I. Charles (Bourgogne Dükü)

I. Charles
Charles le Téméraire tablosu yaklaşık 1460, Rogier van der Weyden tarafından
Burgonya Dükü
Hüküm süresi 15 Haziran 1467[1] -5 Ocak 1477[2]
Önce gelen Philippe le Bon[3]
Sonra gelen Burgonya Düşesi Mary[4]
Eş(leri) Charolais Kontesi Catherina
Charolais Kontesi Isabella of Bourbon
Margaret of York
Hanedan Valois Hanedanı
Babası Philippe le Bon
Annesi Isabella, Burgonya Düşesi
Doğum 10 Kasım 1433(1433-11-10)[5]
Dijon, Burgundy
Ölüm 5 Ocak 1477 (43 yaşında)[6]
Nancy, Fransa

Charles (1433-1477), Fransızca Charles le Téméraire, Burgonya'nin Valois Hanedanından son dükü (1467-1477). Burgonya'nın Fransa'dan bağımsız bir krallık olması için uğraşmış ve Fransa Kralı XI. Louis ile siyasi ve askeri mücadele içine girmiştir. Bu mücadele kendisinin Lorraine Dükü'nün hizmetinde olan İsviçre paralı askerleri tarafından Nancy savaşında öldürülmesi ve topraklarının parçalanıp bir kısmının Fransa otoritesine geri kalanının da Habsburg İmparatorluğuna bırakılmasıyla sonuçlanmıştır.

Hayatı

Burgonya toprakları, I. Charles döneminde

Burgonya Dükü III. Philip (Philippe Le Bon) (doğum 31 Temmuz 1396, Dijon, Burgundy —ölüm 15 Haziran 1467, Bruges, Belçika) ve Aviz Hanedanı'ndan Portekiz kralı I. John'un kızı Burgonya Düşesi Isabella (Doğum 21 Şubat 1397,Evora-17 Aralık 1471)'dan[7] 10 Kasım 1433'te Dijon'de dünyaya gelmiştir.[8]

Babasının ölümünden, Dük olmadan, önce Charolais Kontu ünvanını taşımıştır.[9] Bu dönemde Döfen XI. Louis (daha sonra Fransa Kralı) Fransa kralı VII. Charles'dan kaçarak III. Philip'in kontrolü altındaki Burgonya'ya sığınmıştır.[10] I. Charles daha sonra Fransa kralı olacak Döfen XI. Louis ile Luis'in Burgonya sürgünü süresince arkadaş olmasına ve Fransa'ya karşı düşmanlığı olmamasına rağmen, Düklüğü ve öncesi dönemde babası III. Philip'in Fransa'dan bağımsız bir krallık kurma emelini yerine getirmeye çalışmıştır.[11][12] Fransa kralı XI. Louis'in kardeşi Berry dükü Charles ile birlikte XI. Louis'in merkezi otorite kurma çabalarına karşı La ligue du Bien public adlı Feodal soylulardan oluşan ittifakı organize etmiştir.[13]

Charles, Peter Paul Rubens tarafından yapılmış portresi.

Charles 1474 yılına kadar bağımsız bir devlet kurma amacıyla yerine getirdiği çabalarının çoğunda başarılı olmuştur. Burgonya Düklüğünün sınırlarını genişletmiş, Burgonyay'yı bir devlet olarak organize etmiş ve Fransa kontrolünden bağımsız kılmıştır. Daha sonra XI. Luis'in Somme nehrinde bulunan topraklarını ilhak etmesi Luis ve Charles arasında Charles'in ölümüne kadar sürecek olan mücadelenin başlangıcı olmuştur.[14] 1465'te Charles Luis'i ilhak ettiği Somme üzerindeki toprakları geri vermek zorunda bırakmış ve Ekim 1465'te karşılıklı olarak Conflans antlaşmasını imzalamışlardır.[15] Fakat XI. Louis'in Dinant ve Liege'i Charles'a karşı isyana teşvik etmesi ve sonrasında Charles'in bu bölgeleri tümüyle işgal edip yağmalatması[16] (1466) ve 1467 yılında Philippe le Bon'un ölmesi (Charles'ın dük olması) sonucunda bu antlaşmanın bir geçerliliği kalmamıştır. Bir yıl sonra Charles İngiltere Kralı IV. Edward ile ittifak kurmuş ve kral Edward'ın kız kardeşi Margaret ile evlenmiştir (Temmuz 1468)[17] Bunun üzerine Louis, Charles'ı müzakere etmek üzere Péronne'de görüşmeye çağırmış (Ekim 1468)[18] , görüşmeler sırasında Louis'in tekrardan bir Liege isyanı düzenlediği haberinin Charles'a ulaşması sonucunda Charles, Louis'in Flanders, Ghent ve Bruges'ün Fransa parlementosu hakimiyetinden çıkmasını kabül ettirmiştir.[19] Daha sonra Charles Liege'deki isyanı bastırmış ve halkın önemli bir kısmını katletdirmiştir.[20] Bu barış antlaşması da uzun süreli olmamış fakat kasım 1472'de yeni bir barış antlaşması imzalanmıştır.[14]

