M.Yeniköy, Kangal
| M.yeniköy | |
| — Köy — | |
 |
|
| Ülke |  Türkiye |
|---|---|
| İl | Sivas |
| İlçe | Kangal |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İklim türü | Karasal iklim |
| Nüfus (2000) | |
| - Toplam | 122 |
| Zaman dilimi | UDAZD (+3) |
| İl alan kodu | 0346 |
| İl plaka kodu | 58 |
| Posta kodu | 58910 |
| İnternet sitesi: | |
M.yeniköy, Sivas ilinin Kangal ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
Köyün kuruluşu hakkında yazılı bir bilgi yoktur. Büyüklerimizin anlattığına göre köyü Deli Ömer (Lakabı deli omar) ve oğlu Kızıl Hasan kurmuştur. Deli Ömer hakkında da yazılı bilgi yoktur. Nereden gelmiş olduğu kesinlikle belli değildir. Nereden geldiği hakkında oğullarından ve torunlarından hiçbir bilgi ve rivayet yoktur. Tek söylenen rivayet Hatay taraflarından geldiğidir.Bu rivayet te kesin değil söylentidir. Büyüklerimizden duyduğumuz Deli Omar”ın altı tane oğlu olduğudur. Deli Ömer ailesi altı oğlu ve kel lakabıyla anılan çobanı ile şimdiki terelik olarak adlandırılan yerin civarlarında bir yere çadırlarını kurar (ılıca bölgesi olduğu söylenir). Yanında çobanı olması koyun sürüsünün çokluğuna işaret eder. Söylenenlere göre sayısı binlerce olan bir koyun sürüsüne sahip bir yörüktür. Bir süre göçebe hayatı yaşayan Deli Ömer yerleşik hayata geçer . Kangal Nüfus İdaresinin kayıtlarına göre Oğullarının üç tanesini Yeniköy”e (Kızıl Hasan, Sıddık ve Mehmet) iki tanesini Turnalı yani Şuul”a (Ömer ve Osman) bir tanesinide Karagücük”e (Halil İbrahim) yerleştirerek oralarını yurt edinmelerini sağlamıştır. Daha önce büyüklerimizden dilden dile gelen bilgilerde bu şekildeydi. 1904 yılında yapılan nüfus yazımında o zaman yaşayanların verdikleri bilgilere dayanılarak oluşturulan nüfus defterlerinde yazılı olan kayıtlar Deli Ömer”ın torunlarından başlamaktadır. 1904 yılında Deli Ömer”in oğullarından sağ olan hiç kimse yoktur.Torunlarının baba adlarından yola çıkılarak Deli Ömer”ın oğulları tespit edilmiştir. Bazılarının ismi zaten biliniyordu kayıtlı bilgilerle aynıdır. Nüfus kayıtlarındaki bilgilere göre torunlarının doğum tarihlerinden yola çıkarak Deli Ömer”ın iki yüz yıla yakın bir geçmişi olduğu söylenebilir. Böylece Merkez yeniköyün kuruluşununda 200 yıla yakın olduğu anlaşılmaktadır. Yeni köyde Kızıl Hasan"ın soyundan gelenler AKILLI, ÖZDEMİR ve YILDIRIM soyadlarını Sıddık"ın soyundan gelenler KARAPINAR ve Mehmet"in soyundan gelenler AKPINAR soyadlarını almışlardır.Karagücük köyünde Halil İbrahim"in soyundan gelenler GÖKTAŞ soyadını almışlar Şuul(Turnalı) da Osman"ın soyundan gelenler YILMAZ ve Ömer"in soyundan gelenler KARAPINAR, DELİBAŞ, DEVELİ soyadlarını almışlardır. Adı geçen bu ailelerin Kangal nüfus kütüklerinde DELİ ÖMER OĞULLARI diye kayıtlıdır. SİVAS – KANGAL-MERKEZ YENİKÖY(ETYEMEZ)
DELİ OMAR”LAR SÜLALESİ
Deli Omar hakkında geçmişine ait yazılı ve sözlü bilgi yoktur. Nereden gelmiş olduğu kesinlikle belli değildir. Deli Omar geldiği yeri kesinlikle gizlemiş oğulları da bu konuda hiçbir şey söylememiştir nereden geldiği hususunda en ufak bir söylenti dahi yoktur. Şayet olsaydı dededen toruna mutlaka bilgi ulaşırdı. Oğulları tarafından kendi oğullarına ve torunlarına hiçbir bilgi verilmemiştir.Deli Omar bilinmeyen bir nedenden dolayıgeldiği yeri kesinlikle gizlemiştir.Oğulları da bu konuda hiç bilgi vermemiştir.Bu oğullarının Deli Omar”a ne derecede bağlı ve itaatli olduklarını göstermeleri bakımından çok önemlidir.Aynı zamanda da Deli Omar”ın otoriter kişiliği hakkında bize ipucu vermektedir. Şayet gelinen yer gizlenmeseydi mutlaka dedelerimizden bir bilgi bizlere ulaşırdı.Bu konuda hiçbir bilgi yoktur.
Büyüklerimizden duyduğumuz Deli Omar”ın altı tane oğlu olduğudur.
