Karakaya, Tokat
| Karakaya | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Tokat |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 419 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0356 |
| İl plaka kodu | |
| Posta kodu | 60000 |
| İnternet sitesi: | |
Karakaya, Tokat ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Su anki planli, projeli, muhtarlik olarak resmen taninan Karakaya Köyü'nün tarihi 1947-48'li yillara dayanir. Fakat bundan önce iki Karakaya'dan söz etmek mümkün: 1. Asagi Karakaya, 2. Yukari Karakaya.
Yukari Karakaya denilen yer su anki köyün bulundugu yerdir. Bu köyün sakinlerinin çogunlugunu Kilciler ve karacalar dedigimiz iki büyük ailenin torunlari olusturuyor.aslın bu köyün en eski insanları kilciler dedegimiz insanlar köye gelişi reşadiye ilçesinin tinyaba köyünden çanakkale şavaşı öncesine dayanır şu an bizler altıncı kuşagız bu insanlar köye geldiginde köy olarak degildi ermeni zulumünden kacarken şu anki köyün bulundugu yerden gecerken köyümüzde orta pınar dedigimiz çeşmenin bulundugu yerin daha kuytu oldugu ve oradada suyu bulmaları neticesi ile orada kalmaya karar vermiş olup daha sonraki zamanlarda serkiz köyünden karacalar denilen insanlarla kız alıp verme dolayısı ile karacalarıda yanlarına getirmişlerdir. Asagi Karakaya ise arazinin içinde Eski köy ya da Köy içi diye geçen evlerin yerini küçük bahçelerin içinde erik, elma, ceviz, kavak gibi birçok agacin aldigi, bögürtlen bükleriyle dolu arazinin oldugu yerdir. Muhtarlik eskiden Asagi Köy'deymis. Sel baskini yüzünden simdiki yerine tasinmis. Asagi Köylülerin tarihi incelendiginde çok zor kosullarda yasadiklari. Baslarindan geçmeyenin kalmadigini görüyoruz.
Asagi köylüleri de ikiye ayirmak mümkün. Bir kismi Erzurum kökenli, bir kismi Acem kökenli oldugunu söylemektedirler.
Asagi köylülerin Erzurum, Hasankale ilçesinin Badicivan Köyü'nden gelen bir grup Kimine göre önce Difoy (Yazibasi Köyü)'a, sonra Cincife (Çamagzi Köyü)'ye sonra tekrar Difoy'a yerlesiyor, sonra asagi köye geliyor. Kimine göreyse -ki dedem Ketibali'den çocuklugumda duydum- önce Cincife'ye, sonra Difoy'a daha sonra asagi köye yerlesiyorlar. Acem'den gelenlerin ise tarihi çok yakinlara dayaniyor. 1900'lü yillarin basi. Enver Yilmaz'in muhtarligi zamaninda yerlesiyorlar.
1989 yilinda 90'li yaslarda bu dünyadan göç eyleyen dedem Ketibali, birkaç ev olarak gelenlerin içinde dedelerinin de kardesler olarak geldiklerini, kendi dedesinin diger Badicivanlilarla Cincife'ye yerlestigini, dedesinin diger kardeslerinin tekrar buralari begenmeyerek geri döndüklerini anlatiyor. Simdi olsa sorardim. Erzurum'dan neden göç etmisler. Baski mi, savaslar mi, yoksulluk mu? Bütün bu sorularin cevabi elbet bir gün birileri merak ederse ortaya çikacaktir. Ben imkânlarim dahilinde arastirma yapiyorum. Keske imkânlarimi zorlasam da bütün bu sorulara cevap bulabilseydim.
