Karanlık, Kangal
| Karanlık | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Kangal |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| Rakım [1] | 1.475 m (4.839 ft) |
| İklim türü | Karasal iklim |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 146 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | 58 |
| Posta kodu | 58910 |
| İnternet sitesi: | |
Karanlık, Sivas ilinin Kangal ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köy halkı, Oğuzların ( Türkmenlerin ) Beydili boyundandır.
Köyümüz yaklaşık 200 sene önce SİVAS MALATYA ERZİNCAN ve ADIYAMAN ilçelerinden gelen atalarımız bugünkü köyümüze yerleşmişlerdir.
Köyümüze ilk gelinen dönemlerde köyümüzün çevresi karamık meşe ve ardıç ağaçlarının çokluğu nedeniyle köyümüzün adını karanlık olarak koymuşlar.Ancak köyümüzün adı karanlık olsa da insanlarımız aydın çağdaş demokrat insan haklarına saygılı ve ulusal niteliktedir.
Bunlar arasında hukukçu eğitimci işletmeci sanayici ve çok sayıda ozanlarımız vardır. Bazılarına örnek köyümüzün kuruluş dönemlerinde yetişen dönemin Nasrettin hocası olarak da anılan fıkraları espiri ve hazır cevaplılığı ile tanınan pirzade akkiraz (pirzo) ve yine yöremizin yetiştirdiği devlet ve siyaset adamı bir dönem bakanlık ve belediye başkanlığı yapan devletin üst düzey bürokratlık görevlerinde bulunan rahmetli Mahmut Özdemir bunlardan biridir.
Köyümüzün coğrafi durumu köyümüz Sivas ilimize 95 km. kangal ilçesine 5 km. uzaklıkta olup köyün kara ve demiryolu bağlantıları vardır. Ulaşım sorunumuz yoktur. Ayrıca Allahın lutfu tabiat harikası tıbbın ve hekimlerin çaresiz kaldığı dünyada benzeri olmayan sedef cilt ve egzama hastalıklarını tartışmasız tedavi eden kangal balıklı çermik (kaplıca) köyümüze 5 km’dir. Köyümüzün ekonomik durumu köyümüzün geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Ancak hayvancılığın giderek azalması tarım üretiminin zorlaşması nüfusun hızla artması köyde yaşam koşullarının zorlaşmasına neden olmuşlardır. Bu nedenle köylerden şehirlere yoğun göç başlamıştır. 1980 yıllarında 90 hane olan köyümüz bugün 40 haneye düşmüştür.
Köyümüz adına 1997 yılında kurulan derneğimizin merkezi Ankara da olup mülkiyeti derneğimizindir. Derneğin kuruluş tarihinden bugüne kadar başkanlığını garip küçükçınar yapmaktadır. Derneğin kuruluş amaçlarını kısaca belirtecek olursak köyümüz insanlarının acı ve tatlı günlerinde birlikteliği sağlamak tarihimizden gelen gelenek kültürel faaliyetlerimizi devam ettirmek sosyal ve ekonomik konularda toplumumuza destek olmaktır.
Köylü muhtar ve dernek işbirliği ile köyümüzün kanalizasyon işi tamamlanmış su ve çeşmelerin tadilatları yapılmış köyümüze cenaze yıkama aracı alınmıştır. Orman bakanlığı aracılığı ile köyün çevresinin ağaçlandırma işlemleri devam etmektedir. Yapılan başarılı çalışmalar sonucunda köyümüz çevre köyler arasında örnek köy ödülü ile ödüllendirilmiştir.
İşte bunlardan bazıları;
HAYDAR ERKAN: Kendine has Ekol sahibidir. Dede Pençesi denilen (şelpe) tekniğiyle Bağlama çalardı. Hüsniyeden Eserler okurdu, maalesef Türkiye çapında eşine zor rastlanan bu Kabiliyete kendinden sonra kimse muvaffak olamamıştır. Bazı Eserleri 1960´lı yıllarda kayıt yapılarak korunma altına alınmıştır.
HASAN İYİGÜN : Bağlamayı Aşık Veysel türü çalardı, özgün sesiyle özellikle Alevi Semahları ve Deyişlerinde bulunmaz bir Yetenek ve Üstaddi. Ders ve ilham verdikleri arasında Halk Ozanı İsmail Nar ve Kavaklı Aşık Müslüm Sümbül´ü sayabiliriz.
