Kur'an mealleri
Kur'an |
---|
İçerik
|
İslam Portalı |
Kur'ân meâli, basit anlamda Kur'an'ı oluşturan sure ve ayetlerin tümünün Arapça dışında bir dile tercüme edilerek açıklanmış halidir. Arapça kökenli bir kelime olan "meâl"; "meydana gelen netice", "mana", "anlam", "sonuç" anlamlarına gelir.[1]
Tarihçe
Kur'an yazılırken, yakın ulus/kâvimlere tebliğ amaçlı olarak çeviriler hazırlanıyor ve elçiler gönderiliyordu. Aynı zamanda değişik dillere sahip uluslar Müslüman olduklarında Kur'anı kendi dillerine çeviriyordu. Örneğin İranlı Selman Kur'an'ı Farsça'ya çevirmişti. İlk tercümeler Farsça ve Türkçe dillerindeydi. Batı'da Latince olarak tercümenin tarihi 1143'tür. Bu tercüme 1543'te basılmıştır.
Günümüze ulaşan en eski elyazması Türkçe meâl Şirazlı Hacı Devletşah oğlu Muhammed'in istinsah ettiği (1333) meâlidir ve Türk-İslam Eserleri Müzesi'ndedir. Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki bir nüsha Harezm Türkçesi'nde yapılmıştır.
Günümüzde meal çalışmaları bilimsel veya toplumsal anlayışın gelişme ve değişmesi paralelinde de değişikliklere uğramaktadır. Örneğin suresi meallerinde Alak kelimesi ile ilgili olarak verilen mealler. Eski meallerde kan pıhtısı olarak verilen bu kelime insanın gelişim aşamalarından birisinin kan pıhtısı olmadığı bilgisi ile birlikte değişime uğramış ve kelimeye tefsir ve meallerde embriyonun rahim duvarına tutunması ile bağlantılı mucizevi atıflar da yapılmak suretiyle embriyo veya "asılıp tutulan şey" anlamları verilmiştir.[2]
Yine suresine ismini veren Tarık kelimesi geleneksel anlamıyla göre halk arasında Zühre, çoban yıldızı, sabah veya akşam yıldızı olarak ta bilinen venüstür. Bazıları ise bu kelimeye mucizevi bir anlam yüklemiş ve onun radyoteleskopların icadı ile 1960'larda keşfedilen nötron yıldızları (pulsar) nı anlattığını ileri sürmüşler ve o şekilde tercüme etmişlerdir.[3]
Mütercim
Kur'an meâli yazarlarına mütercim adı verilir.
Kur'an’daki âyetlerin bir kısmı anlamı açık, hüküm ihtivâ eden âyetler olmakla beraber, bazı âyetler ise yoruma açık âyetlerdir. Bu Âl-i İmrân Sûresi’nin yedinci âyetinde belirtilmektedir.
Kur'ân meâl veya tercümelerini hazırlayanların belirli dini kaygılardan uzak şekilde, sadece sosyal bilimlerin ve din bilimlerinin ışığında, filoloji, antropoloji, dinler tarihi, mitoloji gibi donanımlara sahip olarak tercüme yapmaları Kur'an’ın anlaşılması konusuna objektif katkılar sunması açısından değerli bilgiler sunabilir.
Tercüme, tefsir ve meal
Tercüme bir metnin hiçbir yorum katmadan diğer dile aktarılmasıdır. Kur'an'ın tercüme edilebilir olup olmadığı uzun tartışmaların konusu olmuştur. Uygulamada ise meal denilen yarı tercüme anlatımlar tercih edilmiştir. Meâl Kur'an ayetlerinin yorumlu tercümesi, tefsir ise ayrıntılı açıklamasıdır. Meal yazarları, birebir tercümedeki metne cümlelerdeki anlatım bozukluklarının giderilmesi, kapalı anlatımlar, cümle düşüklükleri, kelimelerin tam karşılığının meal yapılan dilde bulunmaması, birebir tercümenin sakıncalı bulunması veya kendi anlayışını (mezhep, tarikat, cemaat) dikte etmek, cemaat liderini Mesih veya Mehdi ilan etmek gibi amaçlarla etimolojik anlam kaydırma, ekleme veya öne çıkartma gibi uygulamalar yapar ve yalın tercümeden kaçınırlar. Bu çalışmalarda çok sayıda bir diğerinin anlayışını suçlayan yaklaşımlar görmek olasıdır.[4][5][6] Bu çerçevede anlayış ve uygulamalardaki farklılaşmaların dini metinlere, ayrıca şeriat uygulamalarına; Abdest, Namaz, tesettür, mut'a, hac vb. ibadetlere yansıdığı görülmektedir. Günümüzde ise Kur'andan bilim ve bilimsel mucizeler türetmek amacıyla benzer uygulamaların yapıldığı sıklıkla ileri sürülmektedir.[7]
Türkiye’de basılan meâllerin bir çoğunda sayfa orta alanı Arapça metin, sayfa kenarları ise sırası ile Arapça metnin okunuşu ve hemen altında anlamı şeklindedir.
