Helis Bulutsusu

Koordinat: 22^s 29^d 38,55^sn; -20º 50' 13,6″

Helis Bulutsusu

Helis Bulutsusu görünür ışık fotoğrafı, Hubble Uzay Teleskobu Kaynak: NASA, NOAO, ESA, Hubble Helis Bulutsusu Takımı
Gözlem verisi Dönem J2000
Takımyıldız		Kova
Bahar açısı	(α)	22^s 29^d 38,55^sn[1]
Yükselim	(δ)	-20° 50′ 13.6″[1]
Türü		Gezegenimsi bulutsu
Açısal boyut	(V)	25′[2]
Görünür parlaklık	(V)	+13,5[1]
Fiziksel özellikler
Uzaklık		695^+98−52 Iy (213^+30−16[3][4] pc)
Mutlak büyüklük	(V)	6,58
Yarıçap		2,87 Iy (0.88 pc)[2]
Tarihçe
Kâşif	Karl Ludwig Harding
Keşif yılı	1824
Katalog başlıkları
NGC 7293 • GC 4795 • ESO 602-PN22 • PK 36-57.1 • BD -21 6239
Ayrıca bakınız:	Bulutsu	Bulutsu listesi

Helis Bulutsusu veya Helix Bulutsusu, ayrıca The Helix veya NGC 7293 olarak da bilinir, Kova takımyıldızı yönünde bulunan oldukça büyük bir gezegenimsi bulutsu. Karl Ludwig Harding tarafından muhtemelen 1824'ten önce keşfedilmiştir. Bu bulutsu, parlak gezegenimsi bulutsular içinde Dünya'ya en yakın olanıdır.^[5] Uzaklığı yaklaşık olarak 215 parsek yani 700 ışık yılıdır. Görünüşte Halka bulutsusu'na, boyutu, yaşı ve fiziksel özellikleri nedeniyle de Halter bulutsusu'na benzemektedir.^[3] Helis, 2003'ten bu yana internette sıklıkla "Tanrı'nın gözü" olarak anılır.^[6] Ünlü TV dizisi Battlestar Galactica'nın 15 Aralık 2006 tarihinde yayınlanan The Eye of Jupiter bölümünde Helis bulutsusuna muhtemelen bir gönderme vardır.

Genel bilgi

Helis Bulutsusu, bir yıldızın evriminin son aşamasındaki 'gezegenimsi' oluşumun tipik bir örneğidir. Yıldızın çevresindeki gazlar bizim bulunduğumuz noktadan alttaki bir helezon yapısına bakıyormuşuz gibi görünür. Bulutsunun merkezindeki yıldız, 30.000 yıl önce dış katmanlarını uzaya salmış olan çok sıcak (110.000 derece) bir beyaz cücedir. Merkezi yıldızda gözlenen kırmızılığı öylesine enerjiktir ki çevresindeki gazları bir floresans gibi aydınlatır. Helis Bulutsusu'nun iç kenarlarından alınan yakın çekim görüntüler, kökeni henüz bilinmeyen karmaşık gaz düğümlerini gözler önüne sermektedir.

Toz diski

Helis bulutsusu kızılötesi fotoğrafı Spitzer Uzay Teleskobu, 2007

NASA'nın Spitzer Kızılötesi Teleskobu, bulutsu'nun merkezinde, olası kuyrukluyıldız çekirdekleri gibi katı cisimlerin çarpışmasından oluşan tozlu bir disk belirlemiştir. Merkezdeki yıldızın uzaya püsküren dış katmanlarının çevredeki tozu süpürmüş olması gerekirdi. Ancak Spitzer teleskopu, yıldızdan 35-150 Astronomik birim^{[not 1]} uzaklıkta bir disk oluşturan yoğun tozun varlığını belirlemiştir (Soldaki resmin merkezindeki kırmızı daire, çok küçük olduğu için net görüntülenemeyen diskin oluşturduğu parlama). Astronomlar bu tozun, bizim Güneş Sistemimizin dış sınırlarındaki Kuiper kuşağı'ndakiler gibi katı cisimlerin çarpışmasının kalıntısı olduğu görüşündeler. Eğer şimdi beyaz cüce olan orijinal yıldızın çevresinde bir zamanlar büyük kütleli gezegenler dolaşıyorduysa, yıldızın dış katmanlarını uzaya salarak kütle kaybetmesi nedeniyle yörüngelerinin karmaşaya kapılması, bunun da Helis'deki Kuiper Kuşağı benzerini karıştırmış olması, ve nisbî çok sayıda çarpışmaya yol açmış olması olasılık olarak düşünülmektedir. Ayrıca, hareketlendirilen enkazın bir kısmının beyaz cüce üzerine düşmüş olması gerekir. Bu da şimdiye kadar tam anlaşılamayan bir olguya; beyaz cücenin yaydığı olağandışı ölçekte X-ışınlarına bir açıklama getirmektedir.^[7]

