Işıklar, Sındırgı

Işıklar
—  Mahalle  —
Balıkesir
Ülke	Türkiye
İl	Balıkesir
İlçe	Sındırgı
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
Nüfus (2000)
- Toplam	748
Zaman dilimi	UDAZD (+3)
İl alan kodu	0266
İl plaka kodu
Posta kodu	10330
İnternet sitesi: YerelNET sayfası

Işıklar, Balıkesir ilinin Sındırgı ilçesine bağlı bir mahalledir.

Tarihçe

Mahallenin adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında bilgi yoktur.Işıklar mahallesinin ataları Danişment beyliğine dayanmaktadır. II. Kılıçarslan döneminde Danişment beyliğine son verilince Danişment beyliğinde yaşayanlar uç beyliği olarak Balıkesir’e yerleştirilmişlerdir. Bir kısım türkmende bugün kü Balıkesir, Sındığı mahallesinin kuzeyinde kalan Halkavun bölgesine yerleştirilmişlerdir. Halkavun bölgesinin susuz olması tarıma elverişli olmaması buraya yerleşenlerin hayvancılıkla uğraştıkları görülür, bu da Türkmen kültürünün kanıtıdır. Halkavunun kurulduğu dağ buraya yerleşen Işıklar mahallesinin ataları tarafından isimlendirilmiştir. Bu dağa Türkmen dağı denmiş zamanla değişerek Türkmen denmiştir.

Işıklar mahallesinin ismi ise Osmanlının son dönemlerinde köylerde asayişin bozulması köyler eşkıyalar, kaçaklar, çeteler tarafından basılmaya başlanmıştı. Bunun üzerine kendini koruyacak ve sığınacak yer arayan Işıklılar şimdiki okulun bulunduğu yerde sürekli akşamları ışık görmeye başlamışlardı. Bir gün akşam ışığın olduğu yere geldiklerinde, ışığı yakanın bir efe ve çetesinin olduğu görülmüştür. Bunun üzerine efeye bizi koru bizde buraya taşınalım denmiştir. Bu teklifi efenin kabul etmesi üzerine köy Halkavundan ışığın olduğu yere taşındığı için Işıklar denmiştir. Osmanlının son döneminde devlete karşı bir cürum işlendiğinde kaçanlar 4–5 ay yakalanmaz ise suçları affedilirdi. Bu efe ve adamların İzmir – Ödemiş ilçesinden kaçıp buraya geldikleri söylenmektedir. Yani Işıkların bir koluda İzmir – Ödemiş hattına dayanmaktadır.

Işıklar mahallesinin uç beyliği olduğunu gösteren diğer belgeler ise mezarlıktaki en eski Osmanlıca mezar taşlarıdır. Bu taşlara Bölükbaşının ismi ve oğullarına ait mezar taşlarına rastlanır. Bu bölgeyi korumak için askeri bir birlik bulunduğu ve buraların uç beyleri tarafından parçalandığı görülür. Kondak beyi, Dorasan beyi, Firiz beyi isminde uç beyleri mahallesimüz yaşlılarının Dedelerinden duydukları en eski isimlerdir.

ÇANAKKALE SAVAŞI'NDA da IŞIKLAR KÖYÜ'nün birkaç ŞEHİT ve GAZİ'si vardır.Bunlardan biri de mahallede 1954-1964 arası 2 dönem muhtarlık yapmış olan OSMAN İDİ'nin babası ŞEHİT DEMİRCİ ALİ'dir. ÇANAKKALE ŞEHİTLİĞİ'nde yatmaktadır.Diğer bilinen birisi de Bekirler adı verilen Sülaleye ismini veren GAZİ BEKİR ÇIVGIN'dır.

Kurtuluş savaşında Işıklar mahallesi bizzat destek vermiş ve bu bölgede kuvay-ı milliyenin başı durumunda olan İbrahim Etem Akıncının birliklerine mahallesimüzden de katılan olmuş hatta Sındırgının güneyinde Yunanlarla yapılan Kapanca muharebesinde Işıklar mahallesinden Karadağlı Ali Şehit Çekmezoğlu Veli (annem tarafımdan dayım olur)yaralanmıştır.

İbrahim Etem Akıncının anılarını anlattığı kitapta Işıklar mahallesinden övgüyle bahsetmekte ve burada kuvay-ı milliyecilere yemek verildiği söylenmektedir.

Işıklılar Kurtuluş savaşı sırasında gösterdikleri vatanseverlik Cumhuriyet döneminde devam etmiştir. PKK’ya karşı Işıklarlılar 4 şehit vermişlerdir. Bugun Işıklar mezarlığında 2 şehit yatmaktadır. Bunlar Ast. Teğmen Menderes Gürlek (amcamın oğlu) ve onbaşı Zabit Türkeştir.

