Kür Şad

Bu sayfa oyun ve roman karakteri Kür Şad hakkındadır. Tarihi şahsiyet için Chieh-she-shuai maddesine ve başlığın diğer anlamları için, Kürşat ve Kürşad sayfalarına bakınız.

Kür Şad, Türk edebiyat tarihinin bir figürüdür.[1][2] Sabahattin Ali'nin kaleme aldığı Esirler adlı piyesin[3] ve Nihal Atsız'ın kaleme aldığı Bozkurtların Ölümü adlı romanın karakterlerinden biridir.

Sabahattin Ali'nin Kür Şad'ı

Türk tarihinin bu pek bilinmeyen kahramanı ve yaptığı ayaklanma teşebbüsü Türk edebiyatçılarından bazılarına ilham kaynağı oldu. Sabahattin Ali Hüseyin Nihal Atsız'ın bunları kendisine anlatması üzerine Esirler piyesini yazmıştır. Sabahattin Ali Yüksek Muallim Mektebi'nden arkadaşı olan Hüseyin Nihal Atsız'dan bir piyes için tarihî ve kahramanca bir mevzu istedi ve Atsız "Kür Şad"ı anlattı.[4] Sabahattin Ali, 1 Haziran - 1 Eylül 1936 tarihleri arasında Varlık dergisinde yayımladığı Esirler adlı oyunda "Kür Şad" adıyla aciz bir aşık karakteri olarak kullandı.[5] Ancak bu, Hüseyin Nihal Atsız tarafından beğenilmedi.

Nihâl Atsız'ın Kür Şad'ı

Kendisi aynı zamanda tarihçi olan Hüseyin Nihal Atsız konuyu kendi kaleme almıştır böylece Türk Edebiyatının en etkili tarihsel anlatılarından biri olan "Bozkurtların Ölümü" adlı eser doğmuştur. Kürşad bu sayede öyle popüler olmuştur ki Türkiye'de pek çok kişi çocuğuna Kürşad ismini vermiştir. 1939 yılında Hüseyin Nihal Atsız Kopuz dergisine verdiği yazısında "Kür Şad" 'dan bahsedip üniversite meydanında tek parçalı sade bir taşla kırk bir kılıçtan ibaret bir abidenin dikilmesini önerdi.[6] Daha sonra 1946 yılında kaleme aldığı Bozkurtların Ölümü romanında "Kür Şad" karakterini kullandı. 1947 yılında ise Kür Şad dergisini yayımlamaya başladı ve derginin ilk sayısı için "En Büyük Türk Kahramanı Kür Şad" adlı yazıyı bizzat yazıp "Yarınki Türkeli"nde Kür Şad için ulu bir anıt düşündüğünü açıkladı.[7]

Bozkurtların Ölümü

Çocukluk adı "Şu Tigin" olup "Kara Kağan" tarafından "Kür Şad" denildi.[8] Tarihi şahsiyet olan Chieh-she-shuai'nin babası Şipi Kağan olduğu halde roman karakteri "Kür Şad" 'ın babası "Çuluk Kağan"'dır.[9][10][11]

Kara Kağan'ın, Türk töresine uymak için evlendiği[12] İ-çing Katun[13] tarafından zehirlenerek öldürüldüğünden kuşkulanılıyordu.

Kür Şad, ağabeyi Tulu Han (Yaşar Şad, Yaşar Tigin) Peping'e giderken yolda öldürüldükten sonra, Peping beyi yapılan oğlu Urku'yu[14] Çin esaretinden kurtarıp kağan yapmak için uğraşmıştır.

Erkek ismi olarak Kürşad ve Kürşat

Kürşat'ı oluşturan iki hecenin her biri özerk bir kelimedir. Kür, eski Türkçe'de soğukkanlı ve sarsılmaz anlamlarına gelmekte[15]; şad ise neşeli, sevinçli ve mutlu anlamlarına gelmektedir.[16]

Türkiye'de Kürşat ismi 1841 kişide 1 sıklıkta kullanılmaktadır.[17]

Kaynakça

  1. ↑ Göktürk Ömer Çakır, ""Kür Şad"ın Gerçekliği Hakkında", Orkun dergisi, Sayı: 147, Mayıs 2010
  2. ↑ Göktürk Ömer Cakır'ın Not Defteri
  3. ↑ Bedri Aydoğan, Çukurova Üniversitesi. "Sabahattin Ali'nin Yaşamı ve Yapıtlarına Genel Bir Bakış". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160604170445/http://turkoloji.cu.edu.tr/mehmet_ozmen_armagani/mozmen_armagan_parca7.pdf. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
  4. ↑ Nihâl Atsız, "İçimizdeki Şeytanlar" (19 Temmuz 1940), Atsız Cilt 11: İçimizdeki Şeytan, En Sinsi Tehlike, Hesap Böyle Verilir, İkinci Baskı, İrfan Yayımcılık, 1997, ISBN 975-371-064-X, s.16.
  5. ↑ Sabahattin Ali, Bütün eserleri: Cilt 7: Son Hikâyeler-Esirler, Varlık Yayınevi, 1966.
  6. ↑ Hüseyin Nihâl Atsız, "Cihan Tarihinin En Büyük Kahramanı: Kür Şad", Kopuz, Sayı: 3, 1939.
  7. ↑ Hüseyin Nihâl Atsız, "En Büyük Türk Kahramanı Kür Şad", Kür Şad, Sayı: 1, 3 Nisan 1947, s. 3.
  8. ↑ Bozkurtların Ölümü Birinci Bölümü III Kara Kağan
  9. ↑ Bozkurtların Ölümü Birinci Bölümü II Bağtur Şad
  10. ↑ Nihâl Atsız, Bozkurtlar, Ötüken, 1974, Baskı: 10, s. 31.
  11. ↑ Nihâl Atsız, Bozkurtların destanı, Ötüken, 1976, Baskı: 2, s. 86.
  12. ↑ Bozkurtların Ölümü Üçüncü Bölümü I Bir Yıl Sonra
  13. ↑ Kimin, Şipi, Çula ve Kieli kağanlarının eşi Yi Cheng'den esinlenmiş bir karakterdir.
  14. ↑ Bozkurtların Ölümü Üçüncü Bölümü II Can Acısı ve Gönül Acısı
  15. ↑ Kabalcı Yayınevi, Kaşgarlı Mahmud, Divânü Lûgati't-Türk
  16. ↑ Arkadaş Yayınları, Dil Hazinesi Dizisi, Ali Püsküllüoğlu Türkçe Sözlük
  17. ↑ İsimdidikle.com

Dış bağlantılar

Türk Tarihinde Kürşad, Prof.Dr.Saadettin Gömeç

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/19/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.