ALİ YUSUF ÖZDEMİR: İyi bir Bağlama üstadı ve Deyişleri seslendirme yeteneğine sahip bir Ozandır.
İSMAİL NAR: Eserleri ve derlemeleri TRT´de kayıt altına alınmıştır. Yurtiçi Aşık Veysel Şenlikleri, Hacı Bektaş-ı Veliyi anma Festival ve etkinliklerinde Şiir ve Beste dalında birçok sayıda Birincilik sahibidir. Türk Halk Müziğinin saygıdeğer Otorite sahibi birçok Kurum ve Akademik bazda Söz sahibi olanlar İsmail Nar´ı, Aşık Veysel ekolü Bağlama çalmanın Türkiyedeki en iddiali temsilcisi olarak kabul ederler. 1970´den beri TRT´ye kayıtlı Sanatçılar arasındadır, sayısız Müzik Albüm çalışmaları ve Toplu Eserlerinin yeraldığı Kitabı mevcuttur.
KAMBER NAR (KAMBERİ): Yurtiçi çeşitli Festival ve Etkinliklerde yapılan Şiir ve Beste dalındaki yarışmalarda Birincilik ve Mansiyonlar olmak üzere birçok Ödüle layık görülmüştür. Ankarada faal olarak Halk Ozanları Kültür Derneğinin Başkanlık ve Yönetiminde çeşitli görevler üstlendi ve halen sürdürmektedir. Çok sayıda Kitap ve Albüm Çalışmalarıda mevcuttur.
KAVAL USTASI (VİRTÜÖZ) KUREYŞ YILDIZ: Eserleri ve derlemeleri TRT´de Muzaffer Sarısözen tarafından TRT repertuarına kayıt yapılarak THM`ne kazandırılmıştır. Yetiştirdiği Öğrencileri arasında Adıgüzel Bostancı ve Yusuf Karakuş´u sayabiliriz.
_İLYAS DOĞAN_ : Türk Halk Müziginin, Hoyrat(Uzun Hava)denilen dalını Yanık sesiyle en iyi icra edenler arasında saymak mümkündür.
BALI SATILMIŞ: 1932 yılında Karanlık Köyünde dünyaya gelmiştir. İlimizin başarılı köprü ustalarındandır. Gerek yapmış olduğu köprülerle gerekse de köylere getirdiği içme sularıyla yöreye sayısız hizmetler vermiştir. Kangal-Karamuközü Köprüsü, Divriği-Cürek Köprüsü ayrıca Zara, İmranlı, Gürün ilçelerinde ve Yozgat'ta yaptığı köprülerle isminden söz ettiren bir sanatkardır.
Karanlık köyü yeni kurulduğu yılarda ,kulunun oğlu ile pirzonun oğlu, ali (paşgov purutali ) çok iyi arkadaş'larmış iki amca oğlu şakalaşırken paşgov kulunun olğunu tabanca ile vurur bu olay köyde ve çevrede çok üzüntü yaratır. Kulu,şikayetci olmaz ne yapayım , bir gözüm diğer gözümü vurmuş kimi kime şikayet edeyim der. Hiç kimse şikayetci olmaz .O zaman köyün büyüyüğü olan Musa, ayağa kalkar ölen benim öz yiğenim öldürende yiğenim hepimizin başı sağ olsun der bir birlerine sarılarak ağlaşırlar, bunun neticesinde çeşitli ağıtlar yakılır Hekimhan Kınık köyünde koca'da olan Musa'nı bacısı ölen yiğeninin ardına şu ağıtı yakar :
Baş pınarın suyu dereleri doldurur Acı haberi , beydililere kim bildirir Yürüyün rişvanlar bacımın hali nice Hanği yoldan gidiyoruz bu gece Vay yiğidim, vay garip bacım Oh.. anam ben ölem rişvan yiğidim Gidip bakın garib bacıma Sizdemi ortaksınız benim acıma Gurban oliyim yiğidim Senin perçemli saçına Ah ..yiğit rişvan yiğidim Vay anam,garib bacım Bu acıya başka ağıtlar yakılır Karşıki yamanın düzdür yaylası Bellidir ğelişinden rişvan ağsı Dertli anamın ğeliyor yosma bacısı Gelele sunaboylum, dertli bacım Bir zaman rişvan gelini ok atardı Yama dagında bedili ğençleri ğezerdi Beydilinin gençlerini el alem süzerdi Yamayada benim yiğidim yamaya Yamadağında çiçekler mor açar Dırıcan Kürtleri, beydilinin sesinden kaçar İlk baharda keklik yuvasından uçar Bu nasıl ölüm nasıl garib ecel,dertli daglar Çekin beylilinin al atını yürüsün Bizi yurdumuzdan eden zalimler sürünsün Beydililerin davası haktan sorulsun Vay anam vay bacım garib ecel