Deli Omar ailesi altı oğlu ve kel lakabıyla anılan çobanı ile şimdiki terelik olarak adlandırılan yerin civarlarında bir yere çadırlarını kurar (ılıca bölgesi olduğu söylenir). Yanında çobanı olması koyun sürüsünün çokluğuna işaret eder .Söylenenlere göre sayısı binlerce olan bir koyun sürüsüne sahip bir yörüktür. Bir süre göçebe hayatı yaşayan Deli Omar yerleşik hayata geçer .Oğullarının üç tanesi Yeniköy”e (Kızıl Hasan,SıddıkveMehmet) iki tanesi Turnalı yani Şuğul”a (Ömer ve Osman) bir tanesi Karagücük”e (Halil İbrahim) yerleşir.Yapılan araştırmalar sonunda büyüklerimizden dilden dile gelen bilgiler bu şekildedir. Bu bilgiler halen sağ olan sülalemizin yaşlılarınca da doğrulanmıştır. Akrabalarımızca internet sitelerine verilen bilgilerin bir kısmı bu bilgilerle aynıdır. Deli Omar sülalesi ile ilgili yapılan en kapsamlı araştırma budur. Bu bilgiler ile Deli Omar”ın altı oğlu ve bunların çocukları ayrıntılı olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde Deli Omar”ın altı oğlunun adını bilen kimse zannederim yoktur.
Bu araştırma Deli Omar”ın kendinden sonra gelen sülalesini doğru olarak ortaya koymaktadır. Doğum tarihlerinden yola çıkarak Deli Omar”ın iki yüz yıla yakın bir geçmişi olduğu söylenebilir. Bu araştırmalarda adı geçen ailelerin tamamının nüfus kayıtlarında yazılı bulunan birinci kişilerinin tamamında “DELİ OMARLAR” olarak kayıt düşülmüştür.Bu bilgiler sülalemizin yaşlıları tarafından da bilinmekte ve nüfus bilgileri ile doğrulanmıştır. Atalarımızdan gelen bilgiler üç oğlunun Yeniköy”e iki oğlunun Şuğul”a ve bir oğlunun Karagücük köyüne yerleştiğidir. Şuğul nüfusuna kayıtlı olanların tamamına yakınının doğum yeri Etyemez olarak kayıtlıdır.
DELİ OMAR”IN OĞULLARI ALDIKLARI SOY ADLAR veYERLEŞTİĞİ YERLER
1904 yılında yapılan nüfus yazımında o zaman yaşayanların verdikleri bilgilere dayanılarak
oluşturulan nüfus defterlerinde yazılı olan bilgilerdir.Kayıtlar Deli Omar”ın torunlarından başlamaktadır.
1904 yılında Deli Omar”ın oğullarından sağ olan hiç kimse yoktur.Torunlarının baba adlarından yola çıkılarak Deli Omar”ın oğulları tespit edilmiştir.
Bazılarının ismi zaten biliniyordu kayıtlı bilgilerle aynıdır. Bu bilgiler Kangal Nüfus Müdürlüğünde bulunan nüfus kütüklerinden kontrol edilmiş olup tamamının baş sayfalarında DELİ OMAR OĞULLARI olarak kayıtlıdır.Torunlarının doğum tarihlerinden yola çıkarsak Deli Omar”ın çocuklarını büyüklük sırasına göre torunlarının doğum tarihlerini dikkate alarak şöyle sıralamak mümkündür.En büyük oğlu Hasan(Yeniköy) ikinci oğlu Mehmet(Yeniköy) üçüncü oğlu Osman(Turnalı) dördüncü oğlu Halil İbrahim(Karagücük) beşinci oğlu Ömer(Turnalı) altıncı oğlu Sıdık(Yeniköy). Bu sıralamaya göre Deli Omar”ın altı oğlu yanında geldiği söylenebilir.Torunlar arasındaki yaş farkı 25”tir.Deli Omar”ın yedinci bir oğlu olduğu da rivayet edilir.Şayet varsa da bununla ilgili bir bilgi mevcut değildir.Eğer öyle bir oğlu varsa muhtemelen bekar vefat etmiştir.
Bu konuda bir bilgi yoktur.
1. OĞLU HASAN(Kızıl Hasan) Eşi RAZİYE Kangal İlçesi Merkez Yeniköy
Hasan”ın çocukları : Hayta Mehmet , Hanefi ve Hüseyin
Hayta Mehmet AKILLI : 1858-1908 Eşi :Zeynep AKILLI 1878-1947
AYŞE KOÇAK KIZIL HASANIN KIZI 1859 DOĞUMLU ŞUĞULA GELİN GİTMİŞ
SOYADI KOÇAK OLANLARIN EBELERİDİR
Çocukları
Ahmet AKILLI (Çol Ahmet ) 1896 - 1966
Zülfiye AKILLI : 1899 - 1930
Esmehan AKILLI : 1901 - 1970
Mehmet AKILLI (ASKER : 1908 - 1967
Hayta Mehmet”in soyundan gelenler AKILLI soyadını almışlardır.
