Karaşar, Çerkeş
| Karaşar | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Çankırı |
| İlçe | Çerkeş |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 51 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0376 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 18600 |
| İnternet sitesi: YerelNET | |
Karaşar, Çankırı ilinin Çerkeş ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında yazılı bilgi yoktur.Ancak Karaşar Köyünün tapu kayıtlarında Şahabettin Kasabası diye bir kayıt geçilmektedir.Köyün kuzey yönünde taşlardan ve mezar kalıntılarından, arazideki tarla sınırından eski bir yerleşim yeri olduğu bellidir. Karaşar kelimesi şar ve kara kelimelerinden oluşur. "Şar" kelimesi oturma,yerleşme mahalli anlamı taşımaktadır."kara" kelimesi ise siyah veya kötü anlamı içermektedir.köyün coğrafi yapısı ve toprak yapısı heyelan mıntıkası olması bu ismi doğrulamaktadır. bu köyün tarihinin köklü ve türk yurdu olarak kurulduğunu düşünüyorum. Çevresindeki köy adları da oğuz boylarının adlarıyla kurulmuştur. bu da Anadolunun Türkleşmesi esnasında bu bölgeye yerleşildiğini, trihininde 1071 den hemen sonra olduğu tahmin edilebilir. Zira Dodurga, Beydili, Kınık, Avşar,Çavundur,Bayındır gibi oğuz boyları bu coğrafyada yaşamışlar ve bu adla köyler kurmuşlardır.
Kültür
Köyün gelenek, görenek ve yemekleri hakkında yazılı belgeler yoktur. Ancak Araştırmacıların çok zengin çalışmalar yapabilecekleri bir coğrafyadır Karaşar.Köyün en önemli geleneklerinden birisi "BETDEM"dir. Betdem Türkçe bir kelime değildir.Farsça'dan dilimize geçmiş ve yaygın olarak kullanılmaktadır."BET" kötü; "DEM" ise zaman anlamına gelir. Bu Şamanizm deki yuğ merasimlerini andırır. Ayrıca Betdemde, yumurta boyama ve boyalı yumurta kırıştırma(tokuşturma)- pişmiş yumurtaları birbirine vurarak birinin kırılmasını sağlama - ateş yakıp üstünden atlama, gibi adetler de vardır. Betdem, genelde nisan ayı 18 veya 20 sinde yapılır. Bu tarih nevruza yakın bir tarihtir.Aradaki bir aylık sürenin nedeni bilinemektedir.Bu kültür de bizim Orta Asya kökenli olduğumuzun küçük bir örneğidir.
Düğün,duvak, bayram,cenaze, nişan, söz,asker uğurlama,koç katımı,koyun kırkma, kesmük sonu, imece gibi geleneklerin coşkuyla yaşandığı bir coğrafyayı tanıtmayı amaçlıyoruz sizlere.
KIZ İSTEME GELENEĞİ: Ailece istenmeye karar verilen kızın ailesine haber verilir.Genellikle Cuma Gecesi diye adlandırılan perşembe gününü Cuma Gününe bağlayan gece kız istenir. Eğer tekrar gitmek gerekirse ki gerekecektir. Zira kız evi naz evidir. "Bir gelişte kızı verdi" demesinler diye düşüğneyim, aile içinde karar verelim vb.mazeretlerle erkek tarafı oyalanır. ikinci ziyaret için genellikle pazarı pazartesiye bağlayan gece "Bolu gecesi"diye tabir edilen gecede tercih edilir.
Kız evi ziyaret edilip sohbet edildikten sonra erkeğin babası veya onların adına konuşacak olan kimse toparlanıp(genelde ikidizi üzerine oturma vaziyeti alarak) ev sahibine; "E ağalar bize niçin geldiğimizi sormuyorsunuz; Ev sahibi:- Hoş geldiniz,sefa geldiniz. "Misafire niye geldiniz denmez". diye cevap verir. Aile sözcüsü: sebebi ziyaretimiz; sizde kız bulunmuş, bizde de oğlan Allah'ın emri, peygamberin kavli ile kızınızı(kızın adı ile hitap edilir) oğlumuza(oğlanın adı söylenir) istiyoruz. Ne dersiniz? diyerek konuyu açar.Kız tarafıafı "verdik , hayırlı olsun" gibi olumlu bir cevap verir. Kız içeri gelerek kaynata,kayınvalide, gelenler içindeki büyüklerin ellerini öper.Bu arada kıza "görümlük" para verilir.ikramlar yenir, içilir ve eve dönülür. kız isteme olayında kız evine damat getirilmez.