Kültür

HIDIRILLEZ EĞLENCESİ: 6 Mayıs herkesin bildiği gibi Hızır ile İlyas peygamberlerin buluştuğu gündür. Bugün bizim Işıklar mahallesinde bir eğlence şeklinde kutlanmaktadır. Hıdırıllez köy her günkünden daha erken uyanır. Mahallenin kadınları o gün ev ev dolaşarak un, peynir, çökelek gibi gıda ürünlerini toplarlar. Mahallenin iki bölgesinde sabahtan ateşler yakılır bizim tabirimizle otlu bezme şimdiki tabiriyle gözleme yapılmaya başlanır. Bu gözlemelerden ve otlu bezmelerden mahallesimüze gelen misafirler ve köy halkı bıkıncaya kadar yer. Bir kısım köylü ayran yaparak dağıtır, bir kısmı kola alarak misafirlere sunar. Bunların hepsi imece usulüyle yapılır.

Hıdırıllez sabahı bütün analar çocuklarını içine 7 çeşit kokulu otla kaynatılmış su ile banyo yaptırır. Bunun yanında çocuklara kök boyalarıyla birlikte yumurta kaynatarak boyalı yumurta elde etmeleri sağlanır. Çocuklar rengârenk yumurtalarla Sarıtepe denen yerde yumurta yarışı yaparlar ve yarış bittikten sonra yumurtaları tokalaştırarak birinciyi belirlerler.

Otlu bezme, gözleme, ayran gibi yiyecekler yendikten sonra eğlenmek için genç kızlar ve erkekler anne ve babalarının gözetiminde mezar arkası denen düz yeşil alana gelir. Önce genç erkekler mendil kapmaca, çatalmatal kaç çatalye ambar gibi oyunlarını sergiler. Tabiki genç kızlarda onların oyununu izlerler. Daha sonra genç kızlarda mendil saklamaca, bezirganbaşı gibi oyunları oynarlar ve böylece genç kız ve erkekler hem birbirlerini tanırlar hem de marifetlerini sergilerler.

Akşamüstüne doğru mahallesimüzde bulunan büyük Çınarlara salıncak kurularak mahallenin gençleri burada akşamın karanlığına kadar sallanırlar.

ASKER DEVESİ: Başka yerde hiç görülmeyen ve bizim köye has olan bir adette askerlere hazırlanan eğlencedir. Buna bizim mahallede asker devesi denir. Asker devesi olacağı akşam bütün askerler yemek verir. Bu yemekler bütün köye yetecek kadardır. Büyük kazanlarda 7–8 çeşit yemek pişirilir. Amaç askerde şehit olursa onun hayrı olsun diye yapılır. Yemekler yendikten sonra askerlerin bir haftadır hazırlamış olduğu aşağı mahallenin meydanında sunulmaya başlar. Eğlence tam bir orta oyunu şeklindedir. Bir nevi köy tiyatrosu şeklinde sergilenir. Askerleri mahallenin büyükleri yönlendirir, oyunların sahnelenmesinde onlara yardımcı olurlar.

Bu eğlencede yüzlerini boyamış ilginç kıyafetler giymiş SAVURANCILAR bulunur. Bunlar eline bir sopa alarak oyun meydanını açarlar. Şakayla karışık bir güzel milleti döverler. Askere gidecek gençler önce tek tek meydana çıkarak kendilerini tanıtır. Sonra meydanda eşeklerle tarla sürme orta oyunu sergilenir. Tamamı güldürmek üzerinedir. Eşeklerle tarla sürüldükten sonra tarla ekim işleminde külle karışık samanı oyunu seyreden halkın üzerine ekerler.

BİZİM OĞLAN adlı oyunda halkın gülme ihtiyacı giderilir. Daha sonra kız kılığına girmiş gençler tarlada çalışan kız rolü yaparken mahallenin gençleri bunları kaçırmaya çalışır. En son sahneye Cezayir havası çalınarak çuldan yapılmış deve çıkarılır. Deve bütün halkın üzerine saldırır ordan oraya koşarak bütün halkı dağıtır ve böylece bu eğlence bitmiş olur.

KÖY DÜĞÜNLERİ: Köy düğünlerinin başlayabilmesi için bir hafta önceden okuntu dağıtılması gerekir. Okuntu adedi orta asyadan Türkmenlerin getirdiği adettir. Okuntu elçiyle gönderilir. Şeker şeklinde okuntu dağıtılır. Bu düğünümüze buyurun gelin demektir. Cuma günü Cuma namazından sonra düğün başlar.Akşam erkekler düğün evinde toplanarak meşhur düğün helvasını pişirirler. Bunun yanında diğer taraftan bayanlar yarın yenecek yemeklerin hazırlılarını yaparlar.

Cuma günü bayraktar umi adı verilen bayrak taşıyıcısı Bayrağı almak için kız evine gelir ve kızın sadıcına bir miktar para vererek süslü bayrağı alır. Bayrak düğün boyunca kesinlikle yere düşürülmez. Bayrağı herhangi biri alıp kaçarsa bayraktar ve oğlan evi tavuk, kuzu, oğlak gibi adaklar keserler.

Cuma günü ilk çalgı çalınır. Bu çalgı davul ve zurnadır. Amaç düğünün başladığını duyurmaktır. Akşam olunca kız evinde eğlence olur. Bu eğlence bayanlar arasındadır. Bu eğlenceye erkekler katılmaz. Oğlan evi mahallenin kıraathanelerini tek tek gezerek burada erkekleri eğlendirir, kahvelerde çay ikram edilir.

