Kara Avrupası hukuk düzeni
Kara Avrupası hukuk düzeni ya da diğer bir adla Kıta Avrupası hukuk sistemi, modern dünyadaki en yaygın hukuk düzenidir. Temellerini Roma hukukundan alan Kara Avrupası hukuk düzeni, derlenmiş yazılı kurallara dayanmaktadır. Bu düzenin en önemli parçaları kamu hukuku-özel hukuk ayrımı ve adli yargı-idari yargı ayrılığıdır.
Bu hukuk düzeni, Roma'nın düşünsel alandaki en önemli yapıtlarından sayılır. Modern dünyadaki etkileri hâlâ süren Roma hukukunun kuralları Doğu Roma imparatoru I. Jüstinyen tarafından 6. yüzyılda derlenerek, yazılı duruma getirilmiş ve Corpus Iuris Civilis adlı yapıtta toplanmıştır.
Başlıca amaçlardan biri yurttaşlar arasındaki ilişkileri düzenlemek olan bu hukuk düzeninde, medeni hukuk bu nedenle oldukça gelişkindir. Diğer hukuk alanlarının gelişimi ise medeni hukukun etkisi altında olmuştur. Kara Avrupası hukuku, kilise hukukundan gelen bazı esaslardan da önemli ölçüde etkilenmiştir.
Kara Avrupası hukuk düzeninde özel hukuk-kamu hukuku ayrımı vardır. Özel hukuk bireyler arasındaki ilişkileri, kamu hukuku ise kamu kuruluşlarının birbirleriyle olan ve bireylerin kamu kuruluşlarıyla olan ilişkilerini düzenler.
Anglosakson ekolünü temsil eden ortak hukukta hukuk, uygulamaya yönelmiş ve temelde mahkeme kararlarıyla biçimlenmiştir. Kapsamlı ilkeler ve soyut genellemeler tercih edilmemiştir. Kara Avrupası hukukunda ise hukuk kuralı yargıçlarca yaratılmaz. Yurttaşların hak ve ödevlerini, toplumsal düzen kurallarını ve davranış sınırlarını hukuk belirler. Kara Avrupası'nda hukukun gelişiminde akademik çalışmalar da önemli derecede etkilidir.
Kara Avrupası hukuk sistemi, tedvin edilmiştir. Yani yazısız halde bulunan kurallar, yazılı hale getirilip derlenerek kanunlarda toplanır. İçtihadî nitelikte değildir. Daha önce mahkemeler tarafından verilmiş kararlara uyulmak zorunluluğu yoktur.
Kaynakça
- A. Şeref Gözübüyük, Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, Turhan Kitabevi, Ankara, Ekim 1998.
- Adnan Güriz, Hukuk Başlangıcı, Siyasal Kitabevi, Ankara, Eylül 1997.
- Andreas B. Schwarz, Roma Hukuku Dersleri, I. cilt, çeviren Türkân Rado, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1963.
- Claude Du Pasquier, Introduction à la théorie générale et à la philosophie du droit, Neuchâtel, Paris, Delachaux & Niestlé, 1967.
- William M. Geldard, Elements of English Law, Oxford Üniversitesi Yayınları, 1957.
- Kemal Gözler, "Genel Hukuk Bilgisi", Ekin Kitabevi, Bursa, Ağustos 2013