Hanefi ÖZDEMİR 1860 - 1935 Eşi Ayşe Fatma 1894-1953
Çocukları .
Tahir ÖZDEMİR : 1932 -2004
Kadir ÖZDEMİR : 1932 -1938
Ayşe ÖZDEMİR : 1897-1945
Güley ÖZDEMİR : 1922 -
Hanefi”nin soyundan gelenler ÖZDEMİR soyadını almıştır.
HÜSEYİN YILDIRIM 1852
Çocukları
Hasan YILDIRIM 1893
Hamza YILDIRIM 1903
Mercan YILDIRIM 1895
Besey YILDIRIM 1900
Rahime YILDIRIM 1902
Elife YILDIRIM 1901
Hasan”ın çocukları : Hacı, Hamza,Ali Osman,Mehmet Hanefi ve Celal YILDIRIM
Hüseyin”in çocukları YILDIRIM soyadını almıştır.
2. OĞLU MEHMET Eşi AYŞE Kangal İlçesi Merkez Yeniköy
Mehmet”in çocukları : Hacı Mehmet
Hacı Mehmet AKPINAR : 1862-1932 Eşi Sedef AKPINAR
Çocukları
Ahmet AKPINAR : 1897-1949
Ayvaz AKPINAR : 1900- ?
Fatma AKPINAR : 1890
Emine AKPINAR : 1892
Mehmet”in çocukları AKPINAR soyadını almıştır.
3. OĞLU OSMAN Eşi HAVVA
Kangal Turnalı köyü
Osman”ın çocukları
Yusuf YILMAZ 1865-1936
Yusuf”un çoçukları
Mahmut YILMAZ 1890-1972
Mehmet YILMAZ 1897-1947
Tevfik YILMAZ 1900-1922 ŞEHİT DUMLUPINAR SAVAŞI
Osman YILMAZ 1902-1982
Ömer YILMAZ 1908 -?
Meryem YILMAZ 1898-
Ayşe Fatma YILMAZ 1910
OSMANIN ÇOÇUKLARI
MEHMET KOÇAK 1856 DOGUMLU
EŞİ AYŞE KOÇAK 1859 DOĞUMLU
ÇOCUKLARI
OSMAN KOÇAK 1882
HASAN KOÇAK 1883
ÖMER KOÇAK 1885
ESMEHAN KOÇAK 1889
Osman”ın SOYUNDAN gelenler YILMAZ ve KOÇAK soyadını almışlardır
4. OĞLU HALİL İBRAHİM Eşi AYŞE Kangal İlçesi Karagücük Köyü
Halil İbrahim”in çocukları : Ahmet ,Mevlüt,Mustafa,Hasan
Ahmet GÖKTAŞ : 1871- ? Eşi Ayşe GÖKTAŞ 1859-1926
Mevlüt GÖKTAŞ 1880- ?
Mustafa GÖKTAŞ 1884-1924
Hasan GÖKTAŞ 1890-1916
Ahmet”inçocukları Halil, Mehmet ve Yusuf Mevlüt”ün çocukları Halit ve Ömer Göktaş
Karagücük Köyündekiler GÖKTAŞ soyadını almışlardır.
5. OĞLU ÖMER eşi HANEY Eşi ZEYNEP
Kangal Turnalı köyü
Ömer”in Çocukları
Hasan 1871- ? Eşi Zeliha 1877
Ömer Osman (karamaça) 1885-1966
Mehmet 1885-1916 eşi döndü 1887
Mustafa 1888-1916
Fatma KARAPINAR : 1892
Hasanın Çocukları
Hüseyin DELİBAŞ 1900 ?
Salih DELİBAŞ 1907-
Fettah DELİBAŞ 1903-1928
Veysel DELİBAŞ 1909-1957
Ömer Osman”ın (Karamaça) çocukları
Mustafa Karapınar : 1928-1953
Bekir Karapınar : 1930-1984
Hacı ali Karapınar : 1932-1939
Sultan KARAPINAR: 1909
- Mustafa”nın Çocukları
Halife delibaş 1914-1990
Mehmet”in çocukları 1885-1916
Ömer DEVELİ 1907- 1962
Hasan ve Mustafa”nın soyundan gelenler DELİBAŞ Ömer Osman”(Karamaça)soyundan
gelenler KARAPINAR Mehmet”in soyundan gelenler DEVELİ soyadlarını almışlardır.
6. OĞLU SIDDIK Eşi ARZU Kangal İlçesi Merkez Yeniköy
Sıddık”ın Çocukları :
Mustafa KARAPINAR : 1876-1917 Eşi Zeynep Karapınar
Çocukları
Seyfi 1903-1943
Zühtü 1906-1976
Mehmet 1908-1991
Ayvaz 1911-1969
Hacı 1913-1989
SIDDIK”IN soyundan gelenler KARAPINAR Soyadını almışlardır
Hazırlayan
Şemsettin AKILLI – Galip AKILLI
Coğrafya
Sivas iline 125 km, Kangal ilçesine 30 km uzaklıktadır. not:bilgiler karayollarından alınmıştır
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 122 |
| 1997 | 74 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır faal durumdadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.