NİŞAN : Karaşarda kızistenip söz kesildikten sonra nişan için gün belirlenir.Gün belirleme için damat tarafı, kız tarafına bu isteğini iletir. iletirken de tasarladıkları tarihi de söyler. Kız tarafı uygunsa olur der. değilse nedenini açıklar ve uygun tarihi belirtir. Genellikle kız tarafının istekleri doğrusunda tarih belirlenir.
Köy halkı ile birlikte yakın köyler de ev geçmeden köy olarak davet edilir. genellikle köye giden bir elçi, tüm köyü "nişana okur." Komşu uzak köylerdeki akrabalar da ayrıca davet edilir. Nişan için hava yağışlı değilse harman, yağışlıysa köy odası tercih edilir. Nişan törenine erkekler katılmaz,sadece kadınlar bulunur. Damat da nişan törenine katılmaz. Harmanda toplanan kadınlar önce oynayıp eğlenirler. Tef çalıp türkü söyleyen bir kadın kadınları teklif ile oyuna kaldırır. Tahta kaşıkarla oynanan, karşılıklı iki kişinin oynadığı bu oyuna düz oyun denir.Nişan için gelen kadınlar, süslü ve "gerilik" tabir ettikleri en yeni elbiselerini giyerek nişana gelirler. Kutnu entariler ve üç etekler tercih edilir, "pırpırlı yemeni" herkesin gözünü kamaştıran bir aksesuar olarak göze çarpar.
Gelin kalabalığın ortasına alınır, diz çökerek oturur.çığırtkan kadın gelinin akrabalarını ve çevre köylüleri iyi tanıyan biri olur.Önce Kaynata ve Kaynananın takıları taktim edilir.Ardından yakın akrabaların takıları taktim edilir.Gelen hediyeler eğer giyecek türünden se gelinin omzuna, para veya altın gibi ise kucağına verilir.Bu esnada gelinin yüzü al bir cibinlikle örtülüdür. Gelin abdestlidir vr yönü kıbleye dönüktür. çığırtkan kadın, Her takıda davetlileri uyararak örneğin;"bu kaynanasının takısı, hayırlı olsun den,kutlu olsun den" diyerek her takıdan sonra davetlilerin "hayırlı olsun, kutlu olsun" demelerini sağlar. Takılar takıldıktan sonra yemekler yenip çaylar içilir, oyunlar oynanır.Davetliler dağılınca nişan sona erer. Nişanlı kıza her bayramda "bayramlık" mutlaka alınır. düğüne kadar gönlü hoş tutulur.
DÜĞÜN YAPILIŞI: Karaşar ve çevre köylerde düğün süreesi 4 gündür. "Gelin Alması" veya "Çıkma" günü tabir edilen gelinin çıkacağı gün pazar veya perşembe günüdür. Eğer pazar günü gelin alınacaksa çevre köyler ve akrabalar haberdar edilir, Cuma günü "başlık yıkılacağı" duyurulur. damat tarafının gelinin isteği karşılığı aldıkları sandık, yatak yorgan,kap kacak vb. her şey boyunlarında büyük çaanların asıldığı atlarla ( genellikle katırlar tercih edilir)kız evine gidilir. Kız evinde misafirler ağırlanır, başlık parası(kalktı) varsa kız babasına teslim edilir. Geriye dönülür.Köy halkından yaşlılar Katır ve atlara takılan çanların ssine bile mana vermiş olup Kız evine giderken çanların "borç bin" diye dönüşte ise "ödedük" diye öttüğü dile getirilir. Cumartesi günü kına için kız evinde de erkek evinde de bir çalışma sergilenir.yemekler yapılır, börekler açılır. yemek ve çay servisi için "aşçı" ve "çaycı"lar ayarlanır. Eskiden kadınlar düğüne kınaya giderken en göz alıcı şekilde giyinirler de giderlerdi. Kızlar ve gelinler üçetek entari(kutnu elbise)giyerler, baş örtüler "pırpırlı oya" (parlak puldan yapılan oya)ile oyalı