Pudu
 Korunma durumu: Korunmasız (VU) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Güney pudusu | ||||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Pudu (Pudu), geyikgiller (Cervidae) familyasından Güney Amerika'ya özgü bir cinsdir. Söz konusu cins, dünyanın en küçük geyikleri olup, bir tavşandan ancak büyüktür. İki alt türe ayrılır.
- Kuzey pudusu (Pudu mephistophiles) (dünyanın en küçük geyiği), Kolombiya, Peru ve Ekvador'da, And Dağları'nda yaşar.
- Şili pudusu, Güney pudusu (Pudu puda), anavatanı Patagonya'nın kuzeyidir.
Pudu adı Mapuçe Dili'nden alınmıştır.
Özellikler
Puduların büyüklükleri geyiklere benzemez. Omuz yükseklikleri 25 ile 43 cm kadar olup, vücut boyları 60 ile 83 cm kadardır. Ağırlıkları ise 6 ile 13 kilogram aralığındadır. Bacakları kısa, vücut yapıları tıknaz, ağız-burun görece küt ve sadece iki çatallanmayan şişten ibaret olan boynuzu çok kısadır. Boynuz o kadar kısadır ki başındaki tüylerden ancak yükselir. Post rengi güney pudusunda kırmızı-kahve, kuzey pudusunda koyu-kahverengi olup, bunun dışında ikincisi hemen hemen siyah bir yüzle karakterize olmuştur. Genç güney puduları lekeliyken, kuzey pudusu yavruları tek renktir.
Yaşam alanı
Bu iki tür, çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Kuzey pudusu 2000 ve 4000 metre aralığında yüksek dağlarda bulunur ve dağ ormanları ile meralar arasında değişimli olarak yaşar. Güney pudusu orman hayvanı olup, deniz seviyesi ile 1500 m aralığında görülür. Her iki türün dağılım alanları arasında büyük bir boşluk aralığı oluşur.
Yaşam tarzı
En başta güney pudusunun davranış biçimi gözlemlenmiştir. Bu hayvan gece faal, gizli yaşayan bir türdür. Besin olarak yaprak, kabuk, meyve, çiçek ve filizleri tercih eder. Küçük boyu itibariyle en sık çalılıklarda hareket edebilir, hatta eğik duran ağaç gövdelerine tırmanabilir. Güney pudusu yalnız yaşayan bir hayvan olup, sadece çiftleşme zamanı çiftler birbirlerini bulurlar. Çoğu geyikte olduğu gibi sadece bir yavru dünyaya getirilir. Esaret altında pudular 20 yaşına ulaşabilirler.
Kuzey pudusu, ender bulunması sebebiyle çok az tanınır. Sadece benzer bir yaşam tarzı olduğu tahmin edilir.
Tehdit
Avlanma ve yaşam alanlarının tahrip edilmesi sebebiyle her iki türün de sayıları gerilemiştir. Güney pudusu bugün, eskiden olan dağılım alanlarının güneyindeki bölgelerde sınırlıdır. Ancak mesela Chiloé Adası gibi bazı bölgelerde halen sık bulunur. IUCN Kırmızı Listesi'nde tehlikede olarak listelenmiştir (vulnerable). Kuzey pudusu ise düşük tehlikede gösterilir.
Literatür
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
Dış bağlantılar
-
Wikimedia Commons'ta Pudu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. - IUCN Kırmızı Listesi'nde her iki türün tehlike dereceleri