Charles sınırlarını Rhine'a kadar genişletmiş, Bourgundy, Lüxemburg ve Hollanda arasında kalan bölgeleri ilhak etmiştir.[14] Ferrette'yi ve bazı diğer küçük kasabaları 1469 yılında Avusturya Arşidükü Sigismund'tan satın almıştır.[21]

Emellerine ulaşabilmesi için Charles'ın kurmak istediği krallığın içinde sahip olmadığı bir tek İsviçre kantonları ve Köln kalmıştır.[14] 1475 yılında Nancy'yi işgal etmiş 1476 yılında Granson ve Morat'ta İsviçre paralı askerlerine yenilmiştir. Ekim ayında Nancy'yi tümüyle kaybetmiş daha sonra 5 Ocak 1477 yılında ikinci kez İsviçre askerleriyle Nancy yakınlarında yaptığı savaşta ordusu bozguna uğratılmış kendisi de muharebe içerisinde öldürülmüştür.[22]

Nancy Muharebesi

Charles'ın cesedinin Nancy savaşı sonrası bulunuşu, 1477.

İsviçre askerlerine Morat ve Grandson'da uğradığı yenilgi sonrasında ordusunun zayıflamasının yanında siyasi ve askeri otoritesi de zayıflamıştı. Takib eden süreçte Lorraine Dükü, Charles'ın işgal ettiği toprakların çoğunu geri almıştı. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, Charles 1476 yılının kış aylarında Nancy'yi (Lorraine'nin başkenti), kısa sürede düşmesini umarak, tekrardan kuşatmaya alma kararı almıştı fakat kuşatma beklenenden uzun sürdü ve Nancy düşmedi. Bunun üzerine Lorraine Dükü kendi ordusu ve İsviçre paralı askerlerinden oluşan birliklerle sayıca az olan Charles'ın ordusunu Nancy yakınlarında 1477 yılı Ocak ayında kuşatmıştır. Savaş sonucunda Burgonya ordusu tümüyle yok edilmiş Charles'ın parçalanmış cesedine de muharebeden üç gün sonra ulaşılmıştır. Bu savaş sonrasında Burgonyalılar'ın bağımsız devlet kurma hayalleri tümüyle ortadan kaldırılmıştır.[23] Charles'ın Hollanda üzerindeki toprakları Arşidük Maximilian'ın I.Charles'ın kızı Mary ile evlenmesi sonucu Habsburg İmparatorluğuna katılmış, ve Burgonya krallığı Fransa kontrolü altına girmiştir. Ayrıca bu savaş sonucunda İsviçre paralı askerlerinin ünü artmış Avrupa ordularında daha fazla yer almaya başlamışlardır.[24]

Soy ağacı

Arma
Charles Üç kuşak soyağacı
I. Charles, Burgonya Dükü Babası:
III. Philip(Burgonya Dükü)		 Baba tarafından büyük babası:
Korkusuz Jean		 Baba tarafından büyük büyük babası:
Philip the Bold
Baba tarafından büyük büyük annesi:
III. Margaret (Flanders Kontesi)
Baba tarafından büyük annesi:
Margaret Burgonya Düşesi		 Baba tarafından büyük büyük babası:
Albert I (Bavaria Dükü)
Baba tarafından büyük büyük annesi:
Margaret (Bavaria Düşesi)
Annesi:
Isabella (Burgonya Düşesi)		 Anne tarafından büyük babası:
I. John (Portekiz Kralı)		 Anne tarafından büyük büyük babası:
I. Peter (Portekiz Kralı)
Anne tarafından büyük büyük annesi:
Teresa Lourenço
Anne tarafından büyük annesi:
Philippa (Portekiz Kraliçesi)		 Anne tarafından büyük büyük babası:
John (Lanchester Dükü)
Anne tarafından büyük annesi:
Blanche (Lanchester Düşesi)