yazmalar takılırdı. Davullu düğünler, içkili ve masraflı olsa da en çok davullu düğün tercih edilirdi. KIZ KINASI: Akşam olunca köy odasında kadınlar toplanır, tef eşliğinde türkü söyleyip oyun oynanır. Bu işleri organize edecek bir kadın oynamasını istediği kişilerin eline tahta kaşıkları verir ve onları oyuna kaldırır. Gelin, kaynanasıyla oynatılır,Karaşar'da düz oyun denilen oyun oynanır. .Halay yoktur. Yeterince oynanınca yemek yenir, çaylar içilir, Kına vakti gelince gelin abdest alarak odaya gelir. Kına ilahisi ile odaya alınır. İlahi esnasında duydulanan Gelin ve annesi birbirine sarılarak ağlaşır. Gelinin annesini teselli ederken genellikle "sen niye gittin kocaya? Senden doğan da zamanı gelnce gidecek" sözleri kulanılır. Gelinin kınası eline yakılır, damat tarafı geline kına görümlüğü takar,kısa bir oyun faslından sonra kına heyeti dağılır. gelinin yakınları eve gelerek gelini yatırmak için odasına glirler.
- Dağdan indirdim urganı, hani bu kızın yorganı? yorgan gelir.
- Dağdan indirdin şişeği, hani bu kızın döşeği? yatak gelir.
- Dağdan indirdin alıcı, hani bu kızın sağdıçı? sağdıç (kız sağdıç) gelir.
gelin yatağına yatırılıp misafirler odadan ayrılır.
KINA İLAHİSİ:
Bağrı başlı, gözü yaşlı, ol serverin, düğünü var uçmakta;
Ol serverin, düğünü var cennette.
Buban pazara gitti mi gelinim?
Alını,yeşilini aldımı?
Şu da gızımın dedi mi?
A gızım gınan gutlolsun(kutlu olsun)
Ellerde dilin tatlolsun (tatlı olsun)
Elimi sundum ustuna
Elimi kesti destire.
Mevlam şirin göstere.
A gızım gınan gutlolsun(kutlu olsun)
Ellerde dilin tatlolsun (tatlı olsun)
Hani bu gızın anası?
Başında mumlar yanası.
Dahi murada eresi.
(Derleyen :Karaşarlı Nihat AN)
(Kaynak Kişiler; (Hatice AN 1988 Vefat; Hatice AR 2005 vefat; Şahizer AN))
Coğrafya
Çankırı iline 152 km, Çerkeş ilçesine 42 km uzaklıktadır. Çay boyundan yapılan yol bu mesafeyi 28 km ye kadar indirdi. kış ulaşımı bu sayede rahatladı. kabak köprüsünden çay boyu yapılan yol güvem köprüsünden köye döndü ve 4 km lik bir tırmanma ile köye ulaşılabiliyor. bu yol, kışınbu alanda kar eğlenmediği için kapanmıyor.Köyde yaşayan az kişi olsa da hayat şartları ve ulaşım kolay hale geldi.
İklim
Köyün iklimi, karasal iklim etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 16 |
| 2000 | 51 |
| 1997 | 56 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Ancak şu an köyde yaşayan halkın tamamı emekli maaşı almaktadır.Bu yüzden de köyü dinlenme mekanı amacıyla kullandıkları için tarım ve hayvancılığa dayalı hiçbir faaliyet bulunmamaktadır.
Altyapı bilgileri
Köyde, Karaşar Köyü ilköğretim okulu vardır. Ancak 1989 yılından bu yana öğrenci yetersizliği nedeniyle öğretime kapalıdır. Bu nedenle kullanılamamaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır. Evlerde yaklaşık üç yıldır şebeke suyu vardır. Kanalizasyon şebekesi ise yoktur. Ptt şubesi yoktur.Ptt acenteliği iptal edilmiş olup Evlerde sabit telefon vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yolun Çerkeş- Kabak Köyü arası asfalt olup geri kalan kısım yaklaşık 18 km. yol toprak yoldur.Köyde 1982 yılından bu yana elektrik vardır.