Cincife'de uzun süre kaliyorlar evler yapiyorlar evlerinin önünde bahçeleri oluyor. Mezarliklari oluyor. Ancak orada yasarken sadece kendi kabileleri miydi yoksa bu günkü Cincife insaniyla kardesçe beraber mi yasadilar. Bu soru yine yanitsiz kaliyor. Cincife'de Çarik çikartmaz hastaligi diye bir hastalik geliyor. Sapasaglam insanlar bile bir çarigini çikarip hiçbir seyi yokken ikinci çarigini çikarirken birden hastalanip kisa sürede ölmeye basliyorlar. Burasi bize ugursuz geldi diyen köylü her seyini toparlayip yeni bir yurt, yeni bir vatan arama yoluna düsüyor. Ve Difoy köyüne geliyor. Orda yerlesiyorlar. Difoy'da arazi ediniyorlar, Cem sürmeye basliyorlar. Uzun süre kaliyorlar. Sonra Lazlar yerlesiyor Difoy'a Lazlarla anlasamayan Badicivanlilar Tarik ve Erkan'i mezarligi gömerek, Difoy'u da terk edip, asagi köye geliyorlar. Asagi köye gelme bir tesadüf degil zaten o zaman sürecinde asagi köy denilen yerde arazi edindikleri için kendi arazilerine geliyorlar.
Asagi Köy'de evler yapiyorlar. Yerlesik hayata geçiyorlar. Bir kismi yaylacilik da yapiyor. Simdiki yaylamiza obalar yapiyorlar. Ayrica Destan Dervis in de türbesinin bulundugu yerde yine hayvanciliga yönelik ikinci evlerini yapiyorlar birçoklari. Simdiki Destan Dervis'in türbesinden yaklasik 200 m. olan pinarin alt tarafina yerlesiyorlar. Burada amaç hayvancilik. Almus Baraji'nin olmadigi dönemlerde baharin arazinin yaklasik 500 metre belki bir km. alanini kaplayarak sürekli yer degistirerek önüne gelen her seyi silip süpürüp yutan Yesilirmak, yazin çocuklarin içinde kurbaga gibi yüzdügü bir çermik suyu sicakligina yakin sicaklikta bir dereden ibaretmis.
Asagiköy'de 1940 li yillarda olan büyük zelzeleden birçok ev yikiliyor, ölenler oluyor. daha sonra köy büyük bir sel baskiniyla karsi karsiya kaliyor. Irmak köye dayaniyor. Bu tehlike karsisinda köyün baska yere tasinmasi gündeme geliyor. Devlet görevlileri tekrar Cincife'yi öneriyor. Herkesin evi devlet tarafından yapilarak teslim edilecektir. Ancak Karakayalilar, Sünni Türklerin ve Sünni Çerkezlerin yasadigi bu köye gitmek istemiyorlar. Çünkü Cincife hem arazilerine çok uzak, hem de inançlarini özgürce yasayamama endiselerinin yani sira uyum konusunda da endiseleri vardir.
Tam da bu sirada Tokat'in ileri gelen, sözü geçen alevi dedelerinden Girogun(Kıroğlu nun) Sali diye biri imdatlarina yetisir. Bu köyün simdiki köye katilmasini önerir ve kabul ettirir. Onlarin ev yeri olarak verecegi tarlalarina karsilik asagi köy merasindan, yukari köylülere toprak verir, anlasmaya varilir. 1947-1948 yillarinda tasinmalar da baslar.
Ancak bu arada olumsuz bir gelismeden de söz etmek zorunlulugu hissediyorum. Devlet köylülerin afetzede kapsaminda evlerini yapmayi kararlastirmisken, köyümüzden bir zat (Ismi bende sakli ve büyüklerim çok iyi bilirler)devlet görevlilerine:"Bu köylü zengin, herkes evini yapabilecek durumdadir." diyerek etki eder. Bu proje devlet tarafından hane basina bir sandik çivi yardimiyla geçistirilir.
Köy plan üzeri yapilmistir. Yan yana iki hanenin dört yanindan da yol geçer. Yani bir evin üç yani yoldur. Ve köyün ortasinda da büyük bir köy meydani vardir.