Tefsirlerde ise ayetlerin tek veya grup olarak meallerinin sonuna eklenen açıklama bölümleri bulunur.
Kur'an meallerinde günümüzde orijinal metnin yanında Türkçe metin verilir. Bazıları kelime kelime çeviri yapmakta, bazıları nüzul sebepleri ve tarihsel bilgileri sunmaktadır. Bir kısmı güncel fıkhi ve siyasi meseleleri dipnotlarla vermekte, bir kısmı şiir söyleyişiyle sunmaktadır. Meallerin dili 1900'lerden beri değişen Türkçeye paralel olarak değişmiştir.
Türkçe meâller
Matbû meallerin bazıları sadece meâl, bazıları ise meâl ve Tefsirdir.
Mütercim | Meal adı | Yayınevi | Yayın yılı |
---|---|---|---|
A. Adnan Sütmen | Kur'ân-ı Kerîm'in Meâlen Manzum Açıklaması | 1984 | |
Abdülbaki Gölpınarlı | Kur'ân-ı Kerîm'in Anlamı | 1955 | |
Abdullah Âtıf Tüzüner | Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli | 1970 | |
Abdullah Aydın | Kur'ân-ı Kerîm ve Meâl-i Celîlesi | 1979 | |
Abdurrahman Abdullahoğlu | Âyetlerin iniş sırasına göre meâl | Ozan Yayıncılk | |
Adem Uğur | Kur'ân Meâli | ||
Ahmed Davudoğlu | Kur'ân Meâli | ||
Ahmet Ağırakca – Beşir Eryarsoy | Kur'ân Meâli | Buruç Yayınları | 1995-1999 |
Ahmet Ağırakca – Beşir Eryarsoy | Nüzul Sebepli Kur'ân Meâli | Fikir Yayınları | |
Ahmet Okutan | Kur'ân-ı Kerîm'in konularına göre ayrılmış Türkçe anlamı | 1967 | |
Ahmet Tekin | Kur'ân'ı Anlamaya Doğru -Tefsîrî Meâl- | Kelam Yayınları | |
Ali Bulaç | Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe anlamı | Çıra Yayınları | 1983 |
Ali Fikri Yavuz | Kur'ân-ı Kerîm ve Meâli Âlîsi | 1967 | |
Ali Özek-Hayreddin Karaman vd. | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | 1982 | |
Ali Rızâ Sağman | Lafzen ve Meâlen Kur'ân-ı Kerîm'in Tercemesi | 1980 | |
Ali Ünal | Kur'ân-ı Kerîm ve Meâli | Define Yayınları | |
Bekir Sadak | Ahmet Hulusi Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Çaprı Yayınları | 1998 |
Besim Atalay | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | 1962 | |
Cemil Said | Kur'ân-ı Kerîm Tercemesi | 1924 | |
Diyanet İşleri Başkanlığı | Diyanet İşleri Meâli | Diyanet İşleri Başkanlığı | 1990 |
Diyanet Vakfı | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Diyanet Vakfı | 1993 |
Edip Yüksel | Mesaj: Kur'ân Çevirisi | Ozan Yayıncılk | 2000 |
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır | Hak Dini Kur'an Dili | 1935 | |
Enver Baytan | Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâl-i Âlîsi | 1987 | |
Hacı Murad Sertoğlu | İslâm'ın mukaddes kitabı Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe tercüme ve tefsîri | 1955 | |
Hakkı Yılmaz | Nüzul Sırasına Göre Necm, Necm Kur'ân'ın Türkçe Meâli | İşaret Yayınları | |
Halil Uysal | Kelime Meâli | Kitap Kent | |
Hamdi Döndüren | Kur'ân-ı Kerîm Evrensel Çağrı / Yüce Meâl ve Tefsiri | Çelik Yayınevi | |
Hasan Basri Çantay | Kur'ân-ı Kerîm ve Meâl-i Kerîm | 1952 | |
Hasan Tahsin Feyizli | Feyzü'l Furkan Kur'ân | Server İletişim Yayınları | |
Hikmet Taşkın | Kur'ân bize ne diyor? | Madve Yayınları | 1989 |
Hüseyin Atay-Yaşar Kutluay | Kur'ân-ı Kerîm ve Türkçe anlamı | Diyanet İşleri Başkanlığı | 1961 |