Kaynakça

1. "SIMBAD Astronomical Database". NGC 7293 için sonuçlar. http://simbad.u-strasbg.fr/Simbad. Erişim tarihi: 2006-12-07. 
2. O'Dell, C. R.; McCullough, Peter R.; Meixner, Margaret (2004). "Unraveling the Helix Nebula: Its Structure and Knots". The Astronomical Journal 128 (5): 2339–2356. DOI:10.1086/424621. http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=2004AJ....128.2339O. 
3. O'Dell, C. R.; Balick, B.; Hajian, A. R.; Henney, W. J.; Burkert, A. (2002). "Knots in Nearby Planetary Nebulae". The Astronomical Journal 123 (6): 3329–3347. DOI:10.1086/340726. http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=2002AJ....123.3329O. 
4. Harris, Hugh C.; Dahn, Conard C.; Canzian, Blaise; Guetter, Harry H.; Leggett, S. K.; Levine, Stephen E.; Luginbuhl, Christian B.; Monet, Alice K. B.; Monet, David G.; Pier, Jeffrey R.; Stone, Ronald C.; Tilleman, Trudy; Vrba, Frederick J.; Walker, Richard L. (February 2007), "Trigonometric Parallaxes of Central Stars of Planetary Nebulae", The Astronomical Journal 133 (2): 631–638, DOI:10.1086/510348, http://adsabs.harvard.edu/abs/2007AJ....133..631H 
5. Hora, Joseph L.; Latter, William B.; Smith, Howard A.; Marengo, Massimo (2006). "Infrared Observations of the Helix Planetary Nebula". The Astrophysical Journal 652 (1): 426–441. DOI:10.1086/507944. http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=2006ApJ...652..426H. 
6. "Urban Legends Reference Pages". The Eye of God. http://www.snopes.com/photos/space/eyeofgod.asp. Erişim tarihi: 2007-07-16. 
7. Sky & Telescope, Mayıs 2007

Ayrıca bakınız

• Gökbilim Kataloğu (NGC)
• Halka bulutsusu

Notlar

1. kısaca AB denen bir Astronomik Birim, Dünya'nın Güneş'ten ortalama uzaklığı = 150 milyon km

1. ^{^} ortalama(207⁺⁴⁶₋₂₄^[1], 219⁺²⁷₋₂₁^[2]) = ((207 + 219)/2) ^{+((462 + 402)0.5/2)}_{−((24² + 21²)^0.5/2)} = 213⁺³⁰₋₁₆
2. ^{^} 13,5 görünür parlaklık - 5∙(log₁₀(242 pc uzaklık) - 1) = 6,58 mutlak parlaklık

Dış bağlantılar

• NASA APOD – May 10, 2003 NGC 7293: The Helix Nebula
• SEDS: NGC 7293, the Helix Nebula
• NightSkyInfo.com – NGC 7293, the Helix Nebula
• Snopes.com; Helix Eye of God Urban Legend

NGC cisimleri

Kategori

---

NGC 7269 | NGC 7270 | NGC 7271 | NGC 7272 | NGC 7273 | NGC 7274 | NGC 7275 | NGC 7276 | NGC 7277 | NGC 7278 | NGC 7279 | NGC 7280 | NGC 7281 | NGC 7282 | NGC 7283 | NGC 7284 | NGC 7285 | NGC 7286 | NGC 7287 | NGC 7288 | NGC 7289 | NGC 7290 | NGC 7291 | NGC 7292 | NGC 7293 | NGC 7294 | NGC 7295 | NGC 7296 | NGC 7297 | NGC 7298 | NGC 7299 | NGC 7300 | NGC 7301 | NGC 7302 | NGC 7303 | NGC 7304 | NGC 7305 | NGC 7306 | NGC 7307 | NGC 7308 | NGC 7309 | NGC 7310 | NGC 7311 | NGC 7312 | NGC 7313 | NGC 7314 | NGC 7315 | NGC 7316 | NGC 7317 | NGC 7318