Köyde okul, lojman, köyodasi, yunak, su deposu v.s gibi yapilan çalismalar muhtarlar bölümünde anlatilacaktir. (Ahmet DOĞAN)
TOKAT İLİ MERKEZ İLÇESİ KARAKAYA KÖYÜ
Reşadiye ilçesi Tinyaba köyünden göç edip , Tokat, Merkez, Difoy (Yazıbaşı ) köyüne yerleşiyorlar.(Deli İbrahim ve salman diye iki kardeş aileleri ile birlikte Tinyabadan Yazıbaşı ( Difoy)köyüne taşınıyor)15 sene burada yurt tutunduktan sonra, Cincife (Çamağzı) köyüne göç yapıyorlar.Cincife köyünde halihazırda yerleşim varmış ve biz bunların yanında yurt tutunmak için gelmişiz , 18 sene burada yerleşke yaptıktan sonra çarık çıkartmaz derdi denilen bir hastalık başlamıştır. Balkan şavaşlarının ilk çıktığı tarihe tevekkül etmektedir. (93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı,) Bu tarihte ilk olarak Kilciler kabilesi Karakaya’yı kuruyor .Bu kurulumdan 30 sene sonra Karcalar denilen kabile yerleşkeye katılıyor.( Karacalar ,Serkis ( Şehitler) köyünden göç ediyorlar 1907) Erzurum horasan ilçesi Badicivan köyünden göç eden Göğüşler denilen diğer kabile (KırHasan gil ) Kilcilerle birlikte aynı tarihte Difoya yerleşiyorlar .Difoy’dan Kilciler Cincife ye giderken Gövüşler kabilesi şimdiki Destan derviş türbesinin yanına Cincife adı ile yerleşim yapıyorlar.(1860-1861) Göğüşler burada fazla kalmadan Yeşil ırmağın karşısına yani eski köy denilen yere yerleşke kapıyorlar . Kilciler Cincife den göç edince şimdiki Karakaya köyü ismini alıyorlar ve eski köy ile birleşiyorlar .1922 yılında ise Acemler göçer evli gezerken Karakaya köyüne kayıt olup eski köye yerleşiyorlar.Burada 1948 yılına kadar kalıyorlar ve Yeşilırmak baraj olmadığında baharın coşkulu gelip evleri yıkma tehlikesi ile tehtit edince burayı terk etmeye karar verirler ve Tokat'in ileri gelen, sözü geçen alevi dedelerinden Girogun(Kıroğlu nun) Sali diye biri imdatlarina yetisir. Bu köyün simdiki köye katilmasini önerir ve kabul ettirir. Onlarin ev yeri olarak verecegi tarlalarina karsilik asagi köy merasindan, yukari köylülere toprak verir, anlasmaya varilir. 1948-1950 yillarinda tasinmalar da baslar.
KAYNAK = MEHMET ÇELİK (ALİ RÍZA OĞLU )
YAZAN = MUSTAFA ŞAHİN
Kültür
FÍRÍN KEŞKEĞİ, NUSKA HAMUR SARÍMSAKLÍSÍ ,BAKLALÍ YAPRAK SARMASÍ , TARLADA YAPÍLAN TÜRLÜ YEMEĞİ
Coğrafya
Güneyinde kalan Böcüğe Tepesi'ni de dağ sayarsak dört tarafı dağlarla çevrili bir ova diyebiliriz, Karakaya Ovası'na. Doğusunda Mamu Dağı, batısında Yaylacık Dağı: Sakinlerinin yakacak ihtiyacını da karşıladığı Çam, gürgen, pelit, meşe, ve birçok türden ağaçlarıyla ; ayısına, kurduna, çakalına, tilkisine, her türlü yabani, büyük baş ve küçük baş hayvana; kuşlara böceklere; çiğdem, navruz, menekşe, her türlü kır çiçeğine ev sahipliği yapar. Yazın bir başka güzel, kışın bir başka güzeldir bu dağlar.