İmam İskender Ali Mihr [8] | Kelime Kelime Kur'ân Meâli | Mihr Yayınları | 2000 |
İsmâil Hakkı Baltacıoğlu | Kur'ân Meâli | 1957 | |
İsmâil Kazdal | Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe Meâli | Erguvan Yayınevi | |
Mahmud Ustaosmanoglu | Kur'ân-i Mecid ve Meâl Tefsir Alisi | Ahiska Yayinevi | |
Mahmut Kısa | Kısa Açıklamalı Kur'ân-ı Kerîm Meali | Armağan Kitaplar | 2009 |
Mahmut Toptaş | Kur'ân-ı Kerîm ve Meâli | Cantaş Yayıncılık | |
Mehmet Zeki Duman, Prof.Dr. | Beyanu'l Hak - Kur'ân-ı Kerîm'in Nüzul Sırasına Göre Tefsiri | Fecr Yayınevi | 2006 |
Mevdûdî | Mevdûdî Meâli | İnkılâp Yayınları | |
Muhammed Esed | Muhammed Esed Meâli | İşaret Yayınları | |
Muhammed Fuad Abdulbâkî | El-Mu'cem El-Mufehres li Elfaz El-Kur'an El-Kerîm | 1938 | |
Muhammed Hamidullah | Kitâb-ul Azîz | Beyan Yayınları | |
Murtaza Turabi | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Kevser Yayınları | |
Mustafa Cemil Kılıç | Anlamak İçin Türkçe Kur'ân | Kamer Yayınları | |
Mustafa İslamoğlu | Hayat Kitâbı Kur'ân, Gerekçeli Meâl-Tefsir | Düşün Yayınları | 2011 |
Prof. Dr. Mustafa Öztürk | Kur'ân-ı Kerîm Meâli & Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri | Düşün Yayınları | 2012 |
Mustafa Varlı | Kur'ân-ı Kerîm'in Açıklamalı Türkçe Anlatımı | Esma Yayınları | |
Mustafa Yıldız | Son Mesaj Kur'ân-ı Kerîm ve Gerekçeli Türkçe Meâli | Çıra Yayınları | |
Osman Nebioğlu | Türkçe Kur'ân-ı Kerîm | 1957 | |
Ömer Feyzi Mardin | Kur'ân-ı Kerîm tefsirli ve fihristli | 1950 | |
Ömer Rızâ Doğrul | Tanrı Buyruğu | 1934, 1980 | |
Prof. Dr. Ömer Özsoy – Prof. Dr. İlhâmi Güler | Konularına Göre Kur'ân Meâli | Fecr Yayınları | |
Recep İhsan Eliaçık | Yaşayan Kur'an Türkçe Meâl | İnşa Yayınları | 2006 |
Sadık Türkmen | İniş Sırasına Göre Kur'ân; Akıl ve Bilim Işığında Türkçe Çeviri. | Sadık Türkmen Yayınları | 2006, 2009, 2010 |
Sadi Irmak | Kutsal Kur'ân Türkçe Meâli | 1962 | |
Suat Yıldırım | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Define Yayınları | 1998 |
Süleyman Ateş | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Yeni Ufuk Yay. | 1975 |
Şaban Piriş | Kur'ân-ı Kerîm Türkçe Anlamı | Arz Yayınları | |
Talat Koçyiğit | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Hüner Yayınevi | 2004 |
Yaşar Nuri Öztürk | Türkçe Kur'an çevirisi | Sesli | |
Ziyâ Kazıcı-Necip Taylan | Kur'ân-ı Kerîm Meâli | Çağrı Yayınları | 1977 |
Kadri Çelik Kuranı Kerim Meali |
Abdulaziz Bayındır Kısa Surelrin Meali Süleymaniye Vakfı Yayınları |
Kaynakça
- ↑ http://www.osmanlimedeniyeti.com/makaleler/sozluk/osmanlica-sozluk-m.html
- ↑ http://www.kuranmeali.com/ayetkarsilastirma.asp?sure=23&ayet=14
- ↑ http://www.kuranmeali.org/86/tarik_suresi/3.ayet/kurani_kerim_mealleri.aspx
- ↑ http://www.haber5.com/yazar/mehmet-sevket-eygi/bozuk-mealler-tercumeler-tefsirler
- ↑ http://www.hanifdostlar.net/hanifnet/hanifliknedir/carpitma.html
- ↑ http://www.kurannediyor.org/soru.asp?id=369&baslik=KURAN%20MEALLER%DD%20SAVA%DEI
- ↑ http://www.mucizeyalanlari.com/dunyanin-yercekimi-kuvveti/
- ↑ http://www.kuranmeali.org/kuran_meali.aspx