Mısır'da laiklik

Mısır'da Lâiklik hem hem Mısır hem de Ortadoğu tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Mısır'ın lâiklikle ilk tanışması tartışma ortamının korunduğu 1882 ve 1952 yılları arasında olmuştur. Bu dönemin ortamında; ön seküler entelektüller olan Ya'kub Sarruf, Faris Nimr, Nicola Haddad çalışmalarını yayımlatma imkanı buldular. Bu tartışma El Ezher ulemasından, dinsel yargıç, Ümmet (Umma) Partisi kurucularından ve hükümet bakanı olan Mısırlı Şeyh Ali Abdel Razeq (1888-1966) göreve geldiğinde hararetli bir meseleye dönüştü, "çağdaş İslam tarihinin kritik, entelektüel ve dinsel tartışma ortamında en önemli belgedir."[1]

Mısır'da, 1919'da, Hizb Ilmani (Lâik Parti) adı verilen ilk politik lâik yapılanma oluşturuldu ve bu parti daha sonra Vafd Partisi adını aldı. Milli bir programla lâik politikayı birleştirdi ve takip eden yıllarda hem iktidardaki Mısır monarşisine hem de ülkedeki İngiliz nüfuzuna karşı bir söylem geliştirdi.

Vafd Partisi II. Dünya Savaşı yıllarında Müttefikleri destekledi. 1950 Mısır seçimlerinde toplam 317 sandalyenin 157'sini ve %49,5 oranında miktarını elde etti. Bu seçimden sonra başbakan kralın yönlendirdiği isyancılar tarafından düşürüldü. Bu ayaklanmanın baş göstermesi, aralarında seküler Vafd Partisinin ve İslamcı Müslüman Kardeşler'in de bulunduğu tüm partileri yasaklayan 1952 Darbesi'nin oluşumunu tetikledi. Cemal Abdül Nasır'ın kurduğu hükümet özünde seküler ve milliyetçi özellikler taşıyordu ve döneminde hem Mısır hem de diğer Arap ülkelerinde büyük bir destek gördü.

Nasırcılığın anahtar bileşenleri:[2]

Nasır'ın ölümünden sonra, Başkan Enver Sedat (1970-1981) ekonomik liberalizasyona devam etti ve İsrail'le bir barış anlaşması (Camp David) imzaladığı gibi hükümetin sekülerist politikalarını sürdürdü. Ancak, bu ortamda oluşan muhalefete yönelik arttırılan ileri önlemlerin ardından Sedat suikaste uğradı ve yerini Hüsnü Mübarek aldı. Günümüzde, Mısır'daki lâiklik taraftarları en çok lâiklik ve ulusal birlik ile Kıpti Hıristiyanlar ve Müslümanlar arasındaki bağı vurgulamaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Fauzi Najjar, The debate on Islam and Secularism, Arab Studies Quarterly; 1996, Vol. 18 Issue 2
  2. ↑ Mahfouz's grave, Arab liberalism's deathbed | openDemocracy
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/31/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.