Güzel yaylaları, soğuk suları, temiz havası insanı büyülemektedir adeta.İnsanın yüreğine işleyen doğa sevgisiyle başlar burda insan sevgisi. Zaman zaman birilerinin nifak tohumları ekmelerine rağmen: Kürdü, Lazı, Çerkezi, Alevisi, Sunnisi kardeşlik hasat ederler bu topraklarda.
Ovanın kuzeyinde, Acıpınar'ın doruklarında yer aldığı dağın eteğinde, ovanın Almus Barajı'ndan sulanan ilk arazisi Omala Köyü'ne aittir. Köyümüz ovanın güneyinde Böcüğe tepesinin eteklerindedir.
Karakaya Ovası denen bu ovada, her türlü sebze ve meyve yetişmektedir. Tarıma elverişli topraklar yönünden oldukça zengindir. Dalından yenilen bir elmanın, bir armudun, şeftalinin, domatesin, salatalığın, sabah serininde kesilen bir karpuzun tadını en gözde marketlerden aldığınız sebze ve meyvelere değiştirmezsiniz.
Hayvancılık yönünden ise çok şanslıdır bu köyler. Yazın yaylada otlattıkları hayvanlarını, kar yağana kadar da arazide otlatabilirler.
Kuzeyinde Omala, doğusunda Mamu Köyü, güneyinde Karakaya'nın yer aldığı ovanın Batısında; Cincife, Bizeri ve Difoy köyleri Tokat-Erzurum karayolunun kenarında yol üzerinde yolun batı çizgisindedirler.
Arazinin doğusunda kalan Mamu Dağı'nın dibinden Tokat-Erzurum yoluna paralel olarak akmakta olan arazinin can damarı insanların yaşam kaynağı Yeşilırmak, köyümüze adını vermiş olan Karakaya Boğazı denilen yerden çıkarak arazi komşumuz olan Çöreğibüyük(Bağderesi) Köyü ve Kızılköy'ün arazilerinden birkaç köyün arazisini daha sulayarak Tokat'a doğru devam edip gider.
Eskiden kıvrıla kıvrıla, enine, boyuna bahar geldiğinde istediği yerden asice akan, arazinin verimli topraklarını yalayıp yutan ve her tarafı kum ile çakıllara bırakan Yeşilırmak,y dönemin Tokat Valisi Recep YAZICIOĞLU tarafından iki tarafına set yapılarak, kenarlarına söğüt dalları dikildikten sonra toprağın bekçiliğini yapan söğüt ağaçlarıyla ıslah edilmiş uslu bir çocuğa dönmüş durumdadır.
Köyümüzün önünde Küçük bir tepe üzerinde, üç ayrı yerde olan mezarlıklarımızdan birisi yer almaktadır. Hemen uzantısında ondan daha küçük avare tepesi dediğimiz tepe vardır. Köyümüzün önü açıktır. Yazın bile ikindiye doğru poyrazı eksik olmaz. Kendisini çevreleyen dağlarıyla birlikte cennetten armağan edilmiş, sadece hurileri eksik bir yerdir Karakaya Ovası. Bu yerlerin insanın kopmak istemediği, kopamadığı büyüleyici bir etkisi vardır. (Ahmet DOĞAN-2009)
İklim
Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 419 |
| 1997 | 380 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardır. taşımalı eğitim yapmaktadır ve Komşu Köy olan Çamağzı Köyü'nde eğitim-öğretim yapmaktadır.(Birkaç yıldır ilkokul da kapanmıştır. 2013 A.D.) Köyün hem içme suyu şebekesi(İçme suyu yetersiz olup, yayla suyunun üst tarafındaki Altıoluklardaki su köye getirilmek istenmektedir, ama bunda bir türlü başarı sağlanamamıştır.) hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır (Saglık Ocağı Komşu Köy olan Çamağzı Köyü'ne aittir. Ve O köy'ün sınırları içindedir.Ama Karakaya Köyü'ne 1 km kadardır). Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
Tokat Merkez Karakaya Köyü resmi internet sitesi