Bir başka agıt
Ben kime şikayet edem Beydilileri bırakıp nereye gidem Bey dililere habar edem Ölem yiğidim senini için ölem Dostlar Haber verin silaya Beydili ğençleri gelsin buraya Dertli ana, kuzusunu nerde araya Allah beydilileri koruya Ben kime şikayet edem Beydilileri bırakıp nereye gidem Bey dililere habar edem Ölem yiğidim senini için ölem Dostlar Haber verin silaya Beydili ğençleri gelsin buraya Dertli ana, kuzusunu nerde araya Allah beydilileri koruya Yaylalarda çadırlar kitlendi Yiğitler yurtlarını terk etti Benim ömrüm kardeş bitti Ah.. anam ah yiğidim Yiğidim söyle sana ne oldu Sarardı gül benzim soldu Seni diricanlar vursa idi Şimdi onların sonu gelirdi Ben kime ne diyeyim Oy.. garib başım nereye gideyim
Coğrafya
Karanlık köyü, dünyanın 39,16,48 & 37,26,39 Enlem ve boylam koordinatlarındadır. Rakım ise (denizden yüksekliği) yaklaşık 1470 metredir.Tecer dağları platosunda bulunmaktadır. Kuzeyinde yükselti olarak yılanlı dağı ,güneyde arpalı dağı, doğuda yama dağı sırası, olmak üzere üç yükselti bulunmamaktadır .
İklimi, kışları fazla yağış almamakla beraber kış boyu genellikle karla kaplı bulunmaktadır, yazın ise hemen hemen hiç yağış almamaktadır kısacası kurak iklim hüküm sürmektedir gündüz ve gecenin ısı farkı 30 ila 40 derecelere kadar fark olur bunun neticesinde tarım alanları verimsiz ve ormansız,ancak çay,dere kenarlarında ve sulak yerlerde sadece sulanarak ağaç dikimi yapılmaktadır verim, yaşayan insanları zor geçindir diğinden Anadolulun diğer bölgesi gibi çok göç vermiştir.
Hayvancılık ise eskiden koyunculuk yapılırmış fakat göç olduğundan onu'da terk ederek yalnızca birkaç aileler büyükbaş hayvan beslemektedir. Tarımla uğraşamlar buğday , arpa ve çavdar ekilir. Karalık köyü üretici olmaktan çıkmış tüketici olmuştur.
Karanlık köyünün komşuları ise güney batı da kangal ilçesi batıda davulbaz,kuzeybatıda zerk (çaltepe ), kuzeyde dayılı ve topardıç köyleri, kuzeydoğuda balıklı kaplıca doğuda kavak, Güney doğuda temirin mezrası ve güneyde (mürsel)kümsür bulunmaktadır.
Karanlık köyün meraları ve mevki leri İse şunlardır, karşı tarla, mercen tepe, maşat, samanlık güney , Kurt tepe , akpınar , hüyük , gök pınar, hallo 'n sırtı, düşek, kamışlı, hamam yolu , ağılın önü, yağmurlu yurt, kırma, Pızo'n kırması , dağın önü ,köyün karşısı, tokuş oğlu, Küdüklü, kurt tepe , kan tarla , harkın üstü, hat altı , çorluibiş, bendin altı, üstü, değirmen önü , değirmen ardı, Kangal çay çat,istasyon altı, pompa altı, hamamın deresi, durmuş'un pınarı, hay do koca,taşlık ve Kur
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | 127 |
| 2000 | 146 |
| 1997 | 178 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Dış bağlantılar
- ↑ "KARANLIK KÖYÜ" (Türkçe). YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150603054527/http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=260285. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2015.