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ "1467/june/15". historyorb.com. 15 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140815132000/http://www.historyorb.com/date/1467/june/15. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  2. ↑ "burcbold". home.eckerd.edu. http://home.eckerd.edu/~oberhot/burcbold.htm. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  3. ↑ "Philip-III". britannica.com. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150323163009/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456128/Philip-III. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  4. ↑ Ann M., Roberts (Eylül 1989). "The Chronology and Political Significance of the Tomb of Mary of Burgundy". The Art Bulletin 71 (3): 376-400. http://www.jstor.org/stable/3051135. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  5. ↑ "Charles the Bold or (French) Charles le Téméraire". oxfordreference.com. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160101184631/http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780198601753.001.0001/acref-9780198601753-e-805. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  6. ↑ "charles". heritage-history.com. http://www.heritage-history.com/www/heritage-books.php?Dir=books&author=upton&book=swiss&story=charles. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  7. ↑ "philip-duke-of-burgundy". thefreelancehistorywriter.com. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151009053434/http://thefreelancehistorywriter.com/tag/philip-duke-of-burgundy/. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  8. ↑ "charlesbold". luminarium.org. 25 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150625033828/http://www.luminarium.org:80/encyclopedia/charlesbold.htm. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  9. ↑ "Charolais". britannica.com. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141018125240/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/107603/Charolais. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  10. ↑ "Louis-XI". britannica.com. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150224064910/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/348891/Louis-XI. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  11. ↑ "Charles the bold". encyclopedia2.thefreedictionary.com. http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Charles+the+Bold+of+Burgundy. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  12. ↑ "louisxi". blackstudies.ucsb.edu. 10 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130810232649/http://www.blackstudies.ucsb.edu:80/antillians/louisxi.html. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  13. ↑ "League of Public Weal". oxfordreference.com. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160101184638/http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100056103. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  14. 1 2 3 4 "Charles". britannica.com. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150426102532/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/106631/Charles. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  15. ↑ "Treaty-of-Conflans". britannica.com. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/132058/Treaty-of-Conflans. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  16. ↑ "Dinant". britannica.com. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150320224354/http://www.britannica.com:80/EBchecked/topic/163780/Dinant. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  17. ↑ Vaughan, Richard (2002). Charles the Bold : the last Valois Duke of Burgundy (New ed. bas.). Rochester, NY: Boydell Press. s. 48. ISBN 978-0851159188. http://books.google.gr/books?id=GsKuCHXRuPMC&printsec=frontcover&dq=Charles+the+Bold:+The+Last+Valois+Duke+of+Burgundy,+Volume+4&hl=en&sa=X&ei=lVgKUeqpDsf0sgbtooFI&ved=0CCcQ6AEwAA#v=onepage&q=Charles%20the%20Bold%3A%20The%20Last%20Valois%20Duke%20of%20Burgundy%2C%20Volume%204&f=false.
  18. ↑ "1468". historyorb.com. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150502065835/http://www.historyorb.com:80/events/date/1468. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  19. ↑ "Charles_the_Bold". 1911encyclopedia.org. 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130530073334/http://www.1911encyclopedia.org/Charles_the_Bold. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  20. ↑ "Liege history". eupedia.com. 29 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150529135009/http://www.eupedia.com/belgium/liege_history.shtml. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  21. ↑ "Charles de Bourgogne". findagrave.com. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121022135715/http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=6494. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  22. ↑ "battle-of-nancy". militaryhistory.about.com. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150906010710/http://militaryhistory.about.com/od/battleswars14011600/p/battle-of-nancy.htm. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  23. ↑ "Nancy". fanaticus.org. 19 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130319234517/http://www.fanaticus.org/DBA/battles/nancy.html. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.
  24. ↑ "flanders". friesian.com. 13 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150613004923/http://www.friesian.com:80/flanders.htm. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013.


This article is issued from Vikipedi - version of the 10/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.