Cumartesi günü düğün kaldığı yerden devam eder. Düğünün ikinci gününün başladığını davul ve zurnanın sabah nöbeti denilen çalgıyı çalmasıyla başlar. Oğlan evi bugün hem öğlen hem akşam bütün gün misafirlere yemek verir. Cumartesi günü okuntu dağıtılan misafirlerin hepsi düğüne gelir. Bunlar mahallenin girişinde davul ve zurna eşliğinde karşılanır.

Kız evinde akşamleyin kına gecesi, oğlan evinde ise gecenin ilerleyen saatlerinde oturtma adı verilen eğlence yapılır. Oturtma bizim Türkmen kültürünün bir parçasıdır. Büyük bir ateş yakılır. Erkekler bu ateş etrafında oynarlar. Bu genelde zeybek, harman dalı gibi kültürel oyunlardır. Bu eğlence ile düğünün ikinci günü sona erer.

Düğünün 3. günü oğlan evinin tertiplediği oyunla devam eder.Bunlar at yarışıdır. Durumu iyi olmayanların çocukları yarışırlar ve birinci olana hediyeler verilir. Ancak sonuncu olana kabak verilir ve buna kabakçı denir. Öğleyin köylülere ve tüm misafirlere 7–8 çeşit yemek verilir. Bu yemekten sonra sazla kız evinde eğlence tertip edilir.

İkindi namazından gelini almak için oğlan evinden kız evine gidilir. Gelin bütün akrabalarıyla vedalaşır. Ev etrafından bir erkek tarafından gelinin beline kırmızı kurdele bağlanır. Gelin evden çıktıktan sonra at ya da gelin arabasına biner. Gelin evden çıkarken gelinin başından aşağıya buğday mısır karışımı dökülür. Bunda amaç evliliğin bereketli geçmesidir. Hısım akrabada şeker saçarak gelinin evden çıkmasını kutlar.

Gelin mahallenin içinde dolaşmaya başlar. Önce mezarlığa varır. İçine para batırılmış elmayı mezarlığa atar. Amaç dönüp geleceğimiz yer burasıdır, namusumu buraya kadar koruyacağım anlamındadır. İkinci olarak aşağıdakiler dereye gelir ve oraya elma atar. Amaç ömrünün su gibi akıp gitmesi, hiçbir dert ve tasanın kendisini üzmemesi içindir. Mahallenin güzel yerleri gezdirildikten sonra yukaman denen yerde dereye bir elma daha atarlar. Daha sonra gelin arabasının önü kesilir. Bu işi mahallenin gençleri yapar, eğer yabancılar yaparsa kavga çıkar. Gelinde bütün gençlere mendil verir.

Oğlan evinin önüne gelen gelin arabası, buranın yakınında durarak gelin sağ sağlim getirildimi diye para isterler. Oğlan evi para atarak bunları ödüllendirir. Araba oğlan evinin önünde durarak, gelin damat tarafından indirilerek eve götürülür. Buarada şeker, para, buğday saçımı yapılır ve böylece düğün biter.

Coğrafya

Balıkesir il merkezine 77 km, Sındırgı ilçesine 14 km uzaklıktadır. Kuzeyinde Ilıcalı Köyü, doğusunda Büyükdağdere Köyü, güneyinde Bayraklı Köyü, batısında ise Aktaş Köyü bulunmaktadır.

Nüfus

205 haneli mahallede, 1990 yılı sayımına göre 969, 1997 nüfus sayımına göre 867, 2000 yılı nüfus sayımına göre ise 836 kişi yaşamaktadır. Bu tabloya bakıldığında nüfusun yıllara göre önemli ölçüde düştüğü görülmektedir.

Yüzölçümü: 26408 dekar

Mahalle ve Mezra Sayısı: Halkavun Mah.,Ahmet Dede Mah.,Kamahka Mah., Karapınar Mah.

Ekonomi-Tarım

Tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Mevcut ekilebilir tarım arazisinin 1765 dekarı tütün, 3207 dekarında buğday ve diğer tarla bitkileri ekilmektedir. 392 adet büyükbaş, 1782 adet küçükbaş hayvan mevcuttur.

Sosyal Yaşantı 3 adet kahvehane 2 adet bakkal dükkânı mevcut olup, halk sosyal yaşantısını buradan karşılamaktadır. Yatırımları/İhtiyaçları Kanalizasyon şebekesinin tamamlanması gerekir.

İklim

Mahallenin iklimi, Marmara iklimi etki alanı içerisindedir.

Nüfus

Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2007
2000	748
1997	852

Ekonomi

Mahallenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Altyapı bilgileri

Mahallede ilköğretim okulu vardır. Mahallenin hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Işıklar Mahalleninü Sındırgı'ya bağlayan ilk toprak yol yaklaşık 14 kilometredir. Mahalleye şu anda ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.

Dış bağlantılar

• Yerelnet