birleşik Devletleri tarafından önceden haydut devlet olarak kabul edilen ülkeler:  Afganistan  Irak  Küba  Libya  Yugoslavya[1]

Haydut devlet veya kural tanımayan devlet (İngilizce: Rogue state), küresel barışı tehdit eden, ne yapacakları önceden tahmin edilemeyen, kitle imha silahlarının yaygınlaşmasına yardım eden, terörizmi destekleyen, hatta bunu siyasetlerinde bir araç olarak kullandıkları iddia edilen devletler için uluslararası ilişkilerde kullanılan bir terim.^[2]

İran, Kuzey Kore, Suriye ve Sudan gibi devletler haydut devlet tanımı içerisinde Amerika Birleşik Devletleri tarafından sıkça kullanılmaktadır.^[3][4]

ABD'de kullanımı

17 Nisan 2015'de Amerikalı yazar, tarihçi ve eleştirmen Noam Chomsky, ABD ve İsrail'i iki ayrı haydut devlet olarak nitelendirdi.^[5]

Türkiye'de kullanımı

23 Şubat 1999 yılında, Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel PKK lideri Abdullah Öcalan'ın Yunanistan'ın Kenya Büyükelçiliği'nde yakalanmasının ardından, Manila'da yaptığı bir açıklamada Yunanistan'ı "haydut devlet" olarak nitelendirdi. Demirel açıklamasında, "Yunanistan'ın PKK'lılara eğitim ve lojistik destek sağladığını, uluslararası hukuka uymadığını ve terörü destekleyen ülkeler listesine dahil edilmesini istedi. Ayrıca, Yunanistan’ın yasadışı davranışlarını sürdürmesi durumunda Türkiye’nin uluslararası hukuktan doğan meşru müdafaa hakkını saklı tuttuğunu belirtti.^[6][7]

27 Haziran 2012'de Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 22 Haziran'da bir Türk F-4 Phantom savaş uçağının Suriye tarafından düşürülmesi üzerine yaptığı bir açıklamada Suriye'yi "haydut devlet" olarak tanımladı. Erdoğan: "Halkı nezdinde meşruiyetini yitirmiş çete devletlerine, halkına devlet terörü uygulayanlara ve Türkiye'nin büyüklüğünü test etmeye kalkanlara da hadlerini bildirmekten asla kaçınmayız." ifadelerini kullandı.^[8][9]

Kaynakça

1. "Politics: Who are today's rogue nations?". Inter Press Service. 20 Mayıs 2001. http://www.highbeam.com/doc/1P1-44881194.html. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
2. Topur, Tuncer (2005). Milli güvenlik ve Türkiye. Google Kitaplar. s. 163-164. ISBN 9752550495. 
3. "ABD 'Haydut Devletler' listesini gözden geçiriyor". Deutsche Welle. 27 Haziran 2008. http://m.dw.com/tr/abd-haydut-devletler-listesini-gözden-geçiriyor/a-3442792. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
4. "Post–cold War Policy - Isolating and punishing "rogue" states". Encyclopedia of the New American Nation. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150630130539/http://www.americanforeignrelations.com/O-W/Post-cold-War-Policy-Isolating-and-punishing-rogue-states.html. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
5. "Chomsky: “ABD haydut devlet, Avrupa aşırı ırkçı”". Euronews. 17 Nisan 2015. http://m.euronews.com/tr/304347/. Erişim tarihi: 04 Nisan 2016. 
6. Ilnur Çevik (23 Şubat 1999). "Demirel describes Greece: A 'rogue state'". Hürriyet Daily News (Manila). http://www.hurriyetdailynews.com/demirel-describes-greece-a-rogue-state.aspx?pageID=438&n=demirel-describes-greece-a-rogue-state-1999-02-23. Erişim tarihi: 20 Mart 2016. 
7. Mustafa Şükrü Elekdağ (23 Şubat 1999). "Yunanistan, ayağını denk al". Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/1999/02/23/yazar/elekdag.html. Erişim tarihi: 04 Nisan 2016. 
8. "PM calls Syria rogue state as Turkey, Russia in touch". Hürriyet Daily News (Ankara). 28 Haziran 2012. http://www.hurriyetdailynews.com/Default.aspx?pageID=517&nID=24255&NewsCatID=338. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 
9. "Erdoğan: Hadlerini bildiririz". Ankara: Radikal. 27 Haziran 2012. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160323192157/http://m.radikal.com.tr/politika/erdogan_hadlerini_bildiririz-1092437. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.